ميلليونەرلەر مەن قالتالى ازاماتتار تۋرالى اڭگىمە قوزعالسا،  حالىقتىڭ ەكىۇداي پىكىردە قالاتىنى راس. ءبىرى بيزنەستە تاسى ورگە دومالاعان تۇلعالارعا قىزىعا قاراسا، ەندى ءبىرى مۇنداي تابىسقا جەتۋدىڭ تامىرىن ارىدەن ىزدەي باستايدى. ءبىزدىڭ بۇگىنگى كەيىپكەرىمىز قاراپايىم اۋىلدان شىعىپ-اق تابىس كوزىن تابۋعا بولاتىنىن دالەلدەپ ۇلگەرگەن.

بەلگىلى مەسەنات، سپورت جاناشىرى، قازاقستانداعى ۇزدىك 50  بيزنەسمەننىڭ قاتارىنا ەنگەن باۋىرجان وسپانوۆ NUR.KZ تىلشىسىنە سۇحبات بەرىپ، تابىستى ءارى قايىرىمدى بولۋدىڭ قۇپياسىمەن بولىسكەن.

 - باۋىرجان كەڭەسبەكۇلى، ءسىزدى ءىرى سپورت شارالارىنىڭ باسى-قاسىنان ءجيى كءورەمىز. ءاسىرەسە، تالانتتى بوكسشىلاردىڭ كءوءزىن اشىپ، قولتىعىنان دەمەپ جءۇرەءسىز. ساناۋلى كءۇندەردەن سوڭ ءوتەتىن قانات يسلامنىڭ جەكپە-جەگى الدىندا اتالعان بوكس كەشى تۋرالى كەڭىرەك ءاڭگىمەلەپ بەرسەڭءىز...

- قانات يسلام ءوزىنىڭ ەرەكشە جۇدىرىقتاسۋ مانەرىمەن، ۇلتقا دەگەن شەكسىز سۇيىسپەنشىلىگىمەن، قاراپايىمدىعىمەن جانكۇيەرىن تاپقان بوكسشى. بۇگىندە ءار قازاق قاناتتى ءوز باتىرى سانايدى. ال شەتتە تۋىلعان قانات ءۇشىن حالقىنىڭ قولداۋى مەن ىقىلاسىنان ارتىق ەشتەڭە جوق. ونىڭ بەيجىڭ وليمپياداسىندا قالاي جۇدىرىقتاسقانىن ەل ۇمىتا قويماعان شىعار. وليمپيادانىڭ جۇلدەسىن العان سوڭ اتامەكەنگە كەلۋ ءۇشىن بارىن سالدى. قازاقستان اتىنان ءىرى حالىقارالىق جارىستارعا قاتىسۋدى ارماندادى. الايدا، قۇجاتتارىن دايىنداۋ مەرزىمى ۇزاققا سوزىلىپ، قىتايدا ءبىراز ءجۇرىپ قالعان بولاتىن. سول سەبەپتى، 2012 جىلعى لوندون دوداسىنا قاتىسا العان جوق. قانات كاسىبي بوكستا اتوي سالۋدى ارماندايمىن دەگەن سوڭ، ونىڭ وسى سالادا ءوز جولىن تابۋىنا كۇش سالا باستادىق. كوپتەگەن پروموۋتەرلەردىڭ ۇسىنىسىن ساراپتاي كەلە، نەلسون لوپەس ەسىمدى باپكەرگە توقتالدىق.

ول كاسىبي بوكسقا بەت بۇرام دەگەنشە وتباسىن قۇردى، كەيىن ونىڭ ءۇي-جايىن رەتتەپ، الاڭسىز جاتتىعۋ جاساۋى ءۇشىن ايانىپ قالعان ەمەسپىز.  بۇل ەڭبەگىمىز دە ەش كەتكەن جوق، قانات ءبىزدى جەڭىسىمەن قۋانتىپ جاتىر. بۇيىرسا، 29 قازان كۇنى الماتى-ارەنا سپورت سارايىندا حالىق ارمانداعان ۇلكەن كەشتى وتكىزەمىز. قالا اكىمى باۋىرجان بايبەك بوكس كەشىنىڭ الماتىدا وتۋىنە ۇلكەن ۇلەس قوسىپ، بار مۇمكىنشىلىكتى جاساپ بەردى. وسى رەتتە، جەكپە-جەكتى وتكىزۋگە ۇلكەن كۇش سالىپ جاتقان باۋىرجان بايبەك مىرزاعا ۇلكەن العىسىمدى ايتقىم كەلەدى.

