سوڭعى جارتى جىلداعى قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق ناتيجەلەرى قايشىلىقتارعا تولى بولدى. وسى ۋاقىت ارالىعىنداعى ءجىو (جالپى ىشكى ءونىم) مولشەرى 4%-عا ءوسىپ، ينفلياسيا كورسەتكىشى 7-8%-دى قۇراعان. الايدا شەنەۋنىكتەرگە قۋانۋعا ءالى ەرتە، مۇنداي ءوسىمنىڭ ۇزاق ۋاقىت ساقتالاتىنىنا كۇمان كەلتىرەتىن ماسەلە بار: ول بانك سەكتورى تاراپىنان ەكونوميكانى كرەديتتەۋدىڭ توقىراۋعا ۇشىراۋى بولىپ وتىر. سوڭعى جارتى جىلداعى قازاقستان ەكونوميكاسىنداعى وزگەرىستەر مەن ناتيجەلەر تۋرالى ماقالانى kaztag.info-عا سىلتەمە جاساپ Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى ۇسىنادى.
وسى جىلدىڭ باستالعانىنا جەتى ايدىڭ كولەمى بولدى. العاشقى جارتى جىلدىقتىڭ قىسقاشا ناتيجەلەرىنە توقتالساق.
قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ ءوسۋى مينيسترلىكتىڭ ستاتيستيكالىق مالىمەتتەرى بويىنشا، 4،2% قۇراعان. بۇل وسىدان ءبىر جىل بۇرىنعى كورسەتكىشتەن (0،1%) اسىپ وتىر. ارينە مۇنداي كورسەتكىش تەك ساراپشىلار ءۇشىن عانا ەمەس ۇكىمەت ءۇشىن دە كۇتپەگەن جاعداي بولدى.
قالاي بولعاندا بۇل جاعدايدىڭ شىن مانىندە تاڭقالارلىق ەكەندىگى ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگىنىڭ باسشىسى تيمۋر سۇلەيمەنوۆتىڭ 18 شىلدەدە جاساعان مالىمدەمەسىنەن دە بايقالدى.
«سوڭعى بەس جىلدا ءجىو-نىڭ 60%-ى III جانە IV كۆارتالدارداعى ەكونوميكالىق بەلسەندىلىكتىڭ ءوسۋى نەگىزىندە قۇرالىپ وتىر. ساسەلەن، 2016 جىلى ءجىو-نىڭ جالپى كورسەتكىشىنىڭ 1%-عا ءوسىپ، جارتى جىلدا ءوسىم 0،1% عانا بولعان. ال ەكىنشى جارتىجىلدىقتا 2015 جىلمەن سالىستىرعاندا 1،6%-دى قۇراعان. سوندىقتان باستاپقى جارتى جىلدىقتاعى ەكونوميكا كورسەتكىشىنىڭ ءوسۋىن ساقتاۋ ءۇشىن ءجىو III كۆارتالىندا 4،1%، IV كۆارتالىندا 4،3%-عا ءوسۋ كەرەك»-دەپ مالىمدەگەن بولاتىن ت.سۇلەيمەنوۆ.
وسىعان وراي مەملەكەتتىك ورگاندار مەن اكىمدىكتەردىڭ باستى ماقساتى ءوندىرىستىڭ كورسەتكىشىنىڭ ءوسۋىن، ينفلياسيانىڭ ماقساتتىق دەڭگەيىن قامتاماسىز ەتۋ مەن جاڭا جۇمىس ورىندارىن اشۋ، ەلدەگى الەۋمەتتىك قالىپتى ساقتاۋدى جۇزەگە اسىرىلۋى ءتيىس. ەكىنشى جارتىجىلدىقتا ءجىو-نىڭ كورسەتكىشىن قانداي جۇمىستار اتقارۋ ارقىلى ساقتاۋ كەرەكتىگىن مينيستر ءوز مالىمدەمەسىندە ايتسا دا، وسى جارتى جىلدىقتا قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ 4%-عا ءوسۋىنىڭ سەبەبىن تۇسىندىرگەن جوق.
بىرىنشىدەن، ءجىو-نىڭ كورسەتكىشىنىڭ ءوسۋى 2016 جىلعى قاڭتار-ماۋسىم ايلارىنداعى قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ مۇلدەم وسپەگەنىن ەسكەرىپ سالىستىرساق قانا، وسى 4%-دىق ءوسىمنىڭ بەلگىلى-بىر ماعىناسى بولادى.
ەكىنشىدەن، سوڭعى بىرنەشە جىلداعى ەكونوميكالىق ءوسىمنىڭ نەگىزى ەكسپورتتىڭ وسۋىنە تىكەلەي بايلانىستى.
