Ómirsheń jobanyń órisi keń

/uploads/thumbnail/20170708200028995_small.jpg

Monoqalalardy damytý týraly memlekettik baǵdarlamany júzege asyrǵan ýaqyttan beri, Atyraý oblysynyń Qulsary qalasynda jalpy quny 656 mln teńge turatyn 8 joba, quny 18 mln turatyn 6 grant qarjylandyrylǵan. Bul týraly Qamshy portaly Aıqynǵa silteme jasaı otyryp habarlaıdy.

Jalpy, Qulsary qalasynda «Zákirli» ın­vestısıalyq jobalardy júzege asyrý úshin 3 joba engizilgen. Birinshi, «Kaspıı Ser­vıs-E» seriktestiginiń jylyna 84 myń ton­na ák (ızvest shyǵarý zaýyty. Búginde zaýyt­tyń kirme pýnkti men sharbaǵy sa­lyn­dy, ákimshilik ǵımaraty turǵyzylyp, ák shyǵaratyn qural-jabdyqtary ákelindi. Ekin­shi, «Eko-Tehnıks» JSHS-nyń 12000 tek­she metr munaıshlamdy qaıta óńdeý boıyn­sha óndiristi jańǵyrtý jobasy. Ká­siporynnyń 2014 jylǵa josparly qýaty – 3000.0 mZ. Úshinshi, «Metal Prodýkt» JSHS-nyń jylyna 30,0 myń tonna metal jaı­malaryn shyǵaratyn (armatýra, bu­rysh­tama, shveller) kombınaty. Kom­bı­nat­tyń josparly qýaty – 600 tonna. 

