سارسەنحان باتىرحان ءبورىحان ۇلى – 1995 جىلى 28 ناۋرىزدا وقو، ورداباسى اۋدانى، اقپانباتىر اۋىلىندا تۋعان. تۇركىستان قالاسىنداعى حقتۋ-دىڭ جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىن بىتىرگەن. حالىقارالىق «بەيبىتشىلىك الەمى» بايقاۋىنىڭ 1-دارەجەلى ديپلومانتى؛ رەسپۋبليكالىق «ماحامبەت وقۋلارىنىڭ» لاۋرەاتى؛ رەسپۋبليكالىق KATEV بايقاۋىنىڭ لاۋرەاتى؛ رەسپۋبليكالىق قوجابەرگەن جىراۋ ءمۇشايراسىنىڭ 2 ورىن يەگەرى؛ وبلىستىق «شىرايلىم-شۇبايقىزىلىم» اتتى اقىندار بايقاۋىنىڭ باس جۇلدەگەرى؛ م.ماقاتايەۆ، قاسىمبەك دارىبايەۆ اتىنداعى جاس اقىندار بايقاۋىنىڭ باس جۇلدەگەرى؛ حVءىى حالىقارالىق «شابىت – 2014» شىعارماشىل جاستار فەستيۆالىنىڭ «ۇزدىك ادەبي شىعارما» اتالىمى (پوەزيا) بويىنشا باس جۇلدە يەگەرى.
قازىرگى تاڭدا ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-دە ماگيستراتۋرا ماماندىعى بويىنشا ءبىلىم الۋدا.
ادەبيەت پەن ونەردىڭ، شىعارماشىلىقتىڭ التىن بەسىگى، قارا شاڭىراعى الماتىعا ات باسىن تىرەۋىڭىزگە نە سەبەپ بولدى؟
بۇل سۇراققا العاش تۇركىستانعا بارعاندا جازعان مىنا ەكى شۋماق جاۋاپ بەرەر دەپ ويلايمىن.
الماتىعا بار دەيدى سۇيىكتى انام،
مىنا ولكەنى قالايشا قيىپ بارام.
حان ءتاڭىرى تۇرسا دا اناشىم-اي
تۋعان ولكە تاۋلارى بيىك ماعان.
زاڭعار تاۋلار تۋدىرعان كوپ دانانى،
جارق ەتكەن دارىنداردىڭ وت تابانى.
بارمايمىن الماتىڭا، ءاي،ءبىراق تا،
ولەڭدەرىم جەتەكتەپ اپ بارادى..
نە سەبەپتەن جۋرناليستيكانى تاڭدادىڭىز؟ اقىندىق پەن جۋرناليستيكانى قاتار الىپ جۇرۋگە بولا ما؟
ءازىلحان نۇرشايىقوۆتان باستاپ كوپتەگەن تۇلعالار جۋراناليستيكانى بىتىرگەن. اقىن-جازۋشى بولۋ ءۇشىن سول ماماندىققا ءتۇسۋ قاجەت دەگەن وي كەلدى. الايدا جۋرناليستيكا ماماندىعى اقىن تاربيەلەمەيتىنىن كەش ءتۇسىندىم. كەي ساباقتان ءىشىم پىساتىن. وزىمە قاجەتسىز دۇنيەلەردى ميىما قوندىرۋعا ەرىنشەكپىن. سوڭعى پارتادا كىتابىمدى وقىپ وتىرىپ، باسىمدى كوتەرسەم 4 كۋرستان ءبىر-اق شىعىپپىن.
بالالىق شاعىڭىز، ءوز تۋعان جەرىڭىز جايلى سىر شەرتسەڭىز؟
تۋعان جەرىم-وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى، ورداباسى اۋدانى. ورداباسى - ءۇش ءجۇزدىڭ باسى بىرىككەن مەكەن. مەن بالالىقتان ءالى ارىلا قويماعان اداممىن. بالكىم عۇمىر بويى بالا بوپ وتەتىن دە شىعارمىن. ءبىراق ءومىر، قوعام ونى قالاي قابىلدارىن بىلمەيمىن.
«تالاپ-تاڭىردەن، تالانت-پەندەدەن» اقىندىق ونەر سىزگە قالاي دارىدى؟
توماس ەديسوننىڭ «دانىشپان - بۇل 1% تالانت پەن 99% ەڭبەك »-دەپ ايتقان ءسوزى بار.
سوندىقتان، مەن ءار مينۋتىمدى، ءار سەكۋنتىمدى ىزدەنىس جولىنا جۇمساۋعا تىرىسامىن. بالا كەزىمنەن بىلتە شامدارعا قۇمار بولىپ ، سولاردىڭ استىندا ءومىرىمدى وتكىزدىم. انام ىلعي ءتۇن ورتاسىندا كەلىپ، شامىمدى ءوشىرىپ كەتەتىن. ول «ۇيىقتا» دەگەنى.
