"Tek" degendi uqpasa, teksiz emeı nemene?

/uploads/thumbnail/20170708150929803_small.jpeg

 Kúndelikti kúıbeń tirshilikpen tań sáriden jasy da, kárisi de  aıaldamadan  prestelgen  avtobýsqa qaraı jyljydyq. Kúndegi  qalanyń  "tıptik"   keptelisi. Avtobýstaǵylardyń  biri jumysqa  asyqsa, endi  birimiz sabaqqa asyǵamyz. Esikten basyńdy suqsań boldy, ary qaraı jolyńdaǵyy qaǵyp-soǵyp,  kirip ketesiń. Soqyr adamdaı sıpalap júrip, ustaıtyn tutqa tabasyń,  tappasań kóliktiń ishindegi tyǵynǵa senesiń.  Avtobýsta áreń  turǵanda bireýdiń qoly tıip ketse, endi bireý aıaǵyńdy basyp ketedi. Murnyń tyjyrynyp, aıaq kıimińdi  úıden jaqsylap maılap shyqqanyń esińe túsip, eńbegiń esh ketkendeı qanyń qaraıyp, ishten tynasyń. Mine, Abaı dańǵylyna kelip te qalyptyq. Esek arbasha ilbip avtobýs ta keledi. Tereń  oıǵa  shomyp  kettim.  Osyndaı oımen alasapyran kúı keship turǵanda bir qarıanyń «teksiz» degen sózi júregimdi tilip ótip, qulaǵymdy shyńyldatty. Jalt qaradym. Qazaqtyń eń aýyr sózi teksiz tek ashynǵanda ǵana aıtylatyn edi. Kezekti aıaldamadan túsýge nıettengen ájeıdi, qaǵyp-soǵyp eki jas jigit syrtqa umtylypty. Qańbaqtaı  salmaǵy bar ájeı bılet tekserýshi kondýktorǵa  qaraı qulaıdy. Qudaı saqtap,  aǵaıymyz epti bolyp shyǵady. Álgi ekeýi keshirim suramastan,  aldy-artyna qaramaı zytyp barady. Kólik ishi ý-shý.  Oryssha-qazaqshasy bar boqtyq sózder ár jerden aıtylyp jatyr. Ájeıdi baıqasam, ájimderi úlkeıip,  qatýly   kózderi jasqa tolyp, erinderi dir-dir etip,  tistenip    «teksiz» degen sózdi aıtty da, aıaǵyn ilbip basyp, kólikten tústi. Eki kózim terezeden  ájeıdiń árbir qadamyn baǵyp turdym.  Basynda selteńdegen aq oramal, ústinde óń bere bastaǵan qyzǵyltym kóılek, onyń syrtynan oıýlanǵan kók qamzol,  aıaǵynda mási. Janyndaǵy jalǵyz serigi taıaǵyna senip, jańa júrgen baladaı aıaǵyn sanap basyp ketip bara jatty. Kólik ishindegi bul jaǵdaı tez umytyldy,  ár jerde  kúńkildegen sózder estilip  jatty. Alaıda, baǵanaǵy aıtylǵan sóz kókeıimnen   ketpeı, oıym san-saqqa shashyrap,  máńgúrt kúı keshtim. Teksiz degen sóz tek saǵan ǵana emes, jeti atańa deıin súıekten ótetin sóz. Adamdy janýarlardan, adamdy adamnan erekshelep turatyn tárbıesi  emes pe?  Baýyrjan atamyzdyń «Teksizden tezek artyq, arsyzdan aıýan artyq»  degen ulaǵatty sózi eriksiz oıǵa oraldy. Qazirgi jastar «tek» sózine mán bermek turmaq, jeti atasyn sanamalap bere almaıdy. Tilge tıek eter syltaýy, qazaq ishinde bólinbeý kerek. Iá, bólinbeý kerek. Biraq óz ata-tegin bilý mindetti emes pe? Sol arqyly qan tazalyǵyn saqtaımyz ǵoı. Jeti -atasyn  bilmegen  jetesiz  dep  beker  aıtpaǵan  ǵoı.  Jetesizder  qazaqty  qalaı  alǵa  jetelemek? Osynaý  súıek  syrqyratar  sózdi qulaǵyna da  qystyrmastan, selt  etpesten  ketip  qalǵany - naǵyz  namyssyzdyq.  Arsyzdyq  baryp  turǵan!.. «KazGÝ» degen júrgizýshiniń sózi oıymdy bólip jiberdi. Asyǵa-úsige tústik.  Aıaldamadan sabaqqa qaraı asyqtym. Avtobýstaǵy oıym sabaqsyz úzilip, kólikpen birge ketip bara jatty.

Aıdana  Hamzaqyzy

Qatysty Maqalalar