Kásipkerliktiń damýyn yntalandyrý jáne ekonomıkany nesıe resýrstarymen qamtamasyz etý úshin Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti N.Á. Nazarbaev 2014 jáne 2015 jyldary Ulttyq qordan 1 trıllıon teńge bólýdi tapsyrdy. Bul týraly Qamshy portaly Aıqyn-Aqparatqa silteme jasaı otyryp habarlaıdy.

2014 jyldyń sáýir aıynda Elbasynyń tapsyrmasyn oryndaý úshin óńdeý ónerkásibindegi shaǵyn jáne orta bıznesti jeńildikpen qarjylandyrýǵa 100 mlrd teńge bólindi. Ulttyq qor qarajatynyń ıgerilýiniń alǵashqy qorytyndylary kórsetip otyrǵandaı, óńdeý sektorynda oń ózgerister bolyp jatyr, bul qabyldanǵan sharanyń ózektiligine dálel. 

Buryn-sońdy bolmaǵan qoldaý jaǵ­daılary Údemeli ındýstrıalyq-ın­novasıalyq damytý jónindegi mem­le­kettik baǵdarlama iske asyryla bas­ta­ǵannan beri Qazaqstannyń óńdeý ónerkásibi sektory 2008 jylǵy kórset­kishten 25,8 paıyzǵa ósti, sóıtip, 2010 – 2014 jyldary jyldyq ósim saqtaldy. Mysaly, 2012 jyldyń tórt aıynda ótken jyldyń sáıkes kezeńimen salys­tyrsa, qurylys materıaldary óndirisi­niń jeke ındeks kólemi 111,9 paıyzdy qu­raǵan. Salanyń aldyndaǵy basty mindet – ishki óndiristi 80 paıyzǵa jetkize otyryp, qurylys materıaldaryna degen sura­nysty qanaǵattandyrý. Elbasynyń tapsyrmasy boıynsha el Úkimeti júzege asyryp otyrǵan Indýstrıalandyrý baǵdarlamasy Qazaqstannyń qurylys ónerkásibin jańa satyǵa kóterýge múm­kindik berdi. Indýstrıa jáne jańa tehnologıalar mınıstrliginiń máli­me­tinshe, respýblıkamyz boıynsha qu­rylys materıaldaryn óndiretin 1254 kásiporyn bar. 2010-2011 jyldary Indýs­trıa­landyrý kartasy aıasynda jalpy quny 117 mlrd teńge bolatyn 85 ınvestısıa­lyq joba paıdalanýǵa berildi. Endi eki jylda jalpy quny 211 mlrd teńge bola­tyn 35 jobany júzege asyrý kózdelip otyr. Qurylys ındýstrıasyn damytýda «Qoljetimdi baspana – 2020» baǵdarla­masyn júzege asyrý negizgi aspektige aınalady. Bul baǵdarlama aıasynda 2020 jylǵa qaraı 63 mln sharshy metr turǵyn úı aýmaǵy paıdalanýǵa berilmek. Osyǵan baılanysty, 2016 jylǵa qaraı otandyq qurylys materıaldarynyń óndirisin 80 paıyzǵa deıin jetkizý josparlanyp otyr. QR Prezıdentiniń bastamasymen elimiz boıynsha qurylys kombınattaryn jasaqtaý belsene qolǵa alynýda. Ózge qurylys mekemelerinen munyń erek­sheligi sol, qurylys kombınattary úı salýǵa qajetti negizgi jabdyqtardyń basym bóligin ózderi shyǵarady. 
