Qalam ushyndaǵy oı...

/uploads/thumbnail/20170708204408377_small.jpg

İ.    Usynys

          Jurttyń zeınetaqy qoryna jınalǵan azyn-aýlaq aqshasyn qalaı «tıimdi jumsaryn» bilmeı kúndiz kúlki, túnde uıqydan aırylǵan Úkimet pen elge aıtar bir usynysym bar.

          «Ańdyǵan almaı qoımaıdy», biraq «Sýdyń da suraýy bar»... Sondyqtan, eń durysy – halyqtyń óz erkine berý. Biz sekildi úısiz-kúısiz, aıdan-aıǵa zorǵa jetip, qalt-qult etip júrgender tym bolmasa bir toıynsyn. Nemese alǵan nesıesin ótep, kún sanap ósimi artqan qaryzynan qutylsyn. «Tyshqannyń barar jeri – dıirmen», báribir qaıtyp keledi. Al bılik artyq bas aýrýdan qutylady.

          Eskertý: Bul múmkindik tek basynda baspanasy joq, zeınetaqy qorynda azdy-kópti jınalǵan qarjysy bolsa da bankten alǵan nesıesinen qalaı qutylaryn bilmeı, basy qatyp qınalyp júrgen qatardaǵy qarapaıym azamattarǵa ǵana qatysty. Baılyqtan basy aınalyp, ne isterin bilmeı erigip júrgen baı-manaptar men ury-qarynyń eshteńesi ketpeıdi.

 

İİ.     Jol

          Tyǵyryqtan shyǵarar jalǵyz jol (on, júz emes) – bylyq pen shylyqqa belshesinen batyp, irip-shirýge aınalǵan bılik júıesin ózgertý.

          Biraq, qalaı – másele sonda!..

          Eshkim taqtan óz erkimen túspeıdi, oǵan kóne tarıh kýá. Eki-aq jol bar: biri – tóńkeris, ekinshisi – demokratıalyq saılaý arqyly ózgertý.

          Birden aıtaıyn, birinshisi bizge qol emes. Qantógiske baryp, onsyz da az halyqtyń obalyna qalý – keshirilmes kúná. Essizdik.

          Ekinshisi – ókinishke qaraı, odan da bir emes birneshe ret óttik. Ázirge ózgergen eshteńe joq. Ne isteý kerek?!

          «Ymdy bilmegen dymdy bilmeıdi» deıdi... Sheginer jer qalǵan joq. Ýaqyt bizdi buǵan da jetkizdi. Durysy – jettik.

Qazir ár kún – on kúnge, ár jyl – on jylǵa tatıdy. Qazaq halqynyń «Uzyn arqan, keń tusaýǵa salyp» belgisiz bolashaqqa ıek artar ýaqyty joq.

Osy arada bala úshin daýlasyp bı aldyna baratyn eki Ana týraly támsil eriksiz eske túsedi...

Jalpy, qaı kezeń, qandaı zamanda bolmasyn bir nársege qol jetkizý úshin ekinshi nárseden bas tartýǵa týra keledi. Tipti basqasyn bylaı qoıyp, bir adamǵa jaqsylyq jasap, qol sozyp, kómek bergińiz kelse de – tap solaı. Óz múddeńizdi, óz ýaqytyńyzdy, óz atyńyz ben qýat-kúshińizdi qurbandyqqa shalasyz. Onsyz eshteńe bolmaıdy.

Bálkim bizge de solaı etýge týra keler?!

Basqany bilmeımin óz basym eger bılik betin beri buryp, ult qamy men ult múddesin alǵa qoısa – qarsy emespin!..

El basshysy da biz sıaqty et pen súıekten jaralǵan adam. Óziniń, óziniń ǵana emes urpaǵynyń bolashaǵyn oılasa – nesi aıyp?!

Taǵy aıtamyz, másele atynda emes – zatynda! Muhtar aǵamyz aıtpaqshy, nıet pen pıǵylda!..Memlekettik basqarý júıesiniń qalaı atalǵany mańyzdy emes, eń bastysy – túpki maqsatta!

Koról, koroleva, tipti ımperator men sultandar basqaryp otyrǵan elderdi de esekke teris mingizip jatqan eshkim joq. Onda turǵan ne bar?!Qysqasy, biz úshin eń durys jol – konstıtýsıalyq monarhıa. Biraq ol úshin qurbandyqqa barýǵa týra keledi. (...Jáne eki jaqqa da!.. Máselen, Ulybrıtanıa men Japonıadaǵydaı...).

Basty murat – El erteńi men Qazaq halqynyń ulttyq múddesi. Qalǵany keıingi másele...

 

Turmaǵanbet Kenjebaev

aqyn, Qazaqstan Jazýshylar jáne Jýrnalıser Odaǵynyń múshesi

                   

Pikir qaldyrý

Qatysty Maqalalar