ەلىمىزدەگى BI Group، Sat&Company سىندى ءىرى كومپانيالار دا قاناتقا بىردەن قولداۋ كورسەتتى. BI Group باسشىسى ايدىن راحىمبايەۆ پەن Sat&Company-دى باسقارىپ وتىرعان كەڭەس راقىشيەۆ مىرزالاردىڭ ەڭبەگى اتاپ وتۋگە تۇرارلىق. قاناتتىڭ جەكپە-جەگى ءۇشىن كومەكتەن باس تارتقان جوق.

بۇل كەش ءۇشىن اقش-تان ارنايى سۋديالار، رينگ انونسەرلەر مەن Show Time تەلەارناسىنىڭ ءتۇسىرىلىم توبى كەلەدى. مۇنىڭ ءبارى قانات يسلام، جانقوش تۇراروۆ، جانىبەك ءالىمحان ۇلى سىندى بوكسشىلارعا ەلىكتەگەن قازاق جىگىتتەرى ءۇشىن ۇلكەن ۇلگى بولارى انىق.

راس، ءبىزدىڭ جىگىتتەر اۋەسقوي بوكستان بارلىق بيىكتى باعىندىردى. قازاق بوكسشىلارى وليمپيادادان التىنسىز كەلمەيتىنى سونىڭ دالەلى. قازاقستان بوكس فەدەراسياسىنىڭ پرەزيدەنتى تيمۋر قۇلىبايەۆ مىرزا ءبىزدىڭ بوكسشىلاردىڭ الاڭسىز جاتتىعۋىنا بار جاعدايدى جاساپ بەرگەنىن ۇمىتپاعان ءجون. تيمۋر مىرزا قانات اتامەكەنگە ورالعان كەزدە دە كومەگىن اياماعان بولاتىن. ەندى ءبىز كاسىبي بوكستىڭ شىڭىنا ۇمتىلۋىمىز كەرەك. وسى ءۇشىن جۇمىس ىستەپ جاتىرمىز.

 - اتالعان كەشتە جءانىبەك ءاءلىمحانۇلىنىڭ ءونەر كءورسەتەتىنىن بىلەمىز. جءانىبەكتى بالا كءۇنىنەن باقىلاپ، ءۇلكەن جارىستارعا باپتاپ قوسقان دا ءوءزىڭءىز. بءۇگىندە ۇلىڭىزداي بولىپ كەتكەن جءانىبەكتىڭ بىردەن ازۋلى قارسىلاس - ميلتون نۋنەسكە قارسى شىعۋى ءسىزدى الاڭداتپايدى ما؟ قانشا دەگەنمەن، ءاءلىمحانۇلى ءاۋەسقوي بوكستان ءوز نەسىبەسىن الماعانداي كءورىنەدى...

- بۇگىندە جانىبەك وليمپيادا جۇلدەسىن الماي، اۋەسقوي بوكستان كەتپەكشى مە دەگەن سۇراقتار ءجيى قويىلادى. مەنىڭ ايتارىم، بۇگىندە كاسىبي جانە اۋەسقوي بوكستىڭ اراسى جاقىنداي ءتۇستى. الەمدىك بوكس ۇيىمدارى كاسىبي بوكسشىلارعا دا وليمپياداعا قاتىسۋ مۇمكىندىگىن بەردى. جانىبەك اقىلدى جىگىت. ەگەر ءبارى جاقسى بولسا، ول حالقى ءۇشىن الداعى وليمپ ويىندارىندا جۇدىرىقتاسۋدان باس تارتپايدى.

