Prezıdent Nursultan Nazarbaev óziniń bıylǵy «Tórtinshi ónerkásiptik revolúsıa jaǵdaıyndaǵy damýdyń jańa múmkindikteri» atty Joldaýynda qazaqstandyqtardyń aldynda úlken 10 mindet turǵanyna nazar aýdardy. Ol el bolashaǵyna qatysty ártúrli taqyryptardy tereń qozǵap, jetinshi mindette adamı kapıtaldy jańǵyrýymyzdyń negizgi kiltine balaıdy. Elbasy óz sózinde áleýmettik saıasat azamattardy tolyqqandy ekonomıkalyq ómirge tartý arqyly júzege asyrylatynyn aıtty.

Joldaý arqyly Qazaqstandaǵy áleýmettik-ekonomıkalyq jaǵdaıdyń ońalýyna ońaı jol kórsetip bergen Elbasy Nursultan Nazarbaev: «Bizdiń uzaq merzimdi maqsattarymyz ózgerissiz qala beredi. Qajetti baǵdarlamalardyń barlyǵy bar» dedi.

Odan ári «Biz saıası turaqtylyq pen qoǵamdyq kelisimniń arqasynda ekonomıkamyzdy, saıasatymyzdy jáne sanamyzdy jańǵyrtýǵa kiristik» degen Prezıdenttiń bes áleýmettik bastamasy da halyq arasynda zor qoldaýǵa ıe boldy. Bul bastamalardy táýelsizdik jyldary júıeli júzege asyryla bastaǵan ekonomıkalyq, saıası, áleýmettik refor­malardyń nátıjeli jalǵasy dep bilemin.

Bul – Elbasynyń Qazaqstannyń ózindik damýyndaǵy saıası mańyzdy, para­satty qadamy. Elimizdegi demokra­tıalyq prosestiń damýyn kórsete kele, reforma­lardyń halyqtyq talqyǵa salynýy, negizinen, bıliktiń ashyqtyq prınsıpin, árbir bastamany halyqpen birlesip talqylaýǵa daıyndyǵyn taǵy bir márte dáleldedi.

Áleýmettik bes bastamadaǵy bilim alýdyń qoljetimdiligin kóterý, stý­dent­terdi jataqhanamen qamtamasyz etý bastamasyn qalalyq máslıhat depýtaty retinde de, joǵary oqý ornyndaǵy ustaz retinde de qýana qoldaımyn.

Stýdentter qalasy – Almatyda oqyp júrgen jastarǵa jataqhanalar áli de jetkiliksiz. Osyndaı mindetterdi sheshý úshin aldaǵy ýaqytta joǵary oqý oryn­dary, kolejder men developerlik kompanıalar memleket pen jekemenshik seriktestigi negizinde jataqhanalar sala bastaıdy. Prezıdent 2022 jyldyń sońyna deıin stýdentterge arnap keminde 75 myń oryndy jańa jataqhana salýdy tapsyrdy.

Almaty – tynysy keń, mártebesi bıik irgeli megapolıs. İrgetasy talaı jyldar buryn qalanǵan iri-iri tarıhı joǵary oqý oryndary da osynda shoǵyrlanǵan. Sondyq­tan elimizdiń túkpir-túkpirinen arman qýyp keletin jastardy Almaty eshqashan jatyrqaǵan emes. Olar – bizdiń erteńimiz.

Resmı derekterge súıensek, búgingi tańda elimizdiń joǵary oqý orynda­ryn­da 530 myńnan astam jas oqyp jatyr, olar­dyń 30 paıyzǵa jýyǵy memleket bólgen grantpen bilim alýda. Jo­ǵary bilim alýdyń qoljetimdiligi men sapa­syn arttyrý úshin Elbasy jyl saıyn bólinetin 54 myń grantqa qosym­sha 2018-2019 oqý jylynda taǵy 20 myń grant bólýdi tapsyrdy. Onyń 11 myńy teh­nıka­lyq mamandyqtar boıynsha baka­lavrlyq bilim berýge tıesili bolmaq.

