Sheteldik depýtattar men memlekettik emes uıym ókilderi Qazaqstandaǵy azaptaý men zorlyq-zombylyqqa qarsy kúres jumysynyń mehanızimimen tanysty.

Almaty qalasy İİD-de Qazaqstan Respýblıkasy Bas prokýrorynyń orynbasary E.A.Kenenbaev, İshki ister mınıstriniń orynbasary R.T.Jaqypov, Syrtqy ister mınıstriniń orynbasary R.Iý. Vasılenko, Sybaılas jemqorlyqqa qarsy kúres boıynsha ulttyq búro Tergeý departamentiniń basshysy S.N.Perov Qazaqstandaǵy azaptaý men zorlyq-zombylyq áreketterge qarsy kúrestiń jumys mehanızmin jetildirý men jalpy azamattardyń quqyqtarynyń qorǵalýyn nyǵaıtý maqsatynda atqarylyp jatqan jumystar jaıynda sheteldik delegasıa depýtattarymen jáne memlekettik emes uıym músheleri úshin BAQ ókilderiniń  qatysýymen brıfıń ótkizdi.

Kezdesýge sheteldik delegattar, onyń ishinde Ispanıa, Rýmynıa, Polsha memleketteriniń parlament músheleri, Italıa men Chehıanyń  memlekettik emes uıym músheleri jáne Qazaqstan Respýblıkasy Senat depýtattary qatysyp, Qazaqstandaǵy penıtensıarlyq júıe jumysymen keńinen tanysty. Qazaqstan Respýblıkasy 1998 jyly BUU-nyń konvensıasyna qosylǵan kúnnen bastap azaptaý men zorlyq-zombylyqqa qarsy kúres boıynsha tıimdi ulttyq júıe qalyptastyrdy.

Sonymen qatar, kezdesýde Qazaqstan Respýblıkasynyń ashyq ári demokratıalyq jáne quqyqtyq memleket ekendigi basa aıtyldy. Búgingi tańda barlyq memlekettik organdarda azaptaý men zorlyq-zombylyqqa qatysty faktiler men oǵan kináli tulǵalar áshkerelenip otyrady. Kez-kelgen aryz-shaǵym jiti tergelip, jábirlenýshiniń quqyqtarymen bas bostandyqtarynyń saqtalýy memleket saıasatynyń basty baǵyttarynyń biri bolyp tabylady.

«QR-nyń Konstıtýsıasy men qoldanystaǵy zań normalarynda kez-kelgen tulǵaǵa qatysty azaptaý áreketteri nemese zorlyq-zombylyq kórsetý, sonymen qatar, azamattarǵa qatysty ózge de qatal jazalardy qoldanýǵa, olardyń ar-namysyn qorlaýǵa tolyq tyıym salynǵan. Qazaqstan Respýblıkasynda qoldanylyp otyrǵan barlyq sharalar memlekettik organdar men qoǵamda, azamattarǵa qatysty azaptaýmen zorlyq-zombylyq áreketterge «múldem tózbeýshilik» qaǵıdasyna baǵyttalǵan. Atalǵan prınsip sońǵy jyldary júrgizilgen reformalardyń negizgi baǵyttarynyń biri bolyp tabylady. Elbasynyń tikeleı tapsyrmasymen qylmystyq zańnamalarǵa túbegeıli reformalar engizilip, halyqaralyq quqyqtyq normalar men gýmanızasıaǵa baǵyttalǵan Qylmystyq-prosessýaldy jáne Qylmystyq-atqarý kodeksteri qaıta qabyldandy»,-dep atap kórsetti óz baıandamasynda QR İshki ister mınıstriniń orynbasary, polısıa general-maıory Rashıd Jaqypov.

 Sondaı-aq mınıstrlik basshysy óz baıandamasynda QR-nyń jańa qabyldanǵan zańnamalarynda azamattardyń quqyqtarymen bas bostandyqtarynyń saqtalýyn qamtamasyz etý maqsatynda prosesýaldy prokýror jáne tergeý sottary sıaqty jańashyldyqtar engizilgenin alǵa tartyp, zań sheńberinde aýyr jáne asa aýyr qylmys jasaǵandardan bólek tulǵalarǵa qatysty «qamaýǵa alý» sharasy boıynsha shekteýler qoıylǵandyǵyn jetkizdi. Bul rette qorǵaýshylardyń roli artyp, kúdiktilerdi ýaqytsha ustaý ýaqyty 48 saǵatqa deıin qysqartylǵan.

Kezdesý barysynda aryz-shaǵym túsirýdiń birkelki júıesiniń tıimdiligi men jazasyn óteýshi azamattar úshin kez-kelgen ýaqytta qandaıda bir aryz-shaǵym túsire alýlary úshin İİM-niń biryńǵaı 1402 senim telefondary jáne shaǵymdar úshin ornatylǵan arnaıy jáshikter sheteldikterdiń nazaryn aýdardy.

QR-da zań jańashyldyqtarynan bólek tájıirbelik sharalarda qabyldanǵan. Dálirek aıtqanda, quqyq qorǵaý organdary ǵımarattarynda kezeń-kezeńimen beıne baqylaý kameralarymen jabdyqtalǵan ashyq tergeý kabınetteri engizilýde. Búgingi tańda mundaı 700 kabınet jumys isteýde.

Qabyldanǵan sharalar nátıjesinde 2017 jyldyń qorytyndysy boıynsha tómendegi shaǵymdar sany azaıdy:

-polısıanyń zańsyz áreketi men sheshimi- 4/1-ge

-zańsyz tergeý amaldary - jartylaı

-azamattardy zańsyz ustap, İİO-na jetkizý - 2 esege azaıǵan.

«Azaptaýǵa nemese zorlyq-zombylyqqa ushyraǵan tulǵalar qosymsha tegin zańdyq keńester alýǵa, medısınalyq jáne áleýmettik nemese psıhologıalyq kómekter alýǵa quqyly. Qazaqstannyń barlyq aımaqtarynda qatań jazalaý sharalary qoldanylǵan nemese azaptaý men zorlyq-zombylyq qurbandaryna aınalǵan azamattarǵa kómek qolyn sozatyn kúızelis ortalyqtary jumys isteýde. Búgingi kúni azaptaýmen zorlyq-zombylyqqa ushyraǵan tulǵalarǵa memleket tarapynan ótemaqy tólenip, bolashaq ómiriniń durys baǵytta jalǵasýyna jaǵdaı jasalynýda. Bul baǵyttaǵy jań jobasy aǵymdaǵy jyldyń qańtar aıynda qabyldanǵan bolatyn. Eskere ketsek, kez-kelgen azamatqa qatysty azaptaý men zorlyq-zombylyq áreketter jasaý aýyr qylmystar sanatyna jatady. Zań boıynsha mundaı qylmys jasaǵandarǵa 12 jylǵa deıin bas bostandyǵynan aıyrylý jazasy qarastyrylsa, olar eshqandaı raqymshylyq sharalaryna ilinbeıdi, ári óz jazalaryn tolyq óteıdi»,-dep túıindedi óz sózin sheteldik delegattar qatysqan kezedesýde Rashıd Jaqypov.

Kezdesý sońynda delegattar birqatar qylmystyq istermen tanysyp, Almatydaǵy №1 Tergeý ızolátoryna da bas suqty.