Qurylys kombınattaryna deıin úı salýmen aınalysatyn kompanıalar beton bólshekterdi – bir jerden, qum men sementti – ekinshi jerden, tehnıkany úshinshi jerden alatyn edi. Al kombınatta munyń bári bar. Bul bastama elimizdegi eń ózekti bolyp turǵyn-úı máselesin údete sheshýge múmkindik berip, qurylys ın­dýstrıasyn damytýǵa stımýl beredi. Rasymen de, keıingi jyldary otandyq qurylys materıaldarynyń túri de kóbeıip, sonymen qatar onyń sapasy da jaqsaryp keledi. Sapasyna mán bermese, naryqta oıynnan shyǵyp qalaty­nyn búginde óndirisshiler tolyǵymen túsin­gen. Básekege saı bolmasa, ónimdi ótkizý qıyn ekeni aıdan anyq. Onyń ústine, ózge eldiń antalaǵan taýar óndirýshileri ishki na­ryqtaǵy bos keńistikti bile qoıady. Óıt­keni tutynýshy suranysyn qanaǵat­tandyrý – óndirýshiniń basty qaǵıdasy. Inovasıa jáne damý mınıstrliginiń málimetine qaraǵanda, elimizde sońǵy bes jylda 13 úı qurylysy kombınaty paı­dalanýǵa berilgen. Ónerkásip oryndary 11 oblys pen Astanada ornalasqan. Kom­bınattar Qazaqstannyń ındýstrıalyq damý baǵdarlamasy boıynsha iske qo­sylǵan. Jyl saıyn bul ónerkásip oryn­darynda myńdaǵan sharshy metr qurylys buıymdary óndiriledi. Budan basqa 2010 – 2014 jyldary bes sement zaýyty iske qosylǵan. Olar elimizdiń sement ón­dirisine ózindik úlesin qosyp keledi. 
Keıingi jyldary otandyq qurylys salasynda metal jabyndylary, plas­tıkalyq tereze men esikterdi ózimizde jasaýdy qolǵa aldy. Qurylys mate­rıaldaryn óndirýge qulshynys ta­ny­týdyń alǵashqy oń nátıjeleri qazirdiń ózinde biline bastady. Qazir sement, beton buıymdaryn, jylý saqtaǵysh mate­rıaldar men plasmassa qubyrlardy óndirýde jergilikti ónerkásip oryndary sheteldik áriptesterinen qalysar emes. Máselen, 2010 jyly bar bolǵany 4,7 mıllıon tonna sement óndirilse, 2014 jyly bul san 7,9 mıllıon tonnaǵa jetip jyǵylǵan. Bıyl osydan bes jyl bu­rynǵy kórsetkishti eki eseleýge jospar jasalǵan. 

Óndiris  ulǵaısa, qosymsha taǵy jumys oryndary ashylady
Bıylǵy mamyr aıynda Atyraý – As­trahan trassasy boıynda soltústik óndiris aýdanynda óndiris qýaty jylyna 50 000 sharshy metr turǵyn úı jáne 35 000 tekshe metr temir-beton ónimderin shy­ǵaratyn Úı qurylys kombınaty iske qosyldy. 
«Direct Construction Service JSHS» kom­panıasy – Úı qurylys kombı­natynyń kólemi 10 000 sharshy metr jáne de 3 sehten turady. Birinshi seh qýys ja­byn plıtalaryn shyǵarýǵa ar­nalǵan. Ekinshi sehta baǵanalar men bóreneler óndiretin 12 aldyn ala qyzdyrylǵan jáne jaı «ústelder» bar. Úshinshi seh jartylaı uzyndyǵy 6 metrden 16 metrge deıin tireýishter óndirýge arnalǵan. Sehtyń ekinshi jartysy ónimdi ar­matýralaýǵa arnalǵan jáne de «KR8» armatýralaý arnaıy tehnıka men jab­dyqtar shyǵarý salasyndaǵy álemdik lıder bolyp tabylatyn, amerıkalyq kompanıanyń jabdyqtarymen jabdyq­talǵan. Karkastaǵy barlyq temir-beton ónimderi armatýradan turady. Sehta búkil kombınat úshin armatýralaý jasalady. 
«Direct Construction Service» kompa­nıasy qarqyndy damyp kele jatqan jeke kásiporyn bolyp tabylady, onyń ishinde «ABE&K» JSHS jáne «Caspian Business Support» JSHS enshiles uıym­dar, «DCS» kompanıasy tobynyń quram­das bóligi. Amerıkalyq bul tehnologıa 11 metrlik jabyndylardy tireksiz ornatýǵa yńǵaıly. Mundaı keń bólmeler kóp­balaly otbasylar úshin asa qolaıly. Jańa tehnologıamen óndirilgen mate­rıaldyń taǵy bir artyqshylyǵy, turǵyn úı qurylysynyń jedel júrýine yqpal etedi. Ázirge munaıly óńirdiń qajetine jumys isteıtin kombınat, keleshekte óz ónimin basqa aımaqtarǵa shyǵarýǵa yn­taly. Kombınatta qazir 60-tan astam adam turaqty jumyspen qamtylǵan. Óndiris ulǵaısa, qosymsha jumys oryndary ashylatyn bolady. Al óndiristiń ulǵaıa­tynyna senim mol. Sebebi sapaly jańa ónimge tek turǵyn úı qurylysy salasynda ǵana emes, Atyraý oblysynda jumys jasap jatqan munaı óndirýshi kompa­nıalardan da tapsyrystar túse bastaǵan. Teńiz kenishinde boı kóteretin munaı­shylar kentiniń merdiger kompanıasy kombınatpen kelisim jasapty. Naryq aıdynyna endi shyqqan jas kombınat­tyń negizgi ustanymy – «Biz keler urpaq­tyń bolashaǵyn jasaımyz. Biz úshin qyz­met­tiń sapasy, joǵary standartty servıs jáne tutynýshynyń qyzyǵýshy­lyǵymen jumys jasaý – uıymnyń basym baǵyty». 