Tegin bilim alý granttaryn kóbeıtý – shalǵaıdan kelgen jastardy bilim alýǵa yntalandyrý maqsatyndaǵy jasa­lyp otyrǵan ıgi is-shara. Bul óz tarapy­nan álemdik deńgeıdegi bilim sapasymen teń bolýǵa qolaıly jaǵdaı týǵyzady.

Sonymen qatar, Úndeýde  baspana,  jalaqyny kóterý, turmysy tómen otbasy­larǵa salyq kólemin azaıtý jáne muqtaj jandardyń ómir súrý jaǵdaıyn jaqsartý sıaqty halyqtyń negizgi suranystaryn qanaǵattandyrýǵa basa nazar aýdarylǵan.

– Elimizde sońǵy jyldary qazaq­stan­dyqtardyń baspana alý múmkin­dikterin keńeıtý úshin kóp nársege qol jetkizildi. 2017 jyly 11,2 mıllıon sharshy metr turǵyn-úı paıdalanýǵa berildi. Bul – rekordtyq kórsetkish. Degenmen, onyń ózi jetkiliksiz, áli kúnge deıin kóptegen otbasy baspanasyz júr. Bul – aıryqsha áleýmettik mańy­zy bar másele. Onyń sheshimin turǵyn-úı ıpotekasynyń qalyń kópshilikke jappaı qoljetimdiligin arttyrý arqy­ly tabýǵa barlyq jaǵdaı jasaý kerek.  Jumys isteıtin árbir adam nesıe­ge páter satyp alyp, ony otbasy­lyq búd­jetiniń múmkin­dikteri aıasynda tóleı alatyndaı bolýy úshin arzan resýrstar usynatyn tetikter qajet, – degen N.Na­zarbaev birinshi basta­masynda «7–20–25» degen baǵdarlamasyn usynýy asa ózekti máseleniń sheshýi bolyp tabyla­dy.

Bul baǵdarlama mıllıondaǵan qazaqstandyqtyń baspanaly bolýyna úlken múmkindik týǵyzady degen úmit jáne senim bar. Máselen, nesıe ósiminiń mólsherlemesi qazirgideı 14—16 emes, jylyna 7 paıyzdan aspaı­tyn bolady. Qazir bankter bastapqy jarnaǵa baspa­na qunynyń 30 paıyzyna deıin, keıde tipti 50 paıyzyn salýdy talap etse, bul baǵdarlama boıynsha ol 20 paıyzdan aspaýǵa tıis.  Nesıe alýshy­nyń aı saıyn­ǵy tólemin azaıtý úshin onyń merzimi 10—15 emes, 25 jylǵa deıin bola­dy.  Mine, memleket aldaǵy jaqyn kúnderi osyndaı túbegeıli ári naqty sharalardy qolǵa alyp, halyqtyń muq­tajyna naqty járdem qolyn sozatyn bolady.

Munyń bári saıyp kelgende, sanda­ǵan otbasyndaǵy ata-ananyń da, bala­nyń da laıyqty ómir súrýine, baqytty ǵumyryna qyzmet etpek.

Memleket basshysynyń bes áleý­mettik bastamasyna qatysty sheteldik ǵalymdar men sarapshylar da pikir bildirýde. Olar muny Qazaqstan halqy­nyń turmys-tirshiligin, eldiń birligi men yntymaǵyn arttyrýǵa baǵyttalǵan teńdessiz bastamaǵa balaıdy.

Elbasy aıtqandaı, biz eldegi bereke-birligimiz ben memlekettiń syndarly saıasattyń arqasynda barlyq synaqtan abyroımen óttik. Biraq qazir qol jetken tabystarǵa toqmeıilsip qarap otyratyn ýaqyt emes. Táýelsiz Qazaq­stan álem moıyn­daǵan qýatty elge aına­lýy kerek! Ol úshin halyqtyń ál-aýqa­ty joǵary bolýy tıis. Osy maqsatty kózdegen barsha áleý­mettiń ıgiligine arnal­ǵan utymdy joba­lardy qoldap qana qoımaı, jurt bolyp jumyla júze­ge asyrýǵa shaqyramyn.

Kenjehan Matyjanov

Almaty qalalyq máslıhatynyń depýtaty, Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri,

ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ-dyń «Rýhanı jańǵyrý» ǵylymı-ınnovasıalyq

ortalyǵynyń jetekshisi

Almaty aqshamy