ۇەم-نىڭ مالىمەتىنشە، بۇل كورسەتكىش قاڭتار- ماۋسىم اراسىندا ءوسىپ،37،6%-$19 ملرد.-تى قۇراعان. قازاقستانداعى شيكىزات تاپشىلىعىن ەسكەرەتىن بولساق، قازاقستان ەكونومكاسىنا مۇنداي كورسەتكىشكە جەتۋ تەك قانا مۇناي باعاسىن قىمباتتاتۋ ارقىلى جۇزەگە اسىرىلعاندىعى بەلگىلى.
وسىعان وراي ءجىو-نىڭ ءوسۋى تولىق ۇكىمەتتىڭ ارقاسى دەپ ايتۋى قيىن. ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنشا، ەكسپورت مولشەرىنىڭ ۇلعايۋى بولماسا، قاڭتار-ماۋسىم ارالىعىندا قازاقستان ەكونوميكاسى كورسەتكىشى 4،2%-دان بىرنەشە ەسە تومەن بولار ەدى.
ەگەر مۇناي باعاسى $50 مەن ودان جوعارى دەڭگەيدى ۇستاپ قالا الماسا، قازاقستان ەكونوميكاسى ءتىپتى 4%-دان دا تومەندەپ كەتۋى ابدەن مۇمكىن.
وسى جارتى جىلدىقتا جۇزەگە اسىرىلعان تاعى ءبىر ماڭىزدى ماسەلە- قازاقستاندىق بانكتەردەگى جۇمىس ىستەمەيتىن كرەديتتەر دەڭگەيىنىڭ كۇرت ءوسىپ كەتۋ پروبلەماسىن شەشۋدى قولعا الۋ بولدى. ەڭ الدىمەن كازكوممەرسبانك كومەككە مۇقتاج بولدى. تەك قانا بتا-عا قارىز بەرۋگە قاتىستى جۇمىس ىستەمەيتىن ت2،4 ترلن. كولەمىندەگى كرەديتى بولدى. ناتيجەسىندە بتا-نىڭ كازكوم الدىنداعى قارىزىن مەملەكەت تولەدى: پروبلەمالىق كرەديتتەر قورىنان ت2،1 ترلن. جانە ت300 ملرد. ءبولدى. ككب-نى حالىق بانكى ساتىپ الىپ كاپيتالىنا ت185 ملرد. قۇيدى.
«قازاقستاندا نارىقتاعى بانك قىزمەتتەرىندە بارلىق قارجىلىق كورسەتكىشتەر بويىنشا ءىرى قارجى ۇستەمدىك -ينستيتۋتى پايدا بولدى. ونىڭ ۇلكەن باسەكەلىستىك تۋدىراتىنى انىق. سونىمەن بىرگە، حالىق بانكىنىڭ تەك قانا بەدەلدى قارجى ينستيتۋتى عانا ەمەس ەكەنىن ەسكەرسەك، باسەكەلەستىك ءقاۋپى كوبەيە تۇسەدى»-دەيدى ساراپشى مامان.
الايدا، بانك سەكتورىنداعى كرەديتتەردى قالپىنا كەلتىرۋ ماسەلەسىن ۇكىمەت وتە كەش قولعا الدى. بۇل وسىدان 10 جىل بۇرىن جاسالۋعا ءتيىستى شارۋالار ەدى دەيدى ماماندار. وسىنداي كەش جۇزەگە اسىرىلعان ءىستىڭ سالدارىنان ءجىو جىل سايىن 1،5% پەن 3%-عا قىسقارىپ وتىرماق.
بانكتەر مەملەكەت تاراپىنان ۋاقىتىلى كورسەتىلمەگەن كومەكتىڭ سەبەبىنەن وتە كوپ ۋاقىت جوعالتتى. ناتيجەسىندە، بانك سەكتورىنىڭ ءىرى اكتيۆتەرى (T25 ترلن 2017 جىلدىڭ 1 شىلدەسىندەگى قالىپپەن)- ەكونوميكانىڭ ءوسۋ كورسەتكىشى شىن مانىندە ارتتا قالدى. سونىڭ سالدارىنان حالىق تابىسى دا تومەن.
الايدا كوڭىلگە ءۇمىت ۇيالاتاتىن جاعداي، حالىق بانكىنىڭ ۇسىنعان بانك سەكتورىنىڭ قارجىلىق تۇراقتىلىقتى قالپىنا كەلتىرۋ باعدارلاماسىنىڭ ناتيجەلەرى قانداي بولارى بەلگىسىز. وسى باعدارلامانىڭ ءساتتى جۇزەگە اسىرىلۋى بانكتەردىڭ كرەديتتىك بەلسەندىلىگىنىڭ وسۋىنە، سونىڭ ناتيجەسىندە ەكونوميكالىق كورسەتكىشكىنىڭ جوعارىلاۋىنا اسەر ەتپەك.
اۋدارعان: نازەركە مۇسا
پىكىر قالدىرۋ