شىمكەنت قالاسىنىڭ تۇرعىنى مامىرحان نۇرلىباي تاياۋدا ۇيىمنان 12 ملن تەڭگە نەسيە الىپ، مال بورداقىلاۋ كاسىبىن باستادى. كەلەشەككە جوسپارلانعان تاعى ءبىر جوبانىڭ ءبىرى – مال سويۋ بەكەتىن سالۋ. بۇل – تابىستى ەكى ەسە ارتتىرۋدىڭ توتە جولى. ول ءۇشىن مۇزداتقىش بولۋ كەرەك. جۇمىسشىلاردىڭ جۋىناتىن، كيىنەتىن ورىنى بولۋى ءتيىس. بۇل ماقساتتا تاعى دا نەسيە الۋدى كوزدەپ وتىر.
– مال سوياتىن ورتالىق اشۋ – كوپتەن بەرگى ارمانىم. ءبىر جىلدا 350-400 باس مال تۇراتىن بولسا، قاراجاتتى اينالدىرۋعا مۇمكىندىك بار. بازارعا بارساڭ ەتتى 1400-1500 تەڭگەدەن الاسىڭ. ەگەر جوبا ىسكە اساتىن بولسا، حالىققا ءتيىمدى بولار ەدى. حالىقتىڭ ءبارىنىڭ جاعدايى كەلە بەرمەيدى عوي. مال سويۋ بەكەتى قارجىعا بايلانىستى. قوسىمشا 1،5 گەكتار جەرىمىز بار. ونى دا دەمالىس ورنى ەتىپ، كەز كەلگەن ادام سەيىل قۇرىپ كەتە الاتىن جاعداي جاساساق. ياعني، بيەلەردى قاتار قويىپ، قىمىز ورتالىعىن اشۋ. ءقازىر ساۋمالدىڭ ءبىر ءليترى – 900 تەڭگە بولىپ جاتىر. نەگە وسىنى قاراپايىم حالىققا قولجەتىمدى
ەتپەسكە؟! – دەيدى ءوزى.
قاساپشىلار قالاي قىزمەت ەتIپ ءجۇر؟
مامىرحان نۇرلىباي بايدىبەك اۋدانىندا تۋعان. 1988 جىلى ەڭ العاشقى كووپەراتيۆ قۇرعانداردىڭ قاتارىنداعى ازامات. سودان كەيىن 1991 جىلى وبلىس بويىنشا جەردى ماقساتتى يگەرىپ، ەگىن ەككەندەردىڭ ءبىرى.
كاسىپ وسىلاي باستالدى. جىلقىنىڭ قاسيەتىن ەرتەدەن بىلگەنبىز. ويتكەنى، بىزدەگى جىلقىلاردىڭ كوبىسى جابى، اداي جانە قارابايىر جىلقىلارى. نەعۇرلىم جىلقى ۇلكەن بولسا ونىڭ ەتىنىڭ قۇنارى ناشارلاۋ كەلەدى. ورتالاۋ بولىپ، تىعىز بولعان جىلقىنىڭ ەتى ءتاتتى بولادى.
وسىنى ايتقان كاسىپكەر ازامات قاساپشىلار ماسەلەسىن دە قوزعاپ ءوتتى. «مەن قاساپشىلاردى كورەمىن. ادال سويىپ ءجۇر. باياعىدا كسرو كەزىندە جىلقى، ەت سوياتىن ورىنعا كىرىپ بارا جاتقاندا بۇقالاردىڭ ماڭدايىنان ءبىر ۇراتىن. قۇلاتىپ بارىپ، باۋىزدايتىن. قانى تولىق اعىپ بىتكەنىنە ءمان بەرە بەرمەيتىن. ءقازىر ولاي ەمەس. ءوزىمىزدىڭ ءداستۇرىمىز بويىنشا، مۇسىلماندىق راسىمدە سويىلادى»، – دەيدى.
مال سويۋدىڭ مادەنيەتىن جەتىلدىرۋ كەرەك. ەلىمىزدە ەتتىڭ ساپاسى جاقسى. قولدان جاسالعان دارۋمەندەردەن گورى تابيعي تۇردە سەمىرتۋدى قولاي كورەمىز. نەگىزىنەن، بيداي جەگەن مالدىڭ ەتى تىعىز بولادى. شارۋاقور مامىرحان اعا وسىنداي ويلارىمەن دە ءبولىستى.
مال بورداقىلاۋ باعىتىندا ءونىمدى ەڭبەك ەتىپ كەلە جاتقانداردىڭ ءبىرى – «مۇتالييەۆا» جەكە كاسىپكەرلىگى. جانار مۇتالييەۆا بادام-2 ەلدىمەكەنىندە ەتتى باعىتتا كاسىپ اشىپ، دوڭگەلەتىپ وتىر. ولاردىڭ جوسپارى – جىلىنا 10 توننا ەت ءوندىرۋ. مامىر ايىندا 36 اي مەرزىمگە 5 ملن تەڭگە نەسيە بەرىلگەن. ياعني، كاسىپكەرلەر قوسىمشا 23 باس جىلقى ساتىپ الىپتى. قازىرگى تاڭدا جىلقى مالىن بورداقىلاپ، الداعى ۋاقىتتا ونىڭ باسىن كوبەيتپەك نيەتتە.
مالدى ايەل باۋىزدامايدى. مالدى مىندەتتى تۇردە عۇسىلى بار ادام باۋىزدايدى، سويىپ، ەتىن بۇزادى. مال باۋىزدار الدىندا باتا جاسالىپ، تاكبىر ايتىلادى. ارام ولگەن مالدى مۇسىلمان بالاسى جەمەيدى. ادامنىڭ قانى بۇزىلادى، جۇرەگى قارايادى. ءدىننىڭ لازاتىنەن ايرىلىپ، ادام قىلمىسقا جۇرەگى سەلت ەتپەيتىن سەزىمسىز، يمانسىز، يناباتسىز حالگە تۇسەدى. مالدىڭ ەتىن بۇزۋ اسا ماڭىزدى شارۋا. ويتكەنى، ءبىر مۇشەنىڭ ەتى ءبىر مۇشەگە كەتپەۋى كەرەك. بۇل تاباققا سالعاندا قوناققا كورىنىپ قالسا ۇيات بولادى. قانداي قوناققا قانداي تاباق تارتىلاتىنىن، قانداي مۇشە سالىناتىنىن مىندەتتى تۇردە كەلىن ەنەسىنەن ۇيرەنىپ العانى ءجون.
تاعاباي قاسىم
http://shymkala.kz/
