2019 jyldyń 27 qyrkúıeginde Nur-Sultan qalasynda KAZAKHSTAN ENERGY WEEK 2019 – KAZENERGY Hİİ Eýrazıalyq Forýmy aıasynda BAQ ókilderine arnalǵan «Salalyq jýrnalısıka: munaı jáne gaz taqyrybyna tán erekshelikter» atty semınar-trenıng bolyp ótti. Oǵan Almaty, Aqtóbe, Aqtaý, Atyraý, Nur-Sultan, Oral qalalarynan jýrnalıser qatysty dep jazady Qamshy.kz aqparat agenttigi ttjk.kz saıtynyń deregin negizge alyp. 

Trenıńti uıymdastyrǵan Qazaqstandaǵy «Shevron» kompanıasy jáne «Bıznes Medıa» Kompanıalar toby» seriktestigi atynan respýblıkalyq «Delovoı Kazahstan» gazeti. Ekonomıka salasyn zerttep júrgen jýrnalıserge arnalǵan bul sharanyń basty maqsaty – salalyq jýrnalısıkanyń qazaq tilinde damýyna úles qosýmen qatar, jýrnalıserdi otandyq jáne álemdik munaı-gaz ındýstrıasynyń búgingi tynys-tirshiligimen, sala ishindegi trendtermen, munaı kásibine tán ereksheliktermen tanystyrý; munaı jáne gaz salasyna tán aqparattardy, málimetterdi durys qoldaný, munaı jáne gaz ónerkásibine ekonomıkalyq turǵydan taldaý jasaý tetikterin ıgerip, talqyǵa salý, t.t. Trenıńti ekonomıkalyq jýrnalısıkaǵa, munaı jáne gaz salasyna mamandanǵan tájirıbeli jýrnalıser, medıatrenerler Asıa AKISHEVA jáne Elena BÝTYRINA birlese júrgizip, trenıńke qatysýshylarmen ózderi jınaqtaǵan málimetterimen, tájirıbelerimen bólisti.
«Jalpy, bul Qazaqstandaǵy «Shevron» kompanıasy men respýblıkalyq «Delovoı Kazahstan» gazeti uıymdastyryp otyrǵan úshinshi trenıń deýge bolady. Byltyr osy taqyrypta biz Atyraý jáne Almaty qalalarynda eki márte trenıń uıymdastyrdyq, sonda, meniń baıqaǵanym, munaı jáne gaz salasynda degen shynaıy qyzyǵýshylyq, ásirese, qazaq tildi jýrnalıser tarapynan basym boldy. Sondyqtan da bıyl ótkizilgen trenıńke, biz, tek, qazaq jýrnalıserin shaqyrǵandy jón kórdik. Bul joly da trenıńke qatysqan áriptesterimiz taqyryp boıynsha kóptegen suraq qoıyp, óz bilimderin shyńdaýǵa daıyn ekendikterin kórsetti», – deıdi tanymal jýrnalıs, medıatrener Elena Býtyrına.
Aıta keteıik, trenıńte Qazaqstandaǵy munaı jáne gaz óndirisiniń jalpy qurylymynan bastap, elimizdegi eń iri munaı kenishteri, Kaspıı qaırańyndaǵy geologıalyq barlaý jobalary men kómirsýtegi shıkizattaryn tasymaldaý baǵyttary, kómirsýtegi ónimderin óńdeý salasy týraly, sondaı-aq álemdik munaı jáne gaz naryǵyndaǵy munaıdyń sorttary, kómirsýtegi ónimderi naryǵyndaǵy baǵa saıasaty, OREK uıymy men OPEK+ usynystary týraly aıtylyp, jalpy, iskerlik jýrnalısıka salasynda qyzý talqyǵa salynýy tıis ózge de birqatar taqyryptar qamtyldy.
«Áý basta, biz trenıńke, eń aldymen, ekonomıka, iskerlik taqyrypqa negizdelgen jýrnalıserdi shaqyrýdy kózdedik, óıtkeni trenıńtiń basty maqsaty – salalyq jýrnalısıkany, onyń ishinde iskerlik, ekonomıkalyq jýrnalısıkany damytý. İskerlik formattaǵy jýrnalısıka el ekonomıkasynyń damý kórsetkishin aıǵaqtaıtyn baǵalaýshy faktordyń biri.Oqyrman men kórermen tarapynan ekonomıkalyq aqparatqa, ekonomıkalyq taqyrypqa degen suranystyń artýynan – halyqtyń oı-sanasynda, qımyl-áreketinde, ál-aýqatynda belgili bir deńgeıde transformasıa oryn alǵanyn baıqaýǵa bolady. Óıtkeni, tutynýshy ekonomıka ishindegi quraldar men tetikterdi qalaı durys paıdalaný kerek degen suraqqa jaýap izdeı bastaıdy. Al, turǵyndar tarapynan týyndaǵan qandaı da bir qajettilik – ekonomıkanyń belgili bir naryǵyn zertteýge tikeleı jol ashady. Sondyqtan da biz, trenıń barysynda, munaı jáne gaz salasyn ekonomıkalyq turǵydan taldap, faktiler men argýmentterdi durys qoldaný degenge basty nazar aýdardyq», – deıdi medıatrener Asıa Akısheva.
