Ýaqytty keri aınaldyryp, kelmestiń kemesimen ketken jalyndy jastyqtyń alańsyz sátterin qaıtarý múmkin emes dep aıtyp jatamyz. Álbette, adam balasy qartaıýǵa beıim. Bul tabıǵattyń zańdylyǵy. Tipti ǵalymdardyń ózi ǵylym men bilim damysa da máńgi jasaýdyń, jastyq qalpyńdy saqtap qalýdyń jolyn ondaǵan jyldardan beri izdep álek.
«Bendjamın Battonnyń belgisiz oqıǵasy» atty qyzyqty fılmdi barlyǵyńyz tamashalaǵan bolarsyzdar? Oqıǵa jelisi boıynsha bas keıipker ómirge qart kisi bolyp kelip, ósken saıyn jasaryp, ómiriniń sońynda kishkentaı shaqalaqqa aınalady. Dál osyǵan uqsas oqıǵa shynaıy ómirde de kezdesedi. Biraq ǵalymdar munyń qupıa syryn túsindiretin jaýapty áli tapqan joq.
Osyǵan uqsas oqıǵa Japonıa turǵyny Seı Senagonnyń basynan da ótken. Ol 19 jyl buryn óziniń 75 jastyǵyn toılaǵan. Arada birneshe apta ótkennen keıin betindegi ájimi joǵalyp, shashynyń aǵy ketip, jasaryp bara jatqanyn baıqaǵan.
Arada taǵy biraz ýaqyt ótkende qyzyl ıegi aýryp, tis dárigerine júginedi. Dáriger barlyǵyn tekserip, baqylaǵannan keıin protezdiń astynda jańa tisterdiń shyǵyp kele jatqanyn aıtady. Birneshe aıdan keıin áıel múldem adam tanymastaı ózgere bastaıdy. Óıtkeni kún ótken saıyn jasaryp, sulýlana bastaıdy.
Ózimen kóp jyl otasqan kúıeýimen ajyrasyp, jas jigitke turmysqa shyǵyp, dúnıege sábı alyp keledi. Alaıda japondyqtar bul jaǵdaıǵa kúdikpen qarap, jasarýdyń astarynda plasıkalyq otanyń turǵanyn alǵa tarta bastaǵan. Seı Senagon eshqandaı ota jasatqan emespin dep sendiredi.
Bul oqıǵa ǵalymdardy da beı-jaı qaldyrmady. Olar bul jaǵdaıdy tolyq zerttep, qyzdyń aǵzasynan barlyq eski jasýshalardy jańartqan belgisiz gendi tapqan. Genniń ne sebepti aıaq asty paıda bolǵanyn eshkim túsindire almady. Eger jasarý toqtamasa, Seı Senagon ýaqyt óte kele sábıge aınalady dep eseptegen ǵalymdar.
Dárigerlerdiń aıtýynsha, Seı Senagonnyń aǵzasyndaǵy bul ózgeris baýyryna ota jasalǵan kezde engizilgen gormonaldy stımýlátorlardyń áserinen bolýy múmkin. Alaıda eshkim buǵan ǵylymı anyqtama bere alǵan joq.
Seıdiń qazirgi jaǵdaıy beımálim. Áıel kópshiliktiń nazarynan qashyp, turǵylyqty jerin, tipti aty-jónin de ózgertip jibergen.
Aýdarǵan: Marjan Sábet