«Direct Construction Service» JSHS 3 sanattaǵy qurylys nysandaryn jobalaý lısenzıasyn, tıisti kópjyldyq táji­rıbesin, bilikti qyzmetkerler shta­tyn paıdalana otyryp, jobalaý kezeńinde kelesi jumys túrlerin oryndaýǵa daıyn:
– Jobalyq-smetalyq qujattamany ázirleý;
– Jobalardyń arnaıy bólimderin ázirleý (qurylysty uıymdastyrý joba­laryn ázirleý (QUJ), jumysty júrgizý jobalary (JJJ), tehnologıalyq jobalaý, ǵımarattar men qurylystardy tekserý);
– Qazaqstan Respýblıkasynyń stan­darttary, normalary men erejeleri talabyna sáıkes shetel kompanıalary­men ázirlengen jobalyq qujattamalar­dyń beıimdelýi (adaptasıasy); 
– Tapsyrys berýshiniń tapsyrmasy boıynsha barlyq múddeli organdar­men jobalyq jáne jumys qujattaryn ke­lisý, memlekettik saraptama qorytyndysyn alý.
«Direct Construction Service» JSHS Qazaqstan Respýblıkasy aýmaǵynda 2 sanattaǵy qurylys-montaj jumysta­ryn atqarýǵa №0001185 memlekettik lı­sen­zıa negizinde jumys jasaıtyn qury­lys-montaj kompanıasy. Kompanıa Qa­zaqstan naryǵynda tireý jáne qorshaý konstrýksıalaryn salý salasyndaǵy, ishki jáne syrtqy ınjenerlik jelilerdi turǵyzý boıynsha básekege qabiletti kompanıa bolyp tabylady jáne de ol ózin kez kelgen kúrdeli problemalardy sheshý úshin senimdi seriktes retinde kórsete bildi.

Taýarly beton ózimizde óńdeledi
«Direct Construction Service» JSHS-nyń Atyraý qalasynda taýarly betondy óndirý, satý jáne jetkizý bir bólek ba­ǵyty bolyp tabylady. Qurǵaq qospa negizindegi eritindilerden góri, taýarly beton (memlekettik standart múltiksiz saqtalady) sózsiz jaqsyraq. Kompa­nıanyń mamandary qospanyń ylǵal­dylyǵyn, qıyrshyqtylyǵyn jáne basqa da kórsetkishterin joǵarǵy dáldigimen baqylaı alady. Qazirgi ýaqytta osy qu­rylys materıaldary qurylys ju­mys­tarynda jıi paıdalanylady. Qury­lystyń senimdiligi úshin osy beton túrine ar­tyqshylyq berý kerek. Bul beton túrin­de barlyq ustastyrǵysh zattar men qo­sym­shalardyń proporsıalary joǵarǵy dáldikpen saqtalǵan. Tek qana sapany qatań baqylaý arqyly taýarly beton men eritindi senimdi bola alady jáne má­limdelgen eksplýatasıalyq erekshe­likterge ıe bolady. Ondaı maqsattarǵa jetý úshin kompanıanyń eki óndiristik bazasy, onyń ishinde betonaralastyrǵysh qurylǵylar, temir jol tuıyqtary jáne tirkelgen qurylys zerthanasy bar.
Óndirýshisi Elkon jáne Sany, ónimdiligi 120 jáne 60 kýb.m/s eki betonaralas­tyr­ǵysh qurylǵylary paıdalanylýda. Ónim sapasy KZ.2310317.01.01.03882 sáıkestik sertıfıkattary arqyly dáleldengen. 