«MetalProdýkt» JSHS. «RV-32» mar­ka­ly armatýra, shveller (R100-140), bu­rysh­tama (R45-75), t.b. metal buıymdary daıyn­dalatyn kombınatta jylyna 30,0 myń tonna kóleminde ónim óndiriledi. Jo­bany qarjylandyrý maqsatynda «Atyraý» áleý­mettik-kásipkerlik korporasıasy ar­qyly 365,0 mln. teńge qarjy qaralǵan. Ká­siporynda 130 adam turaqty jumyspen qa­m­tylǵan. Byltyr osynda josparlanǵan 600-diń ornyna 2500 tonna metal jaı­ma­la­ry, qurylys salasy asa aýqymdy sura­nys týdyryp otyrǵan armatýranyń túrli qa­lyńdyqtaǵy túrlerin shyǵarady. Óndi­ril­gen ónimniń qoımada taý bolyp úıilip jat­qan kezi joq. Alarman men aradaǵy ke­lisimniń, odan qalsa suranystyń asa aý­qym­dylyǵyna baılanysty ótimdiligi tez. İshki naryqtaǵy suranysty tolyq qanaǵat­tandyrylyp jatsa, EEO, qala berse alys-jaqyn shetelderge shyǵý da oıda bar. Mun­da óndiristegi qoldanystan shyqqan metal qal­dyqtary balqytylyp, jańa taýarǵa aı­naldyrylady. Qulsary qalasy ákiminiń oryn­basary Erkebulan Aqqusov qala 
boıyn­sha úsh ıakorlyq joba jumys jasap tur­ǵanyn, sonyń biri osy «Metalprodýkt» kom­panıasy. Bul kompanıanyń halyqqa paı­dasy ashylǵaly beri 130 adam jumyspen qam­typ, Qulsary qalasynyń áleýmettik-eko­nomıkalyq damýyna úlken úles qosyp otyr. 
– Metalýrgıalyq zaýytqa shıkizat jet­kilikti. Al atqarýshy bılik aımaqtaǵy iri kásiporyndarmen uzaqmerzimdi kelisi­m­­sh­artqa otyrýǵa muryndyq bolǵan. Qazir taýardyń basym bóligin birikken kási­p-oryndar men jergilikti tutynýshylar satyp ala­dy, – deıdi Erkebulan Aqqusov. Al atal­­­mysh zaýyt dırektory Baýyrjan Sul­tanov zaýyttyń ereksheligi syrttan tasy­mal­daý emes, ishtegi naryqty ózimizdiń óni­­­mimizben, otandyq ónimdi ózgelerge al­dyrý­da degen oıǵa basymdyq beredi. 
– Bizdiń zaýyttyń ereksheligi, biz shıki­zat retinde qarapaıym metal qaldyqtaryn paıdalanamyz. Osy ýaqytqa deıin oblys­tyń barlyq metal qaldyqtary Reseı, Qy­taı, Eýropaǵa jiberilip, odan keıin biz 5-6 ese qymbat baǵaǵa olardan jasalǵan ónim­derdi satyp alyp júrdik. Kóptegen qar­jy negizgi kóz ol ózimizdiń jeke qarjy­myz, al onyń taǵy bir bóligin lızıńpen al­dyq. Al qural-jabdyq shetelden, ıaǵnı Ún­distannan alynǵan. Ázirge qurylys sek­torynyń qomaqty bóligin qurylysqa qa­jet­ti metal ónimderimen qamtamasyz etip otyrǵan biregeı zaýytqa jalpy quny 1 mlrd 300 mln teńge ınvestısıa salynǵan. Ázir­ge 5 túrli metal ónimderi óndirilip ja­tyr. Bastysy óndirilgen ónim joǵary su­ra­nysqa ıe ári jergilikti halyqtyń ál-ahýalyn kóterýge de aıryqsha áser etip otyr, – deıdi Baýyrjan Sultanov. 
Óndiristegi kólemi shekteýli metaldy álem­dik tutynýdyń kúrt ósýi tapshylyqqa jáne kúrt qymbattaýyna alyp keldi. Arzan me­tall synyqtarynyń jeńil alynatyn qo­ry, negizinen, taýsyldy. Osyǵan baıla­nys­ty metal, jońqa sıaqty qaldyq túr­le­ri ekonomıkalyq tartymdylyqqa ıe bo­la bastady. Árıne, jońqany qaıta óńdeý má­selesi keshe de qoldanysta bolǵan, biraq on­da qajetsiz qaldyqty paıdalaný emes, odan qutylýdy kózdeıtin. Munyń sebebi bas­­tapqy metal baǵasynyń barynsha tó­men bolýy, balqytý oryndaryna tasymal­daý shyǵyndarynyń joǵary bolýy, sa­pa­sy­nyń tómendigi men jońqalardyń la­­­­s­tyǵy, sondaı-aq balqytý kezindegi ja­ǵym­­syz ıis. 
– Sońǵy jyldary álemde metaldy paı­da­lanýdyń turaqty ósý úrdisi saqtalýda. Bul jaǵdaı, árıne, shıkizat baǵasynyń ósýi­nen baıqala bastady. Sondyqtan me­tal­dy qaıta óńdeýge ınvestısıalar salý ózek­ti bolýda. Alaıda problemalar da bar. Bi­rin­shi kezekte, merzimi ótken metaly kóp buıymdar men konstrýksıalarǵa degen su­ranystyń ósýi. Osyǵan baılanysty shı­kizat bazasyn tolyqtyrý obektisi retinde óń­delgen metal qaldyqtary – metal joń­qalarǵa basymdyq berile bastady. Óner­kásiptik metal alý úshin jońqany shı­kizat retinde paıdalaný kóp jyldar boıy ekonomıkalyq jaǵynan orynsyz bo­lyp keldi. Onyń birneshe sebepteri bar. Bi­rinshiden, metalǵa qajettilik, nátıje­sin­de shıkizattyń baǵasy tym tómen boldy. Ekinshiden, metal jońqalarynyń las­ty­ǵymen sıpattalady. Saldarynan, qaıta óń­deý shyǵyndary balqytylǵan metaldan alyn­ǵan ónimdi satýmen ózin aqtaı alady. Alaıda búginde jaǵdaı túbirinen ózgergen. Jańa kásiporynnyń qýaty jylyna metal synyqtaryn 30 myń tonna óńdeýge múm­kin­dik beredi. Zaýyttyń jańalyǵy – me­tall qaldyqtaryn qaıta óńdep, ony kádege asyrý­da. İs júzinde barlyq otandyq metal­dar jáne olardan jasalǵan buıymdar eks­port­talady óndiriletin jáne óndiristik shet­elde joǵary aıyrbastaý bolyp taby­la­dy, – deıdi Baýyrjan Sultanov. 

Qatysty Maqalalar