ساعىنتايەۆتى قانداي سىناق كۇتىپ تۇر؟

/uploads/thumbnail/20170709102530763_small.jpg

باقىتجان ساعىنتايەۆتىڭ ۇكىمەت باسشىلىعىنا تاعايىندالعانىنا ەرتەڭ تۋرا ءبىر اي تولادى. پرەزيدەنت جارلىعىمەن ەكى ۆيسە-پرەمەر دە جاڭارتىلعان ەدى. جاڭادان ەكى مينيسترلىك قۇرىلدى. ولاردىڭ دا باسشىلارى تاعايىندالدى.

تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ مينيسترلەر كابينەتىن باسقارۋعا تاعايىندالعان توعىزىنشى تۇلعا ەل ەكونوميكاسىنىڭ قيىن جاعدايىندا قىزمەتكە كىرىسكەنىن بارلىعى ايتىپ ءجۇر. عالامدىق نارىقتاعى احۋالعا قاراي وتاندىق ەكونوميكانىڭ الداعى ۋاقىتتا دا قيىندىقسىز بولاتىنىنا كەپىل جوق. سوعان قاراماستان، ساعىنتايەۆ كابينەتى ەكونوميكانى جانداندىرۋدىڭ كەشەندى جوسپارىن، بولجام، باعدارلاماسىن ازىرلەپ، ەل الدىندا، ەلباسى الدىندا جاريا تۇردە وزدەرىنە ناقتى مىندەتتەمە الدى دەپ تاعى ايتا المايمىز. جاڭا پرەمەردىڭ كەلۋىمەن ۇكىمەت وتىرىسىنىڭ الەۋمەتتىك جەلىلەر ارقىلى تىكەلەي ەفيردەن كورسەتىلۋىن اشىقتىق پەن جاريالىلىققا باعىتتالعان ءبىر شارا دەپ قابىلداۋعا بولار. الايدا، الدىڭعى پرەمەردىڭ دە ءبىرشاما پيارقۇمارلىقتان ادا بولماعانىن بىلەمىز. ول كىسى دە مۇنداي مۇمكىندىكتى قالت جىبەرمەس ەدى. ءبىراق، وعان ءاربىر ءسوزىنىڭ ەل قۇلاعىنا جەتىپ، ۇكىمەتتەگى ءار جيىننىڭ ينتەرنەتكە تىكەلەي تاراۋى كەرەك بولمادى. باق-قا ەكشەلگەن، سۇزگىدەن وتكەن اقپاراتتار عانا جولدانىپ وتىرلى. دەمەك، ۇكىمەتتىڭ بۇگىنگى جيىندارىنىڭ تىكەلەي ەفيردەن تاراۋى جاڭا پرەمەردىڭ تاپقىرلىعى ەمەس، ونىڭ ساياسي سالماعىنىڭ ازدىعى، ەليتالىق توپتار تاراپىنان قورعالماعانى دەگەن دۇرىس بولار. ساعىنتايەۆتىڭ ءار ءسوزىن ەكراننان كۇندە باقىلاپ وتىرعان حالىقتىڭ ەندىگى سىنى الدىڭعى پرەمەرلەرگە ايتىلعاننان دا كوپ بولۋى مۇمكىن.

سونىمەن، ۇكىمەت جۇمىسىنىڭ ناتيجەلى بولۋى ءۇشىن نە كەرەك؟ نەگىزگى لاۋازىمدى تۇلعالاردى، مينيسترلەر كابينەتىنىڭ جۇمىس باعدارىن پرەزيدەنت بەكىتىپ بەرەتىن ءبىزدىڭ ۇكىمەت تۋرا ماعىناسىنداعى ورىنداۋشى عانا. قازىرگى اينالىسىپ جاتقانى دا سول ەلباسى تاپسىرمالارىن جۇزەگە اسىرۋ: 5 رەفورما، 100 قادام، يندۋستريالاندىرۋ، ت.س.س. كەڭ وكىلەتتى وزگە ەلدەردىڭ ۇكىمەتى سياقتى باستاماشىلدىق مۇمكىندىكتەرى بولماسا دا مينيسترلەردىڭ الدىندا اۋىر مىندەتتەر تۇر. ول مىندەتتەردىڭ دەنى ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك سەكتورعا قاتىستى. حالىقتى دا تولعاندىرىپ وتىرعانى – جالاقىنىڭ جايى، باعا مەن ءتاريفتىڭ ءوسۋى، جۇمىس ورىندارىنىڭ تاپشىلىعى، تاعى باسقالارى. ال، ۇكىمەتتە بۇل باعىتتا ايتارلىقتاي جاڭا جوسپارلار، جۇيەلىك وزگەرىستەر بايقالمايدى. ءتىپتى، كادرلىق اۋىس-تۇيىستەر دە بۇل باعىتتى جاناپ ءوتتى. ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترى، قارجى ءمينيسترى اۋىسپادى. ەكونوميكانىڭ بويىنا قان جۇگىرتەتىن ينۆەستيسياعا جاۋاپتى مينيسترلىكتە دە سول جاعداي. ءمينيستردى اۋىستىرسا، بار جۇمىس بىتەدى دەۋدەن اۋلاقپىز، ارينە. ماسەلە ۇكىمەت مۇشەلەرىنىڭ جۇمىلعان جۇدىرىقتاي بىرلەسە جۇمىس ىستەۋىندە. وسى كۇنگە دەيىنگى ەكونوميكاداعى ساتسىزدىكتەر دە سول جۇيەلى جۇمىستىڭ، ءتيىمدى ەكونوميكالىق ساياساتتىڭ جوقتىعىنان بولىپ وتىر. ەلدىڭ ينۆەستور دەسە تۇرپىدەي جيىرىلاتىنى سودان. كوپتىڭ تۇسىنىگىندە ەلگە كەلگەن ينۆەستور – قاناۋشى. حالىق بايلىعىن، جەر قويناۋىن تالان-تاراجعا سالىپ، پايداسىن العان سوڭ تايىپ تۇراتىن قۇبىجىق.