ءبىز بۇل بالانى كىشكەنتايىنان دايىندادىق. ول ونەر كورسەتەتىن سالماقتى دا الەمدەگى ەڭ تانىمال ءارى باسەكەلەستىككە تولى سالماق دارەجەسى دەپ اتاۋعا بولادى. بۇگىندە كاسىپقوي بوكستىڭ شىڭىندا تۇرعان الۆارەس، ۋورد، گولوۆكين سىندى بوكسشىلار تاپ وسى ورتاشا اۋىر سالماقتا اتوي سالىپ ءجۇر. مۇنداعى جىگىتتەردىڭ سوققىلارى دا نىق. جانىبەك وسى تالاپتاردىڭ بارلىعىنا جاۋاپ بەرەدى. وندا كۇش تە، تەحنيكا دا، سوققى دا بار. ەندەشە، تەمىردى قىزعان كەزىندە سوعۋ كەرەك. ءوزىم جانىبەكتىڭ بىردەن ازۋلى قارسىلاسقا قارسى شىعۋىنان قانداي دا ءبىر ءقاۋىپ كورىپ تۇرعانىم جوق. نۋنەس 2010 جىلى گولوۆكينمەن دە جۇدىرىقتاسقان. دەمەك، ءبىز وتە تارتىستى كەزدەسۋدى كورەمىز دەگەن ۇمىتتەمىن.

 - ءسىز حالىق اراسىندا جومارتتىعىڭىزبەن تانىلعان ادامسىز. كءوپتەگەن سپورتشىلار دا ءسىزدىڭ قامقورلىعىڭىزدى سەزىندى. ەستۋىمىزشە، تۋعان اۋىلىڭىزدان جءانىبەك ءاءلىمحانۇلى سەكىلدى تالانتتى سپورتشىلاردى دايىندايتىن سپورت مەكتەبىن اشىپ قويىپسىز. اتالعان مەكتەپتىڭ تىنىس-تىرشىلىگى قالاي؟ وليمپيادا ءۇمىتتەرىن كءۇتۋگە بولا ما؟

- كەز كەلگەن ءىستى باستاۋ ءۇشىن بىلىكتى مامانداردى سايلاپ العان ءجون. وسى ورايدا، مۇرات سيقىمبايەۆ ەسىمدى تانىمال جاتتىقتىرۋشىمەن كەلىسىپ، ونى ءبىزدىڭ اۋىلعا باپكەرلىك قىزمەتكە جىبەردىم. ءقازىر الەم چەمپيونى اتانىپ، كاسىبي بوكستا باعىن سىناۋعا بەل بۋعان جانىبەك ءالىمحان ۇلى سول مۇرات باپكەر تاپقان تالانتتى بوكسشى.  مىنە، جاقسى باپكەر جاقسى بوكسشىنى ءوسىردى. سوندىقتان، ەڭ اۋەلى جاتتىقتىرۋشىلار مەن ۇستازدار قاۋىمىنىڭ بىلىكتى بولعانى دۇرىس.

ول كەزدە جانىبەك اۋىلداعى سپورت مەكتەبىنىڭ فيلالى رەتىندە اشىلعان فيزيكا-ماتەماتيكا مەكتەبىندە وقيتىن ەدى. جانىبەك 12 جاسىندا شاڭىراقتاعى سپورت مەكتەبىنە اۋىستى. سودان سوڭ، بۇل مەكتەپ تۇگەلىمەن فيزيكا-ماتەماتيكا باعىتىندا ءبىلىم بەرەتىن ورتا مەكتەپ بولىپ قالدى. سونىڭ وزىندە، اتالعان ءبىلىم ورداسىندا سپورتقا ەرەكشە كوڭىل بولىنەتىن. اسىرەسە، بوكس پەن كۇرەسكە باسا ءمان بەرىلەدى.

وسى كەزدە بالالار الاڭسىز جاتتىعۋى ءۇشىن سپورت مەكتەبى كەرەكتىگىن بايقادىم. بالالار ءبىر اۋىلدان ەكىنشى اۋىلعا قاتىناپ جۇرمەۋى ءۇشىن قاجەت ەدى بۇل.  ءوزىم تۋىپ-وسكەن جىلاندى اۋىلىنا كورشىلەس جاتقان لەپسىدەن بالالارعا ارناپ سپورت مەكتەپ-ينتەرناتىن سالدىق. بۇگىندە سپورتتىڭ التى ءتۇرى بويىنشا بالالار تەگىن ءبىلىم الۋدا. سپورتتىق كيىمدەرى، كۇندەلىكتى تاماقتانۋى، جاتتىعۋى - ءبارى شەشىلگەن. جارىستارعا باراتىن بولسا دا بالالاردى دەمەپ، قولداپ جۇرەمىز. ال بالالارعا ساباق بەرەتىن مۇعالىمدەر مەن جاتتىقتىرۋشىلار مەملەكەتتەن جالاقى الادى. مەن باپكەرلەر مەن ۇستازدار قاۋىمىنا قوسىمشا قارجى بەرىپ تۇرامىن.