Trenıńke qatysqan jýrnalıserdiń pikirinshe, BAQ ókilderine arnalǵan mundaı oqytý sharalary qazaq tilinde óte ózekti, onyń ishinde, ásirese, munaı jáne gaz salasyna qatysty jýrnalıserdiń basyn qosatyn ózindik alań asa qajet-aq. «Trenıń óte jaqsy ótti. Munaı salasy týraly bilemiz degenimiz – ber jaǵy ǵana eken. Eń birinshi, munaı óndirý kórsetkishteri týraly aqparattardy durys ajyratý, ıaǵnı munaı jáne gaz kondensatynyń kólemi degendeı, munaıǵa qatysty barel, tonna syndy ólshemderdi durys qoldaný, odan keıin OPEK aldyndaǵy kelisim –óte qajet derek boldy. Solsıaqty, munaı jáne gaz qubyrlary týraly slaıdpen berilgen aqparat ta sanaǵa jaqsy sińdi, buryndary, óz basym, tek, Kaspıı qubyr konsorsıýymy týraly ǵana biletin edim», – deıdi «Aıqyn» respýblıkalyq qoǵamdyq-saıası gazetinen qatysqan jýrnalıs Baýyrjan SABYRBEKOV.
«Atyraý oblysy qazaq munaıynyń astanasy bolǵandyqtan, óńirdegi jańalyqtardyń basym bóligi osy salaǵa tikeleı qatysty. Óndiristiń tynys-tirshiligi, engizilgen ozyq tehnologıalar, munaıshylardyń eńbegi – bul mańyzdy taqyryptar atyraýlyq jýrnalıserdiń nazarynan tys qalǵan emes… Endi, qazaq jýrnalıserine arnalǵan osy trenıńte tájirıbeli jýrnalıser Asıa Akısheva men Elena Býtyrınadan úırenip, kóńilge túıgenimizdi jumys barysynda barynsha qoldanyp, óndiris jaıyn shemishkedeı shaǵatyn myqty sarapshy jýrnalıser deńgeıine shyǵýǵa árekettenemiz degen umtylys bar, sol úshin de osy trenıńti uıymdastyrýshylarǵa raqmet aıtamyn», – deıdi «Atyraý» oblystyq gazetiniń jýrnalısi Aıbópe SABYROVA.
«Trenıń óte joǵary deńgeıde uıymdastyrylǵan. Munaı jáne gaz taqyrybyna qatysty biz bilmeıtin kóptegen málimetter qamtylǵan, aldaǵy ýaqytta sol aqparatty, sol derekterdi óz jumysymyzda kádege jaratamyz, – deıdi «Oral óńiri» oblystyq gazetiniń ekonomıkalyq bóliminiń redaktory Nurbek ORAZAEV. – Trenerler – Asıa jáne Elena hanymdar ózderi zerttep júrgen taqyryptar boıynsha sheber mamandar ekenderin kórsetti, ony sóıleý mánerinen, sóz saptaýlarynan-aq birden baıqadyq. Munaı tarıhy týraly da kóp nárse bile bermeıdi ekenbiz, onyń syrtynda munaı salasyn ekonomıkalyq turǵyda zerttep, taldaýdyń ózi erekshe óner: trenıń barysynda, óz basym osy turǵyda tyń derekter aldym. Jalpy, qazaq tilinde ekonomıka taqyrybyna, munaı jáne gaz salasyna qatysty mundaı sharalar az, sondyqtan da, uıymdastyrýshylarǵa alǵysymdy bildirgim keledi ári aldaǵy ýaqytta da jýrnalıserge arnalǵan osyndaı oqytý sharalary óz jalǵasyn tapsa degen tilegim bar».
Trenıń barysynda, qatysýshylar tarapynan da birqatar usynys aıtyldy. Respýblıkalyq «Qala men Dala» gazetiniń onlaın nusqasynyń redaktory Dýman BYQAI: «Búginde qazaq jýrnalıseri munaı jáne gaz salasyna qatysty termınderdi árkim ózi túsingen nusqada aýdaryp, qolanyp júr, biz osy máseleni kóterip, aldaǵy ýaqytta sala ishindegi termınderdi bir izge túsirip, túpkilikti durys nusqasyn qoldanýdy qolǵa alsaq», – deıdi.

«Shevron» korporasıasy álemniń biriktirilgen jetekshi energetıkalyq kompanıalarynyń biri bolyp tabylady. Kompanıa munaı men gazdy geologıalyq barlaýdy, óndirý men tasymaldaýdy; kólik otynyn jáne janar-jaǵar maı materıaldaryn qaıta óńdeýdi, marketıńin jáne ótkizýdi; munaı hımıasynyń ónimderi men qospalaryn óndirý men satýdy; sondaı-aq kompanıa qyzmetiniń barlyq salalarynda tıimdilikti kóterý tehnologıalaryn ázirleý men engizýdi júzege asyrady.
«Shevron» Qazaqstandaǵy jetekshi jekemenshik munaı óndirýshi kompanıa bolyp tabylady jáne eldiń eki iri – Teńiz jáne Qarashyǵanaq ken oryndary aksıalarynyń ıesi. Korporasıa sonymen qatar Kaspıı qubyr jelisi konsorsıýmynyń iri jeke aksıoneri bolyp tabylady, sondaı-aq Atyraý qalasyndaǵy polıetılen qubyrlary zaýytynyń jáne qubyr jelisi armatýrasy zaýytyn tıimdi basqarady. Baılanysatyn tulǵa: Aınur Sydykova, Almaty q., Qazaqstan: + 7 727 298-0663