Búginde Qyzylorda oblysy elimizdiń 90 paıyzyn kúrishpen qamtamasyz etýde. Oblystaǵy aýyl sharýashylyǵy jaǵdaıynyń nátıjesi joǵary deńgeıde.
Syr dıqandary el qambasyna 423 myń tonna astyq quıyp, qatarynan úsh jyl joǵary kórsetkishke qol jetkizdi.
Mundaı oń nátıje kórsetýdiń negizgi joldary bar. Birinshiden, agrotehnıkalyq talaptarǵa sáıkes, egis joǵarǵy tehnologıalardy paıdalaný negizinde ornalastyrylǵan. Zamanaýı tehnıkalarmen jer tegistelip, barlyq jaǵdaı jasalǵan. Syr marjanyn jınaýdan kósh basynda júretin aýdannyń kúrish egýde sýdy únemdi paıdalanýǵa múmkindik beretin ınovasıalyq agrotehnıkalardy qoldanǵanyn erekshe atap ótý kerek. Aýdan aldynda básekege qabiletti naryqta ótimdi taýarlardy óndirý mindeti de tur.
Yrysty da kúrishti Syrdarıa aýdanynyń sharýashylyq qurylymdary bıyl 19 myńnan astam gektarǵa kúrish egip, ár gektardan 55 sentnerden ónim aldy. Nátıjesinde, aýdan tarıhynda birinshi ret qambaǵa barlyǵy 1 mln 88 myń sentner altyn dán quıyldy. Jyl qorytyndysy boıynsha Syrdarıa aýdany oblysta «Egin sharýashylyǵy boıynsha ozat aýdan» atalymymen marapattaldy. «Maǵjan jáne K» sharýashylyǵy júldeli 1-shi dárejeli dıplommen marapattalyp, úzdik atandy. Bul sharýashylyq egilgen eki myńǵa jýyq gektar kúrishten 79 sentnerden ónim jınady.«Qyzyldıhan» sharýa qojalyǵynyń brıgadıri Sársenbaı Qojanov brıgada boıynsha kúrishtiń ár gektarynan 89,5 sentner ónim jınap, ozat óndiris brıgadıri, «Mádi Qajy» sharýashylyǵynyń kúrish ósirýshisi Jánibek Ybyraev ózine bekitilgen 30 gektar kúrishten 102 sentnerden ónim alyp, oblystyń ozat kúrish ósirýshisi atandy. Budan bólek, İ dárejeli dıplommen «Maǵjan ı K» JSHS tóraǵasy Eralıev Darhan, İİ dárejeli dıplommen «Shaǵan Jer» JSHS tóraǵasy Qadyrov Berdibek, Ozat sharýa qojalyǵy İ dárejeli dıplomymen «Qyzyldıhan» sharýa qojalyǵynyń tóraǵasy Qulbaev Aldanbergen, İİ dárejeli dıplommen «Aqjarma-2» sharýa qojalyǵynyń tóraǵasy Bısenov Marat, aýdan boıynsha egin sharýashylyǵynyń ónimderin qaıta óńdeý ozat sharýashylyq nomınasıasy boıynsha İ dárejeli dıplomymen «Aqjarma ı K» sharýa qojalyǵynyń tóraǵasy Nurseıitov Qaırat marapattaldy. «Úzdik brıgadır» atalymy boıynsha «Maǵjan ı K» JSHS brıgadıri Meıirmanov Jarqynbek, «BAQ» sharýa qojalyǵynyń úzdik mehanızatory Myqbaev Álibek marapattaldy.
İńkárdarıa aýylyndaǵy «Qaraqasqa» ýchaskesiniń 400 gektar egistik jeri aýyl turǵyndarynyń úlesine qaıtaryldy. Osy jerge aýdandaǵy «Aqjarma ı K» sharýa qojalyǵy kúrish egip, eginnen mol ónim aldy. Sondaı-aq ózge aýyl sharýashylyǵy daqyldarynan mejeli ónim alyndy. Kelesi jyldyń egisi úshin qajetti tuqym quıylyp, tórt túlik maldyń qysqa qajetti azyǵy jınaldy. Tórt myńnan astam gektar jońyshqa daqylynan, toǵyz myńǵa jýyq tonna mal azyǵy daıyndaldy. Orta eseppen ár gektardan 19 sentnerden ónim alynsa, qosymsha egilgen 450 gektar jazdyq bıdaıdan 16 sentnerden ónim alyndy.
Syrdarıa aýdany boıynsha bıyl otyz myńǵa jýyq gektarǵa aýyl sharýashylyǵy daqyldary egildi. Onyń ishinde kúrish – 19755, jazdyq bıdaı – 450, maqsary – 350, eski jońyshqa – 6065, jońyshqa – 2346 gektarǵa jáne 792 alqapqa kartop, kókónis, baqsha daqyldary egildi.
Sharýashylyqqa qajet kólik parkin tolyqtyrý maqsatynda «KazAgroQarjy» aksıonerlik qoǵamy arqyly jańadan 47 aýylsharýashylyq tehnıkalary alyndy. Aýdandaǵy sharýashylyq qurylymdaryna egilgen aýyl sharýashylyǵy daqyldaryna búdjetten bólingen 694 mln teńgeden astam sýbsıdıa ıgerildi.