ەكى اۋىلداعى سپورت-ينتەرنات پەن ورتا مەكتەپكە  الماتىداعى بەدەلدى وقۋ ورىندارىن بىتىرگەن جاس مامانداردى الىپ كەلدىك. اۋىلعا كەلگەن مۇعالىمدەرگە ءۇي سالىپ، ىشىنە جيھازدارىن دا ورناتتىق. قولدارىنا باعاتىن مال دا بەرىپ قويدىق. جاعدايى جاقسى ءمۇعالىم ۇزدىك شاكىرتتەردى تاربيەلەيتىنى راس قوي.

بۇگىندە سپورت ينتەرناتى مەن فيزيكا-ماتەماتيكا مەكتەبىندە وقيتىن شاكىرتتەرگە قويىلعان ورتاق تالاپ بار. ياعني، سپورت سالاسىندا جۇرگەندەر ءبىلىم الۋدى، ال فيزيكا-ماتەماتيكا مەكتەبىندە وقىپ جۇرگەندەر سپورتپەن شۇعىلدانۋدى ۇمىتپايدى.  جاستاردىڭ ۋاقىتىن كوڭىلدى وتكىزۋىنە دە جاعداي جەتكىلىكتى. اۋىلدان تەگىن كينوتەاتر، مادەنيەت ورىندارىن اشىپ قويعانبىز. اۋىل جاستارى الاڭسىز كىتاپ وقۋى ءۇشىن ءۇش كىتاپحانا جۇمىس ىستەيدى. تازا اۋادا جاتتىعىپ، تابيعي ونىمدەردى تۇتىنىپ جۇرگەن جاستارعا ەندى ۇلكەن ءۇمىت ارتىپ وتىرمىز.

 - ەستۋىمىزشە، ءسىزدىڭ تۋعان اۋىلىڭىزدا اراق-شاراپتى اۋزىنا الاتىن ادام جوق دەسەدى. بۇل راس پا؟

- راس (كۇلدى). ءوزىم ومىرىمدە اۋزىما اراق تا، سىرا دا، شامپان دا الىپ كورمەگەن اداممىن. تەمەكىگە دە ەش اۋەستىگىم بولماپتى. وسى ءومىر سالتىن ءالى كۇنگە دەيىن ۇستانىپ كەلەمىن. اۋىلعا بارعان سايىن سپورتقا يكەمدى، بىلىمگە قۇشتار بالالاردىڭ كوپتىگىن بايقايتىنمىن. ولاردىڭ ىنتا-جىگەرىنە قاراپ، سالاۋاتتى ءومىر سالتىن تەك جاستار جاعى ەمەس، ۇلكەندەر دە ۇستانۋ كەرەك دەگەن ويعا كەلدىم. اۋىلداعى دۇكەن يەلەرى مەن كاسىپكەرلەرگە قوسىمشا قارجى ۇسىنىپ، اراق-شاراپ ونىمدەرىن ساتپاۋ تۋرالى ۇسىنىس تاستادىق. مىنە، بىرنەشە جىلدان بەرى جىلاندى اۋىلىندا الكوگولدى ىشىمدىك  ساتىلمايدى. تەگىس اۋىل باس تارتتى. ەندى كورشىلەس لەپسى اۋىلى دا وسى جۇيەگە بەت بۇرىپ كەلەدى. قاتەلەسپەسەم، ول جاقتا اتالعان ونىمدەردى ساتاتىن ءبىر عانا دۇكەن قالعان سياقتى. ورازا ايىندا بۇل اۋىلداعى دۇكەندەر دە الكوگولدى ونىمدەر ساتۋدى توقتاتىپ قويعان بولاتىن.

 - جالپى، قايىرىمدىلىق جاساۋ، قولدا بارمەن بءوءلىسۋ سىندى قاسيەت سىزدە بالا كءۇءنىڭىزدەن بار ما؟ ءسىزدى ادامدارعا كءومەكتەسۋگە نە يتەرمەلەيدى؟

