Zer salyp kórgen zerek janǵa aıan, qazaq qazaq bolǵaly kórmegen azaby men aýyrtpalyǵy, qorlyǵy men zorlyǵy az ba? Óz basym ótkenimizge oı júgirtsem, etegim jasqa tolyp eńiregim keledi, ásirese, jazyqsyz jazalanyp qaza tapqandar, beımezgil beınet keship opat bolǵandar, qoldan jasalǵan asharshylyqtan aýyz azap shegip, arǵy dúnıege attanǵan mıllıondaǵan qandastarym eske tússe, esim ketip egile túsem. Olardyń bári óz ajalynan o dúnıelik boldy deseńiz, qatelesesiz. Otarlaýshylardyń ospadar, ojar qylyqtaryn qospaǵanda, óz baýyrynyń satqyndyǵynan san soǵyp, sarsańǵa túskender men qapyda qaza tapqandar da qanshama?  Senbeseńiz, tarıhqa júginip kórińiz.

 Alash arysy, ult qaıratkeri Ahmet Baıtursynulynyń myna bir óleńi oıymyzǵa jandy dálel:

 Qınamaıdy abaqtyǵa japqany,

 Qıyn emes darǵa asqany, atqany.

 Maǵan aýyr osylardyń  bárinen,

 Óz aýylymnyń ıtteri úrip, qapqany...

 Sondaǵy aıtpaǵymyz ne? Taǵdyrdyń taýqymetin tartyp, tarydaı shashylǵan onsyz da az qazaqtyń egemendik alyp, esin endi jınaı bastaǵanda erteńin oılamaı, bóline beretini nesi? Nege ótkennen sabaq almaımyz? Oǵan qazaqtyń bilimi men parasaty, aqyly men tárbıesi jetpeı me? Álbette,  jetedi. Biraq...

 Áldebir mekemeniń esigin qaǵyp, esimińizdi aıta bastasańyz, jerińiz ben rýyńyz surala bastaıdy, jaı ǵana tanystyq úshin bolsa bir sári, qazaqy salt dep qabyldar ek, joq, bizde jaqyndyq pen jaýlyqty qaıdaǵy bir bolar-bolmas dúnıege bola birden qalyptastyrý úrdiske aınalǵan. Ana júz andaı, myna júz myndaı, shyǵys soıqanshyl, ońtústik aldap ketedi, batys urda-jyq, Qudaı-aı, úńilip kórseńiz, siz jamandaǵan kesir minez qasyńyzdan, qasyńyzdaǵy dosyńyzdan, baýyr-týysyńyzdan da moldap tabylady. Osyny oılap kórdińiz be? Endeshe, kópke topyraq shashpańyz, bundaıdy qazaq: «Óz basyndaǵy boǵyn kórmeı, kisiniń basyndaǵy shoǵyn kóripti», - deıdi. Bul – baryp turǵan bilimsizdik, topastyq. Búginde mundaı masqaralyq balabaqsha, mektep qabyrǵasyndaǵy eń jas qazaqtan bastap, qarttarymyzǵa (bolsa saqaly)  deıin keń etek jaıǵan, tektep jatqandar shamaly, sumdyq-aı... «Bólingendi bóri jeıdi»,  dáleldeýdi qajet etpeıtin shyndyq ekenin bilsek te, kóbimiz arǵy mánin baǵamdap jatpaımyz. Almatynyń tórinde jerge, júzge bólinip tóbeleskish tentekterdi tárbıeleýdiń ornyna keıbir qadirli sanaǵan aǵalarymyz aıdap salyp, «aqyl aıtady». Teksizdik degen osy shyǵar...

Sońǵy kezderi qazaqty bólshekteıtin kúshterdiń oılary sátti iske asyp barady. Onsyz da bólingish eldi endi «jergilikti», «oralman» dep jiktep, jamandyq pen júgensizdikti, keleńsizdik ataýlyny kóbine syrttan kelgen qazaqqa telip, oralmandardy ońbaǵan etip kórsetý arqyly otanyna oralýǵa kedergi jasap, keltirmeýge tyrysqan kerenaý áreketter kóbeıýde, shetten kelgen qandastarǵa qarata durys emes qoǵamdyq pikir qalyptastyrý qadamy jedeldeı tústi.

Buryndary biz erkimen keletin kósh pen jastar qatarynyń azaıǵanyn aıtyp shyryldasaq, endi quzyrly oryndardyń elge kelgender men kelem deýshilerge tosqaýyl bolatyn saıasatyn synaýǵa májbúrmiz. Sońǵy kezderi tirkelý men azamattyq alýǵa toqtaý salǵan túsiniksiz jaıt esi durys bar qazaqty alańdatpaı qoımaıdy, eger ol  durys sheshim tappasa, onsyz da shıelenisken qoǵamdyq jaǵdaı aýyrlaı túspek. Bul arada qazaqty biriktirmeı iritetin, berekesin qashyryp, beıbitshiligin búldirip, arysy egemendiginen aıyrýǵa baǵyttalǵan saıqal saıasattyń, surqıa  qadamnyń jatqanyn ár qazaq bilýge tıis. Bizdi kóre almaıtyn, endi ǵana esin jıyp kele jatqan elimizdi besiginde tunshyqtyrǵysy keletin qara nıettilerdiń qatarynda, aıtaǵynda bolǵan keıbir qandastarǵa aıtarymyz:  túptiń túbinde ult tarıhy aldynda adam aıtqysyz jazalaýǵa, masqara kúıge túsetinińizdi umytpańyz. Bar qazaq baýyr bolyp birikpeıinshe, baıtaq dalamyz ben táýelsiz elimizdi saqtap, órkendetý múmkin emes, sondyqtan da kimniń dos, kimniń qas ekenin anyqtaı bileıik, «ár qazaq – meniń jalǵyzym» deıtin asqaq sezimdi ustanaıyq. Qazaq birikse almaıtyn asýy, baǵyndyrmaıtyn bıigi, jetpeıtin jetistigi bolmaıdy. Bizdi bólshektegisi keletinderge ses hám qarsylyq retinde bir maqsatqa jumylaıyq, qazaqtar! Óz qamyn ǵana oılaıtyn tilegi bólek, tirligi bóten, mysyq tileýli ózgelerdiń qolshoqparyna aınalyp, jalshy bolmaıyq, ulttyń uly muratyn iske asyrýda bir-birimizge qamshy bolaıyq, qandastar!!! Maqalany hakim Abaıdyń jadymyzda jattalyp, isimizde aqtalýǵa tıisti ulaǵatty oıymen aıaqtaıyn: Birińdi, qazaq,  biriń dos, Kórmeseń istiń bári bos.