Bul zaýyt, joǵaryda aıtyp ótkendeı, temir-beton ónimderin keń túrinde shyǵa­rýǵa arnalǵan. Olar mynalar: temir-betondy plıtalar, panelder, rıgelder, tireýishter jáne taǵy basqa qurylys beton ónimderi. Ónimder paneldi turǵyn úıler, qoǵamdyq jáne óndiristik ǵıma­rattar salý úshin paıdalanylady. İshki naryqta ózindik ornymen tanyla alǵan ujym. «Biz jınaǵan tájirıbe men barlyq bilimimizdi Halyqaralyq kom­pa­nıa­lardyń prınsıpteri boıynsha jumys jasaıtyn kompanıa qurdyq» deıdi. Kompanıa qyzmetiniń negizgi ba­ǵyttary mynalar: 
• Qurylys nysandaryn jobalaý, jo­balardyń beıimdelýi (adaptasıasy) jáne jobalardyń saraptamasy
• Joba men qurylystyń tehnıkalyq qoldaýy jáne múddeli organdarmen jo­balardy kelisý úshin kómek kórsetý qyz­metteri.
• Qurylys-montaj jumystary
– Taýarly beton men temir-beton ónimderin óndirý jáne jetkizý.
«Direct Construction Service JSHS» Jaýapkershiligi shekteýli seriktestigi amerıkalyq «Spancrete Machinery Corporation» fırmasynyń qazirgi zamanǵy qural-jabdyqtarmen qamtamasyz etilgen óz Úı qurylys kombınatyna ıelik etedi. Kompanıada óndiriletin ónimder lo­gıstıkalyq júıeniń taýarly-trans­porttyq aǵyndaryna sáıkes kez kelgen qıyndyqtaǵy tapsyrystardy óz mer­ziminde oryndap shyǵady. «Direct Construction Service» Jaýapkershiligi shekteýli seriktestigi tıimdi qurylymǵa, óz óndiris kúshine, zamanaýı tehnıkalyq bazaǵa jáne asa bilikti kadrlarǵa ıe bola oty­ryp, qazirgi ýaqyttaǵy eń mańyzdy jobalardy iske asyrýǵa múmkindigi bar.Mekemeniń qyzmetkerler quramy 150 adamnan turady, onyń ishinde 80 paıyzy ártúrli baǵyt boıynsha jumysshylar brıgadalary, úı-qurylysy kompanıasy kyzmetkerleri. Kompanıa jobalardy iske asyrý úshin osy saladaǵy eń myqty mamandardy jumysqa tartady. Úı qu­rylysy kombınaty Atyraýdyń sol­tústik ónerkásip aımaǵynda (Atyraý – Astra­han tas joly) ornalasqan. «Direkt Construction Service» JSHS dırektory Rústem Ramazanulynyń aıtýynsha, kásiporynda 150 adam eńbek etedi. 10 ınjener qyz­metkeri Shtattardan eki aılyq kýrstar oqyp, óndiristiń úzdik tehnologıalaryn úırenip keldi, búginde ózderi de kásip­orynnyń basqa qyzmetkerlerin oqy­tý­da. «Damý-Óndiris-2» baǵdarlamasy bo­ıynsha 1 mlrd 850 mln teńge mól­sherinde qarjylandyrylǵan. Al jobanyń jalpy quny 3.700 mln teńge. Aldaǵy ýaqytta óndiristik qýattylyqty arttyrý jos­parlanyp otyr.
– Qazir kombınatta 60 adam jumys isteıdi. Jańa tehnologıalar bo­ıynsha jylytylǵan mobıldi úılerdi sa­latyn bolamyz. Ári qaraı bul tur­balary, batareıalary, kiriktirme ro­zetkalary bar bloktar bolmaq. Úıler lego sıaqty qurastyrylatyn bolady. Tutynýshylarǵa tek árleý jumystary ǵana qalady, – dep atap ótti R.Ramazanuly. 
Kásiporyn qazaqstandyq shıkizatty qoldanady, shetelden tek hımıalyq qospalar ǵana jetkiziledi. 