- بۇل ەڭ ءبىرىنشى كەزەكتە وتباسىنداعى تاربيەنىڭ اسەرى. اتا-انامىز ءبىزدى قولدا باردى بولىسۋگە ۇيرەتتى. ونىڭ ۇستىنە، اۋىلدىقتاردان وسىنداي قايىرىمدىلىق پەن قاراپايىمدىلىقتى كورىپ وستىك.  بار نارسەنى ءبولىسىپ، حالىققا كومەكتەسكەننەن كەلەر زيان جوق. مىسالى، ماعان ءوز قاجەتتىلىكتەرىمدى، ءوز وتباسىمنىڭ قاجەتتىلىگىن وتەۋ ءۇشىن بەلگىلى ءبىر مولشەردە قارجى كەرەك. ال قالعانىن حالىقتىڭ يگىلىگىنە جۇمساعاندى دۇرىس سانايمىن. "باي بولساڭ حالقىڭا پايداڭ ءتيسىن، باتىر بولساڭ جاۋىڭا نايزاڭ ءتيسىن" دەيدى قازاق. مەنىڭ بارلىق قادامىمدى وسى ءبىر اۋىز سوزبەن تۇسىندىرۋگە بولادى.

 - قازاقتىڭ قىز-جىگىتتەرى تابىستى بولۋ ءۇءشىن نە ىستەۋ كەرەك؟ ميلليونەر اتانۋدىڭ باستى قۇپياسى نەدە؟

- تابىستى بولۋدىڭ باستى قۇپياسى - ءبىلىم مەن ەڭبەكتىڭ ۇشتاسۋى. سول ءبىلىم مەن ەڭبەكتى قىز-جىگىتتەرىمىزدىڭ تەزىرەك كادەگە جاراتقانى ءجون. مەن بىرنارسە وزدىگىمەن ورىندالىپ كەتەتىندەي، الدەبىر عاجاپتى كۇتىپ وتىراتىن ادامداردى تۇسىنبەيمىن. بيزنەستە دە وسىلاي.  ەشتەڭەنى كۇتپەي، تاۋەكەل ەتكەن ادامنىڭ ەڭبەگى تۇبىندە اقتالارى حاق. ماعان دا اقشا اسپاننان جاۋعان جوق. بارلىعى دا ەڭبەكتىڭ ارقاسى. مەنىڭ ناعاشى اتام: "قازاقتا كەدەي جوق، جالقاۋلار بار"، - دەپ ايتىپ كەتكەن ەكەن. مىنە، ءبىزدى كەرى تارتاتىن نارسەلەردىڭ ءبىرى - جالقاۋلىق. وسى ادەتتەن ارىلىپ، ەڭبەكتەنگەن ادامنىڭ تۇبىندە تابىسقا كەنەلەرى انىق.

 - ميلليونەر دەگەندە كءوز الدىمىزعا قىمبات ياحتاسىمەن تەڭىزدە دەمالىپ جءۇرگەن باي-باعلاندار ەلەستەيدى. سولاردىڭ قاتارىنا ءوءزىڭءىزدى قويىپ كءوءردىڭءىز بە؟ مءۇمكىن ساتىپ العان ياحتاڭىز دا بار شىعار...

- مەن جۇزدەگەن ميلليون دوللارعا ياحتا ساتىپ العان ەمەسپىن.  ماعان مۇنداي سالتاناتتان گورى ءوزىم قولداپ جىبەرگەن سپورتشىلاردىڭ جۇلدە الىپ، وقۋشىلاردىڭ پاندىك وليمپيادالاردان جەڭىسپەن ورالعانى دۇرىس. بىلتىر ءبىزدىڭ اۋىلداعى مەكتەپتەن تۇلەپ ۇشقان وقۋشىلاردىڭ 95 پايىزى ۇبت-دان جاقسى ۇپاي جيناپ، گرانتقا ءتۇستى. لەپسىدەگى سپورت-ينتەرناتتى سەگىز وقۋشى ۇزدىك، 42 بالا ەكپىندىلەر قاتارىندا اياقتادى. ال جىلاندىداعى فيزيكا-ماتەماتيكا مەكتەبىن بىتىرگەن تۇلەكتەر اراسىندا ماسكەۋ ۋنيۆەرسيتەتىنە اتوم سالاسىن زەرتتەۋگە كەتكەندەرى بار. مەنىڭ ماقساتىم - وسى قىز-جىگىتتەردىڭ اقىلى وقۋىن تولەپ بەرگەنشە، ولاردىڭ تەگىن ءبىلىم الۋىنا جاعداي جاساۋ. سولاردىڭ ومىردەن ءوز ورنىن تابۋىنا كومەكتەسۋ. مەنىڭ ۇستانىمدارىم وسىنداي.