Seısenbi kúni Májiliste «Aqparatqa qol jetkizý týraly» Zań jobasy tanystyryldy. Bul qujat – «100 naqty qadam» Ult jospary aıasynda ázirlenip jatqan zańdar toptamasynyń biri. Zań jobasyn «Nur Otan» partıasy men Májilistegi nurotandyq depýtattar ázirlegen. Atalmysh zań boıynsha endi elimizde tek ákimder ǵana emes, mınıstrler men joǵary oqý oryndarynyń rektorlary da halyq aldynda esep beredi.
Zań jobasyn tanystyrǵan Májilistiń Halyqaralyq ister, qorǵanys jáne qaýipsizdik komıtetiniń tóraǵasy Máýlen Áshimbaevtyń aıtýynsha, zań jobasy álemdik tájirıbeni eskere otyryp daıyndalǵan eken. Komıtet tóraǵasy óz sózinde álemniń damyǵan 30 elinde qabyldanǵan 3 negizgi qaǵıdattyń Qazaqstanda da qoldanylýy tıistigin eskertti. Al «Aqparatqa qol jetkizý týraly» Zań jobasy atalǵan qaǵıdattardy júzege asyrýǵa múmkindik beredi. «3 negizgi qaǵıdat mynalar: «móldirlilik», «eseptilik», «tartylýshylyq». «Móldirlik» memlekettik organdar qyzmetiniń ashyqtyǵyn, olardyń sheshim qabyldaý prosesiniń aıqyndylyǵyn qarastyrady. «Eseptilik» qaǵıdaty boıynsha barlyq memlekettik organdar qoǵam, halyq aldynda esepti bolýǵa tıis. «Tartylýshylyq» qaǵıdaty boıynsha azamattar bıliktiń óz betinshe sheshim qabyldaýyn jaı baqylaýmen shektelmeı, Úkimettiń sheshimin túzýge de belsendi qatysady», – dedi Máýlen Áshimbaev.
«Aqparatqa qol jetkizý týraly» Zań jobasynyń negizgi maqsaty – árbir tulǵa zańmen tyıym salynbaǵan ádispen kez kelgen aqparatty erkin alý jáne taratý jónindegi konstıtýsıalyq quqyǵyn iske asyrý. Bul qujatta zań normalarynyń kúshi qoldanylatyn aqparat ıelenýshi sýbektilerdiń tizbesi men aqparatqa qol jetkizý tásilderin keńeıtý kózdelgen. QR Parlamentiniń, jergilikti ókiletti organdar men memlekettik organdardyń ashyq otyrystaryn, jyl qorytyndysy boıynsha esepterin onlaın-translásıalaý arqyly qazaqstandyqtardyń aqparatqa qol jetkizýin qamtamasyz etpek. «Aqparatqa qoljetimdilikti qamtamasyz etýdiń bir tásili – eseptik kezdesýler. Zań jobasy boıynsha jáne Ult josparynyń 95-qadamyna sáıkes, ákimderdiń syrtynda, mınıstrler, memlekettik organdardyń basshylary, sondaı-aq, ulttyq joǵary oqý oryndarynyń rektorlary jyl saıyn halyq aldynda esep berip otyratyn bolady. Onyń ótkizý tetikteri men tártipteri zańdyq aktilermen retteledi. Eń bastysy, bul endi – mindet. Mınıstrler de halyqpen kezdesedi, ózi júrgizip otyrǵan saıasatty, ózderi qabyldaǵan sheshimderdi túsindiredi jáne aldaǵy josparlaryn baıandaıdy», – dep atap ótti Máýlen Saǵathanuly.
Sonymen qatar, zań jobasynda barlyq azamattardyń ashyq aqparatqa ýaqytynda qol jetkizý tetikteri de qarastyrylǵan. Qujat talaptaryna saı azamattardyń ótinishi boıynsha aqparat berý merzimi 30 kúnnen 20 kúnge deıin qysqarady. Máýlen Áshimbaevtyń aıtýynsha, zań jobasynda qandaı da bir memlekettik organnyń nemese ózge qurylymdardyń aqparat berýden qandaı jaǵdaıda bas tartýǵa bolmaıtyny jáne qandaı aqparattyń qupıa sanalmaıtyny qaıta qaralypty. Sondyqtan, bul zańnyń kúshi «memlekettik qupıaǵa» jáne «ishki qyzmettik aqparatqa» jatatyn aqparattarǵa júrmeıdi. Ulttyq zańnamadaǵy jeke ómirge jáne jeke otbasylyq qupıaǵa qol suǵýǵa salynǵan shekteý de saqtalady. Iaǵnı, buqara ókilderi áldebir sheneýniktiń jeke ómirine qatysty málimetterdi talap ete almaıdy.
– Zańda qandaı aqparattardy qupıalandyrýǵa bolmaıtyny jazylǵan. Osy tizim neǵurlym keńeıse, bılik te halyq úshin túsinikti bola túsedi. Árıne, bul jerde ulttyq qaýipsizdik múddelerine de nuqsan kelmeýin oılastyramyz. Sondyqtan jumys toby aıasynda munyń qyr-syry muqıat zerdelenedi. Qalaı bolǵanda da, sol tizbege kirgen aqparat túrlerine qandaı da bir «grıfpen» shekteý qoıýǵa tyıym salynady, – dedi M.Áshimbaev.
Shekteý engizýge tyıym salynǵan aqparattarǵa tótenshe jaǵdaılar, adam ómiri men densaýlyǵyna qater tóndiretin apattar, olardyń saldarlary, tabıǵı apattar týraly boljamdar, densaýlyq saqtaý, demografıa, kóshi-qon, bilim berý, mádenıet, áleýmettik qorǵaý, aýyl sharýashylyǵy salalarynyń, qylmys jáne ekonomıkanyń jaı-kúıi týraly derekter jatady. Sondaı-aq, terorıstik aktiler, ekologıa jaǵdaıy, indet, azamattar paıdalana alatyn jeńildikter týraly málimetter, azamattar quqyǵynyń buzylǵany týraly faktiler, Ulttyq banktiń altyn-valútalyq rezervi týraly statısıkalyq derekterdi qupıa ustaýǵa bolmaıdy.
Sondaı-aq, «Aqparatqa qol jetkizý týraly» qujatta «ashyq úkimet portaly» júıesine ashyq málimetterdi jarıalaý da qarastyrylýda. Munda respýblıkalyq jáne jergilikti búdjettiń ıgerilýine qatysty derekter jazylmaq. Budan ózge memlekettik organ jetekshileriniń arnaıy blogyn ashý da kózdelip otyr. Osyndaı sharalardyń nátıjesinde el aldyndaǵy aqparattyń ashyqtyǵy 70 paıyzdy quramaq. Al qazir bul kórsetkish bar-joǵy 40 paıyzdy ǵana quraıdy eken.
Aldaǵy ýaqytta zań jobasynyń júzege asyrylýyn baqylaıtyn arnaıy Aqparatqa qol jetkizý máseleleri jónindegi qoǵamdyq keńes qurylmaq. Qoǵamdyq keńes azamattardan aryz-shaǵymdar qabyldap, ózekti máselelerdi Úkimette kóteredi. «Aqparatqa qol jetkizý týraly» zań jobasy sybaılas jemqorlyqpen kúresýge de óz yqpalyn tıgizip, qazaqstandyqtardyń bılikke degen senimin nyǵaıtýǵa septigin tıgizedi.
Derekkóz: "Túrksitan" gazeti