اتاقتى بولۋ دەگەندى قالاي تۇسىنەسىز؟
نەبارى 19 جاسىمدا «شابىت » فەستيۆالىنىڭ جۇلدەسىن بەردى. بەس ساعات قانا ۇيىقتاپ ىزدەنىپ جۇرگەن جەرىمنەن ومىرلىك رەجيمدەرىم كۇرت وزگەردى. تويعا،وتىرىسقا،كەشتەرگە شاقىراتىندار كوبەيدى. ۋاقىتتارىمنىڭ كوبى جىلاپ ءوتتى سول شاقتا. بىرنەشە اي توقىراۋعا ءتۇستىم. ەسىمدى جيۋىما جازۋشى اياگۇل مانتايدىڭ ءبىر عانا ءسوزى قاتتى اسەر ەتتى.
قانداي كىتاپتار جانە قانداي اقىنداردى وقيسىز؟
تالعاپ وقيمىن. ءبىر كىتاپتاعى ءبىلىمدى ءجۇز كىتاپتان تەرىپ ءجۇرىپ ۋاقىت جوعالتقىم كەلمەيدى. ليەۆ تولستويدىڭ شاكىرتىمىن.
قازىرگى قوعامدا اقىندار اراسىندا سوزگە ءان جازۋ بەلەڭ الىپ بارادى. ياعني، اقىندىقتى بيزنەسكە اينالدىرىپ جاتقان جاندار از ەمەس؟
انگە ءسوز جازۋ دا وزىنشە ونەر. بۇل دا ءبىر ويدىڭ نارلىلىگىن، تاپقىرلىقتى تالاپ ەتەتىن دۇنيە.
«ادامدار الداسا دا،
ارماندار الدامايدى»-دەگەن ەدىڭىز. قانداي ارماندارىڭىز بار ؟
شىنىمدى ايتسام، مەن تاڭ قالامىن. مەن ارمانداعان دۇنيەلەردىڭ بارلىعى دەرلىك ورىندالىپ جاتىر. قازۇۋ-دە وقۋدى ارمانداعان ەدىم، ول دا ورىندالدى. الدىما ءبىر كىتاپ قويىپ، ءدال وسىنداي كىتابىم شىقسا ەكەن دەۋشى ەدىم (سىرتقى ءپىشىمى)، كىتابىم دا جارىق كوردى. ارماندار ورىندالادى! مەن وعان كامىل سەنەمىن. الداعى ارماندارىمنىڭ جۇزەگە اسۋىنا بارىمدى سالۋدامىن.
ءاليحان بوكەيحانوۆ اتامىز: «ءتۇزۋ قالام قيسايعان، وتكىر قالام مۇجىلگەن زامان» دەگەن ەدى. قازىرگى قوعامدا نە نارسەگە كوڭىلىڭىز تولمايدى؟
بالا كۇننەن «ۇلتقا نە ىستەي الامىن؟» دەگەن سۇراق مازالايدى. وسى سۇراقتى مۇحتار اعاعا (شاحانوۆ) قويعانىمدا، «ءالى بالاسىڭ عوي» دەدى. سودان بەرى ەرتەرەك ەر جەتكىم كەلەدى.
«كۇلىپ باستاپ ، كۇلكىسىز قوشتاساتىن،
جىلدارمەنەن ، جىرلاردى جەك كورەمىن»-دەگەن ەكەنسىز. وتكەنگە وكىنىشىڭىز كوپ بولدى ما؟
كوپ ۋاقىتىمىزدى وتكەن شاق پەن كەلەر شاقتى ويلاپ جوعالتىپ جاتامىز. وتكەن شاقتا «اتتەگەن-اي» دەيتىن جاعدايلار بولدى. ءبىراق وكىنىپ سان سوقپايمىن. قاتەلىك بولسا ساباق الىپ، جاقسىلىق بولسا جىگەرلەندىم.
ستۋدەنتتىك شاقتى باستان وتكىزىپ كوردىڭىز. ستۋدەنتتەرگە ءوز اقىلىڭىزبەن ، تىلەگىڭىزدى ايتساڭىز؟
ستۋدەنت ءسوزى قاتەلەسپەسەم «ىزدەنۋشى» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى. ەگەر ادامداردى كولىك دەپ الاتىن بولساق، سول كولىكتەردىڭ جانارماي بەكەتىندە ەڭ ۇزاق تۇراتىن جەرى «ستۋدەنت» بەكەتىندە. كەيبىرەۋلەر جانارماي قۇيدىرۋدىڭ ورنىنا پىستە شاعىپ جاتادى.ءۇش ءجۇز سەگىز رەت كۇلىپ بولعانشا، بەكەتتەن ءوتىپ تە كەتەدى. ءار مينۋتتى ءبىلىم جانارمايىن قۇيۋعا جۇمساساڭىزدار ەكەن! قالعان قىزىقتار سونىڭ كولەڭكەسىندە بيلەپ تە ۇلگەرەدى.
سۇحباتىڭىزعا راحمەت! شىعارماشىلىق تابىس تىلەيمىز.
سۇحباتتاسقان : تىلەگەن كوگەرشىن
پىكىر قالدىرۋ