 Ústimizdegi jyldyń sáýir aıynda Atyraý qalasynyń Nursaıa shaǵyn aýda­nynda «AVE&K» JSHS men «Samuryq Qazyna» jyljymaıtyn múlik qorynyń» AQ yntymaqtastyǵy memorandýmy aıasynda, «Direct Construction Service» JSHS bas merdiger retinde «Jeruıyq» (jańa) turǵyn úı kesheniniń qurylysyn bastady. Turǵyn úı kesheni 25 páterli 5 qabatty 16 ilespeli ınfraqurylymdy úı bolyp tabylady. Qurylys barysynda menshikti Úı qurylys kombınatynyń shyǵaratyn jańa tehnologıaǵa saı temir-betondy panelderdi paıdalanatyn bo­lady. Sondaı-aq qurylys barysynda paıdalanylatyn beton menshikti beton torabynyń ónimi bolyp tabylady. Kom­panıa eń birinshi turǵyzylatyn nysan­nyń sapasyna kóńil bóledi. Joǵary sapaly materıaldy, qurylystyń jańa tehnologıalyq prosesin qoldaný jáne joǵary bilikti, tájirıbeli mamandardy jumysqa tartý qazirgi ýaqytta óz nátı­jesin qurylysty merziminen buryn oryn­daý túrinde kórsetýde. Kompanıa jas memleketimizdiń gúldenýi úshin damýǵa jáne barlyq múddeli tulǵalarmen qyzmet etýge daıyn. 
«Direct Construction Service» JSHS, negizinen, óndiristik nysandar quryly­syna mamandanǵan. Memleket basshysy «Nurly jol» – bolashaqqa bastar jol» atty halyqqa arnaǵan Joldaýynda res­pýblıkamyzda turǵyn úı salý men qurylys ındýstrıasyn damytýdy, sóı­tip, qazaqstandyqtardyń baspanaǵa muq­tajdyǵyn tezdetip sheshýdi, onyń oń­taıly joldaryn qarastyrýdy mindettedi. Aımaqtyń ǵana emes, tutastaı elimizdiń qurylys ındýstrıasynyń damýynda ózindik orny bar, otandyq «Direct Construction Servise» jaýapkershiligi shekteýli seriktestiginiń ıeligindegi bul kásip­orynnyń negizgi jabdyqtary men qon­dyrǵy-qurylǵylary AQSH-tan áke­lin­gen. Sonyń negizinde, seriktes kom­panıa jergilikti mamandardy óziniń bazasynda oqytyp, biliktilik deńgeıin kóterýdi de moınyna alǵan. Budan bylaı, kóp qa­batty turǵyn úı qurylysyna qajetti ma­­terıaldar túgeldeı derlik osynda da­ıyndalyp, shyǵarylady. Al kerekti shıkizattar kórshiles aımaqtar men qazaqstandyq zaýyttardan jetkiziledi. Eń bastysy, baspanalar tez ári sapaly turǵyzylyp, baǵasy da bazar narqynan báseńdeý bolady dep kútilýde. 

Túıin

Jobalyq quny 10 mln dollarlyq kombınattyń jyldyq qýattylyǵy – 500 myń sharshy metr nemese 35 myń tekshe metr ónim shyǵarý. Osy satyda jańaǵy aıtylǵan amerıkalyq tehnologıalar qoldanylady. Bólingen qarajat tolyǵymen ıgerilip, kásiporynnyń jabdyqtarmen qamtyldy. Buǵan deıin de tilge tıek etkenimizdeı, óndiriste tutynylatyn negizgi shıkizat túrleri (qum, qıyrshyqtas, sement, metal qurastyrmalary men armatýralar t.b.) Aqtóbe, Aqtaý, Temirtaý (Qaraǵandy oblysy), Qostanaı qalalaryndaǵy zaýyttardan alynady. Bolashaqta bul kombınatta túrli kólem-pishinmen temir-beton buıymdary (kópqabatty úıdiń irgetasyn qalaıtyn qadadan bastap kirmedáliz baspaldaqtary, qabyrǵalar men tóbe jabyndylary, tastamalar daıyndalyp, birtindep tutastaı páterler men úıler qurastyrylyp shyǵarylady. Osy satyda jańaǵy aıtylǵan amerıkalyq tehnologıalar qoldanylady. Jalpy alǵanda, bul Atyraýdaǵy ekinshi úı qurylysy kombınaty bolyp eseptelingenimen, qaıtalanbas úlgisimen halyqaralyq standarttar men talaptarǵa sáıkestigi jaǵynan alǵashqysy sanalady. Áńgime barysynan ańǵarǵanymyzdaı, dál osyndaı qýattylyqqa ıe jáne múmkindigi bar alyp kásiporyn tek bizdiń elde ǵana emes, álemde saýsaqpen sanarlyqtaı kórinedi.