Taýdyń baýraıyndaǵy bulaqtar men qaınar kózderi bir-birine qosylyp ózenge aınalady. Anaý alysta jatqan taýdy aıtpaǵanda aýyldyń ár- ár jerinen qaınap shyǵyp jatqan sýlardyń jylǵalanyp kelip ózen arnasyna qosylyp jatqanyn kórýge bolady. Aýyldy ekige jaryp asyqpaı, mańǵazdana aǵyp jatqan ózenniń móldirligine bóten adamnyń tańyrqap qaraıtyny bar. Al, tirshiligin osy sýdyń jaǵasyna sabaqtap, tamyryn osy sýdan nárlendirgen aýyldyqtarǵa onyń móldirligi bilinbeıdi de... Quddy sý bitkenniń barlyǵy osyndaı tup-tunyq bolýǵa tıis ispetti. Jazdyń aǵyl da tegil aqtarylyp túsken jańbyry jaýǵanda ǵana ózen azdap syr beredi. Onda da tabıǵatyna tán tunyqtyǵyn bolmashy tamshyǵa bola laılap almaıdy. Tek jaýyn jaýǵan mezette ózen jaǵalaı qalsańyz, balyqtyń ıisin sezer edińiz. Ánsheıinde bar men joǵy bilinbeıtin, balalar ermek etip aýlap, qaıtadan bosata qoıatyn balyqtarǵa jaýyndy kúni ottegi jetispeı qalady. Osylaısha olar ózenniń qushaǵynan tysqa qaraı qashqysy keledi. Qashyp qaıda barady deseńizshi... Tańda malyn óriske órgizip, keshte kútip alatyn aýyldyń beıǵam tirliginen sulýdyń kóz jasyndaı saf ózen de eshqaıda qashyp kete almasyn ábden túsingen ispetti. Tunyq ózenniń aty joq. “Negizi ózen degen úlken bolady, biz kóz aldymyzda qaınarǵa qaınar qosylyp aǵyp jatqan aryqty ózen deımiz-aý” dep qoıyp júre beretin aýyldyqtardan sál jyraq ornalasqan jalǵyz ǵana taý bar. Bul aýyldyń bar maly sol taýdyń jaǵasyna jarmasady. Ony da mensinbeı sóz sabaqtaıtyndar az emes. “Taý degenniń jotasy, silemi bolady. Bókteri men belesi bar bolýy tıis. Áni anaý kóz ushyndaǵy Maıtóbe men Sýyqtóbege qarashy. Bultpen talasýǵa qaýqary bar. Al bizdiń myna jalǵyz shoqyny taý deýge, tipti shoqy deýge bolar ma eken?-”, dep shyrt túkirip qoıyp, sol jalǵyzdyń shóbiniń basyn shalyp júrgen malyn qaıtaryp ótip bara jatatyndary... Rasynda da Degeres jalǵyz ǵana tóbe bolatyn. Jalǵyz bolǵandyqtan kózinen móp-móldir jas shyǵaryp solqyldap turyp jylaıtyn. Aýyldyqtar onyń ózine qaraǵanda kóziniń jasyn jaqsy kóretin. Degeresten jyraqtaý, ózenge jaqyndaý ornalasqan aýyldyqtar onyń jalǵyzdyǵyn bir sátke de sezinip kórmegen bolar. Jylaı-jylaı jalyǵyp, bir kúni kóziniń jasyn tyıa qalsa, bul aımaqta tirshiliktiń túbegeıli toqtaıtynyn da paryqtap jatqan eshkim joq. Joq. Degestiń jalǵyzdyǵy kórgen adamnyń janyn jabyrqatpaıdy. Kóziniń jasy bir sátke de toqtamaıtyn tóbe ózine jaqyndaǵan adamnyń balasyna aıtpaǵynyń kóp ekenin ańǵartady. Kóktem shyǵa salysymen onyń qara tasyna qaýlap ósetin jýanyń jóni bólek. Jaýyndy kóktemde appaq gúl ashqan tobylǵyny kórseńiz ǵoı. Jerdegi nysanasyn aspannan ańdyǵan aqıyqtyń aınala ushyp júrgenin de bul ólkeniń balasy tańsyq qylmaıdy. Taýdyń eteginen ushar basyna deıin jabysqan qara tastardyń qaıbirinde baǵzy zamannan syr shertetin tańbaly sýretter bar. Serkeni aldyǵa salyp aýyl qoıyn osylaı qýalaı aıdap kelgen qara balanyń áli uıqysy ashyla qoımaǵan. Kenet, kózine tasty órmelep bıiktep shyǵyp bara jatqan aq eshkisi kórindi. «Aq eshki shóptiń qunary men dámdisin biledi» dedi de etektegi jalǵyz qara tasqa jaıǵaspaq nıette álginiń ystyq sýyǵyn baıqamaq bolyp qolymen ustady. Qolymen ustaǵan tusyna kóz toqtatyp turyp qaldy. Kún áli kóterilmegendikten tas jylı qoımapty. Biraq qara bala tasyń sýyqtyǵyna tań qalyp turǵan joq. Anaý altyn tapqandaı shóptiń shuraılysynyń dámin tatýǵa laqtaryn qasyna shaqyryp áýre bolyp órip bara jatqan aq eshkiniń sulbasy tasta turǵany balany qaıran qaldyrdy. Qudaı-aý ne degen uqsastyq. Qara bala sýretti kim salǵany, nemen salǵany týraly oılanyp jatpady. Sýyq qara tasqa shapanyn tósep otyra ketti. Degeres qoınaýyndaǵy qara tastyń syryna úńilmegen bala úshin taǵy da egile tústi.
Aınur Tóleý
