Qyrǵyz elinde prezıdent bolý qaýipti. Qyrǵyzstanda osymen úshinshi ret tóńkeris qaıtalanyp otyr. 2005 jyly Aqaevty ornynan ketirip, 2010 jyly Bakıevty qýǵan qyrǵyzdar bul joly Jeenbekovke jyly qabaqpen qaraı ma? Bakıevty ornynan ketirgende tranzıttik bılikti aman-esen ótkergen Roza Otynbaeva «Aq úıdiń ókilderi keshe mıtıń jasaýshylarmen betpe bet júzdesip, aldyn ala sóılesýi kerek edi» degendi aıtty. Al aıaǵy memlekettik tóńkeriske ulasyp, qaıtalana beretin qyrǵyz oqıǵasynyń astarynda ne jatyr?
-Eń basty másele, keshegi parlamenttik saılaý ádiletsiz ótti. Ashynǵan top ádildik izdep, kóshege shyqty.
-Saılaý nátıjesi burmalanǵan. Daýysty satyp alý derekteri kóp kezdesken.
-12 partıa saılaýdyń nátıjeleri moıyndaǵan joq.
-Qyrǵyz elinde óz múddesin kózdegen iri klandyq toptar bılikpen eshqashan ymyraǵa kelmeıdi.
-Mundaı klandyq toptardyń tartysynan keıde halyq qurban bolady.
- Qyrǵyzstanda memlekettik basqarý apparaty óte álsiz. El bılikke senbeıdi. Halyq qarjylyq olıgarhıalyq toptardyń tartysynan sharshaǵan.
-Eldi basqarǵan úsh prezıdenttiń de basyna qara bult úıirildi. Endigi kezekte – Jıenbekov...
-Zań-zakón álsiz. Halyq bir tolqysa, sottalyp ketken sheneýnik ertesine túrmeden bosaıdy. Keshe eks-prezıdent Almazbek Atambaev pen eks-premer Sapar Isakov bostandyqqa shyqty. Birqatar sheneýikter men depýtattar da qamaýdan bosady.
-Quqyq qorǵaý organdary elde tártipti, qaýipsizdikti qamtamasyz ete almaıdy.
-Halyqtyń turmysy tómen. Alty mıllıonǵa jýyq qyrǵyzdyń 2-3 mıllıony nápaqa izdep syrtta júr. Al eldegi halyqtyń 22 paıyzy kedeı.
-Qyrǵyz elinde joǵary bıliktiń jıi aýysýy olarǵa degen senimdi joǵaltqan. -Halyqtyń sanasynda «unamasa, tóńkerip tastaımyz» degen demokratıanyń taǵylyq kórinisi bar.
-Keshegi qyrǵyz búligin Belarýs elinde ótip jatqan saıası mádenıeti joǵary narazylyq sherýimen salystyrýǵa múlde bolmaıdy.
-Eń bir qıyny, jıi qaıtalanatyn qyrǵyz tóńkerisi eldegi ekonomıkalyq reformalardy baıaýlatady. Popýlısik uran kóbeıedi. Halyq úmitpen ár lıderdiń sońynan eredi.
- Eń qıyny, eldegi birqatar qarjylyq-óndiristik toptar men partıa lıderleriniń múddesi memlekettik múddeden bıik tur.
- Anyǵy, qyrǵyz eli avtorıtarlyq júıeni qalamaıdy.
Qyrǵyzstandaǵy oqıǵany halyqtyń erkindik pen ádildikke umtylysy deıik. Desek te, múmkindik bolyp turǵanda, bári quqyqtyq zań sheńberinen aspaýy kerek. Aq úıdiń aldyna kelip, talap et, biraq Prezıdent zań shyǵaryp, qol qoıyp otyrǵan memlekettik nysandy órtep, dúnıe múlikti talan-tarajǵa salý bul demokratıanyń jarqyn kórinisi emes.
Qazir Qyrǵyzstanda saıası daǵdarys. Úkimet joq. Joǵorǵý Kenesh kezekten tys sesıasyn shaqyrdy. Aımaq basshylary otstavkaǵa ketti. Opozısıadaǵylar eldegi qalyptasqan jaǵdaıǵa baılanysty forým ótkizip jatyr.
...Rasynda Qyrǵyzstanda prezıdent bolý qaýipti!
Berik Beısenuly,
Jýrnalıs
facebook paraqshasynan