Syrdarıa aýdany boıynsha azyq-túlik ónimderiniń baǵasyn turaqtandyrý maqsatynda aýdan ákiminiń ár aptanyń senbi kúnderi aýdan ortalyǵynda jármeńke uıymdastyrý jóninde is-sharasy bekitilgen. Osyǵan baılanysty aýdan ortalyǵyndaǵy «Kommýnaldyq bazarda» tórt ret jármeńke úıymdastyrylyp, quny 13 mln teńgeden astam bazar baǵasynan 15-20 paıyz tómen baǵamen saýda jasaldy. Azyq-túlik ónimderi baǵasynyń qoljetimdiligin qamtamasyz etýdi baqylaý maqsatynda aýdan ortalyǵynda aýdan boıynsha 17 qazanda «Altyn kúz» merekesine oraı aýyl sharýashylyǵy ónimderiniń jármeńkesi uıymdastyryldy. Kezekti jármeńkeler «Abaı» men «Alıakbarov» kóshesiniń boıynda ótýde. Oǵan barlyq eldi mekenderden 80 kólikpen 12 mln teńgeden astam aýyl sharýashylyǵy ónimderi satylymǵa túsip, bazar baǵasynan 15-20 paıyz tómen qoljetimdi baǵada saýda jasaldy.
Mal sharýashylyǵynyń jaǵdaıy da jaman emes. Resmı málimetterge súıensek, aýdanda barlyq sharýashylyq sanattarynda tórt túlik mal basy otyz myńǵa jýyq iri qara, 14 myńnan astam qoı, 10 myńnan astam eshki, 11 myńnan astam jylqy, myńǵa jýyq túıe, 6 myńnan asatyn qus ósirilýde. Asyl tuqymdy mal sharýashylyǵyn damytýǵa bólingen 34 mln teńgeden astam, mal sharýashylyǵy óniminiń ónimdiligi men sapasyn arttyrýǵa bólingen 18 mln teńgeden asatyn sýbsıdıa ıgerildi. Memlekettik «Sybaǵa», «Qulan», «Altyn asyq» baǵdarlamalary boıynsha mal sharýashylyǵyn damytýǵa jyl saıyn qomaqty qarjy bólinýde. Mal sharýashylyǵy ónimderin óndirý boıynsha et – 104, sút óndirisi – 102 jáne jumyrtqa 112 paıyzǵa ulǵaıdy. Aýdanda asyl tuqymdy mal sharýashylyǵyn damytý úshin 34 mln teńge jáne mal sharýashylyǵy óniminiń sapasyn arttyrý baǵytynda 19 mln teńge sýbsıdıa ıgerildi. «Sybaǵa» baǵdarlamasy boıynsha bıyl 320 bas iri qara men «Altyn asyq» baǵdarlamasyna sáıkes 470 bas asyl tuqymdy qoı satyp alyndy. «Qulan» baǵdarlamasy boıynsha 145 bas jylqy maldary satyp alynyp, bıylǵy kórsetkish 133 paıyzǵa oryndaldy.
«Bıznestiń jol kartasy – 2020» baǵdarlamasynyń birinshi baǵyty «Óndiristik ınfraqurylymdy damytý» boıynsha Naǵı İlıasov aýylyndaǵy «Abzal jáne K» seriktestiginiń astyq qyrmanyna baratyn 2,7 shaqyrym joldy jóndeý máselesi boıynsha qujattary oblystyq-aımaqtyq úılestirý keńesinde maquldandy. Qazirgi tańda jobany qarjylandyrý bastaldy. Aımaqta oblys ákiminiń qoldaýymen eldi mekenderde óz kásibin ashyp jetildirýge 1 mıllıon teńgege deıin qaıtarymsyz grantpen qarjylandyrý maqsatynda «Aqnıet» baǵdarlamasy jumys istep keledi. «Aqnıet» baǵdarlamasyna úsh jyl merzim ishinde 900-ge jýyq aýdan turǵyny qatysyp, 85 adam 37 mıllıon teńgeniń qaıtarymsyz grantyn jeńip aldy. İri qara maldy bordaqylaý alańdaryn keńeıtý, sanyn kóbeıtý maqsatynda «Shaǵan Jer» JSHS 1 mıllıard 170 mıllıon teńge turatyn 3000 basqa arnalǵan mal bordaqylaý alańyn salý jobasy jumysy bastalyp ketti. Jobany «QazAgro» aksıonerlik qoǵamy bekitti. Mal bordaqylaý alańy sharýa qojalyǵynyń 30 gektar jerine ornalasady. Alańnyń aınalasyndaǵy 750 gektar jer ınjenerlik júıege keltirilip, onda júgeri, jońyshqa, bıdaı egiledi. Mal azyǵy daıyndalyp, jemshóppen tolyq qamtamasyz etiletin bolady. Aldaǵy ýaqytta sharýashylyq tarapynan mal soıý alańyn salý jáne et ónimderin óndirý boıynsha joba daıyndalýda. Atalǵan joba boıynsha materıaldyq-tehnıkalyq jabdyqtar – muzdatqysh, et óńdeıtin kishi zaýyt, shujyq, qalbyrdaǵy et shyǵaratyn jabdyqtar sharýa qojalyqtyń óz esebinen alynady dep josparlanýda. Óndiriletin et ónimderi Qyzylorda, Baıqońyr, Almaty qalalarynyń naryǵyna shyǵarylyp, kórshi Reseı, Ózbekstanǵa eksporttalatyn bolady. Sondaı-aq Qyzylorda qalasyndaǵy «Qyzylorda et-sút óńdeý ortalyǵy» JSHS yntymaqtasyp jumys isteý qolǵa alyndy. Bul joba boıynsha tamyz aıynan bastap qarjylandyrý da bastalyp ketti.
Derekkóz: Aıqyn-aqparat