زەينەتاقى قورىنداعى قارجىنى ءتۇرلى جوبالارعا باعىتتاۋ باستاماسىنا دا كوپشىلىك كۇدىكپەن قارايدى. بانك، نەسيە ۇيىمدارىنا ءاۋباستان سەنىم جوق. بۇگىندە «سامۇرىق-قازىنا» ءال-اۋقات قورىن ەل بيۋدجەت قارجىسىن وڭدى-سولدى شاشىپ، ءار باستاماسى ساتسىزدىككە ۇشىراپ جاتقان الىپ مەملەكەتتىك قۇرىلىم دەپ قانا تۇسىرەدى. بۇل قوردىڭ جۇمىسىنا ەل عانا ەمەس، ەلباسى دا سىن ايتقانى ەستە.  

ال، بيلىكتىڭ ىشكى سىرىنان حاباردار ءبىراز ساراپشىلار وسى سالالاردىڭ باسشىلىعىنداعى ق. بيشىمبايەۆتى، ب. سۇلتانوۆتى، ج. قاسىمبەكتى، ءو. شۇكەيەۆتى ساعىنتايەۆتىڭ باستامالارىن كەرى سۇيرەيتىن باسەكەلەس كورمەسە دە، ەل مەن ەلباسى سەنىمىن اقتاۋ جولىنداعى اۋىر مىندەتتەردى بىرلەسە اتقارۋعا جان-تانىمەن دايىن سەنىمدى سەرىگى دەپ تە ايتا المايدى. ويتكەنى، بۇل اتالعانداردىڭ بارلىعى دا مەملەكەتتىك باسقارۋ ىسىندە ءبىرازدان بەرى جۇرگەن (تاجىريبەلى دەپ تۇسىنسەڭىز دە ەركىڭىز) اككى شەنەۋنىكتەر. ءارقايسىسىنىڭ ارتىندا بەلگىلى ءبىر توپتار، ىقپالدى كۇشتەر بولۋى مۇمكىن. قالاي بولعاندا دا ەكونوميكانىڭ نەگىزگى سالالارىنا باسشىلىق ەتىپ وتىرعان بۇل جىگىتتەردى پرەزيدەنت بولماسا، پرەمەردىڭ جونگە سالىپ، ءبىر شىبىقپەن ايداۋى ەرەكشە ەرىك-جىگەر مەن باتىلدىقتى تالاپ ەتەتىن قيىن شارۋا.

وسىلاردىڭ بارلىعىن ءتىزىپ كەلگەندە باقىتجان ءابدىر ۇلىنىڭ الدىندا ەكى تاڭداۋ تۇرعانىن كورەمىز. ءبىرى – تاۋەكەلگە بارىپ، باتىل رەفورمالاردى (ونىڭ ىشىندە كادرلىق تا) باستاپ كەتۋ، ءوزىنىڭ بابىن دا، باعىن دا ىسپەن سىناۋ. ويعا العانى ءساتتى اياقتالىپ، داعدارىس دۇرمەگىنەن ەلدى امان الىپ شىقسا – راحاتىن كورۋ، ءلاززاتىن الۋ. ەكىنشىسى – الدىڭعى ارىپتەستەرى سياقتى باردى قاناعات تۇتىپ، ەلباسى ورنىنان العانشا ءۇنسىز (ارەكەتسىز) ۋاقىت وتكىزۋ. ەلدىڭ وكپە-نالاسىن ارقالاپ كەتە بارۋ. باسقا جول جوق. ويتكەنى، ەكونوميكا ءساتسىز سىناقتاردىڭ بارلىعىنان ءوتتى. ەندىگى ساتسىزدىكتەردى كوتەرە المايدى. ەكونوميكالىق كۇيرەۋدىڭ ارتىندا الەۋمەتتىك شيەلەنىس تۇر...

دارحان مۇقانتەگى  

قاتىستى ماقالالار