Myń jyldyq tarıhy bar Mańǵystaý

/uploads/thumbnail/20190522110936175_small.jpg

Mańǵystaý oblysynyń ákimi Eraly Toǵjanov elimizdiń tarıhynda myńjyldyqtar datasyn atap ótken Taraz ben Shymkent, Túrkistan men Almatydan keıingi besinshi ólke retinde Mańǵystaý ataýynyń myń jyldyǵy anyqtalǵanyn habarlady. Mádenıet jáne óner kúnderine oraı uıymdastyrylǵan sharada óńir basshysy osylaı dep málimdedi.   Mańǵystaý

Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń bastamasymen júzege asyp jatqan «Rýhanı jańǵyrý», «Uly dalanyń jeti qyry» baǵdarlamalary aıasynda Eraly Toǵjanov jeti jurt kelip, jeti jurt ketken Mańǵystaýdyń tarıhyn júıeleýge qatysty jaýapty mamandarǵa arnaıy tapsyrmalar bergen bolatyn. Sheteldik ǵalymdardyń qatysyýmen keshendi ǵylymı zertteýler, halyqaralyq deńgeıde ekspedısıalar men konferensıalar josparly túrde iske asty. MańǵystaýNátıjesinde tyń ǵylymı jańalyqtar ashylyp, Mańǵystaý tarıhy sonaý eneolıt zamanynan (b.z.d. 4 jyldyq), ıaǵnı 6000 jyldyqtan bastaý alǵany, al bizdiń zamanymyzdyń 1000 jylynan bastap tarıh betinde tarıhı Mańǵystaý (Mańǵyshlaq) ataýy paıda bolǵany dáleldendi. MańǵystaýÓz baıandamasynda aımaq basshysy Eraly Toǵjanov: «Mańǵystaý jerin qola (4-3 myń jyl buryn) jáne temir (2,5-2 myń jyl buryn) dáýirinen bastap kóne grek jáne parsy jazbalaryndaǵy daı-daha, masaget, sarmat taıpalary meken etse, antıkalyq kezeńde (b.z.d 2- b.z. 4ǵǵ.) halyqtardyń Uly kóshiniń negizgi qozǵaýshylary bolǵan alan, ǵun taıpalary qonys tepti. Mańǵystaý2000 jyl buryn meken etken alan, ǵun taıpalarynan bizge jetken qazirgi tańdaǵy álemdik sensasıa dep «Altynqazǵan» jerleý oryny men «Qaraqabaq» qalashyǵyn aıtýǵa bolady. Osy kezeńnen bastap keıingi orta ǵasyrǵa deıin Mańǵystaý jeri Uly Jibek jolynyń soltústik tarmaǵynda iri tranzıttik ortalyqqa aınalyp Qyzylqala, Ketikqala qalalary men Ústirt boıynda kerýen-saraılar boı kóterdi. MańǵystaýDál osy ýaqyttan kúni búginge deıin ólkemizde túrkitildes oǵyz, hazar, qypshaq, noǵaı, túrikmen, qazaq taıpalary kezeń-kezeńimen meken etken. Munyń barlyǵy bir jyl alty aı ishinde 7 eldiń 70-ke jýyq ǵalymdarynyń keshendi jumystarynyń nátıjesinde naqtylandy. Osyǵan oraı, naqty ǵylymı dáıekterdi eskere otyryp «Mańǵystaýdyń MYŃ jyldyǵyn» jarıalaımyn! MańǵystaýIgi sharamyz 4-maýsym – Memlekettik rámizder kúninde bastaý alady» dep atap ótti. Mańǵystaý muralaryn zertteýge arnalǵan halyqaralyq ekspedısıa nátıjesinde 5 jerasty meshiti, 20 shyńyraý-qudyqtar, 20 tańbaly tastar anyqtalyp, arheologıalyq qazba jumystary júrgizilgen. Ǵalymdardyń eńbekteri Fransıa, Ulybrıtanıa, Túrkıa, Ázirbaıjan, Reseı basylymdarynda jaryq kórdi. Oblys ákimi Eraly Toǵjanov Mańǵystaý ataýynyń tarıh betterinde kezdesýiniń 1000 jyldyǵynyń aıasynda:

- «Tarıh tolqyny: Mańǵystaýdyń myń jyldyǵy» halyqaralyq ǵylymı konferensıasyn uıymdastyrý;

  • Uly Jibek jolyndaǵy Altynqazǵan, Qaraqabaq, Qyzylqala, Ketikqala qalashyqtaryna keshendi arheologıalyq qazba jumystaryn júrgizý, jer asty meshitteri men tańbaly tastaryn ǵylymı zertteý, olardy qorǵaýǵa alý sharalaryn qabyldaý;
  • tarıhı - arheologıalyq eskerkishterimizge qyzyǵýshylyq tanytqan dúnıejúzilik National Geographic jáne fransıalyq Pernel Media kompanıalarymen derekti fılmder túsirý;
  • Qyzylqala qalashyǵynyń IýNESKO-niń álemdik muralar tizimine engizý jumystaryn jalǵastyrýdy josparlap otyrǵanyn málimdedi. Bul zertteý jumystary Mańǵystaýdyń tarıhy 1000 jyldyq ataýly datasymen shektelmeıdi. Tamyry tereń Mańǵystaýdy zertteýdegi júıeli túrdegi júzege asqan jumystar áli de jalǵasyn tappaq.MańǵystaýMańǵystaý

Qatysty Maqalalar