ازاپقا تولى ءبىر كۇن (ومىردە بولعان وقيعا جەلىسىمەن)

/uploads/thumbnail/20171103141635532_small.jpg

ايسۇلۋ ۇيىنە كىرگەن بەتتە، الدىنان ەكى قۇلىنشاعى ارمان مەن ايدانا جۇگىرىپ كەلىپ، اناسىن مەيىرلەنە قۇشاقتادى. ايسۇلۋ تاڭنىڭ اتىسىنان كۇننىڭ باتىسىنا دەيىن ءبىر ۋاقىت دەمالماستان جۇمىس ىستەگەنىن ۇمىتىپ، شارشاعانى باسىلعانداي بولدى.

كىشكەنتاي ايدانا «اناشىم، بىزگە ءتاتتى اكەلدىڭ بە؟» دەپ ۇمىتكە تولى كوزىمەن قارادى. سول ۋاقىتتا ەكى كىشكەنتاي بالاسىن كۇنى بويى ءتورت قابىرعاعا تەلمىرتىپ، جەتكىلىكتى ۋاقىت بولە الماعانىنا نالىدى، ىشتەي ءوزىن كىنالادى، بار كۇشىن سالىپ جۇمىس ىستەسە دە بالالارىنا قالاعانىن الىپ بەرە الماعانىنا قىنجىلدى. بالا-شاعاسىنا قامقور بولۋدىڭ ورنىنا، جاس قىزدارمەن اۋەيى بولىپ، اراق اتتى «بالەگە» ءۇيىر بولعان كۇيەۋىن كىنالادى. «باۋىرجانعا كۇيەۋگە شىقپا» دەپ اكەسى ەسكەرتكەندە تىڭداماعان ءوزىن تاعى تابالادى. ءىشى الاي-دۇلەي بولىپ، ءوز ويلارىنىڭ جەتەگىندە كەتكەن اناسىنا ايدانا مەن ارمان تۇسىنبەستەن قاراپ تۇرعانىن بايقاعان ايسۇلۋ، «جوق، مەن ەشتەڭەگە وكىنبەيمىن. سەبەبى مەنىڭ ومىرىمدە سەندەر بارسىڭدار» دەدى ول.

مىقتى بولۋعا، ءومىر سوقپاعىنا مويىماۋعا وزىنە قانشا ۋادە بەرسە دە، ءدال وسى ۋاقىتتا بارلىق كورگەن قيىنشىلىعى، جوقشىلىق، دارمەنسىزدىك تاماعىنا وكسىك بولىپ تىعىلدى. بالالارىن باۋىرىنا قىسىپ، وكسىپ-وكسىپ جىلادى. قارا جۇمىس پەن ۋايىمنان ابدەن قاجىعان ايسۇلۋدىڭ سۇلۋ جۇزىندە مونشاق-مونشاق بولىپ جاس اقتى. ايدانا مەن ارمان اناسىنىڭ قۇشاعىنا تىعىلىپ، «جىلاماشى، اناشىم» دەپ ايسۇلۋدىڭ كوز جاسىن ءسۇرتتى.

ايسۇلۋ ەكى بالاسىنىڭ ماڭدايىنان قۇشىرلانا ءسۇيدى دە تەلەفوندى الىپ، كۇيەۋىنە تەلەفون شالدى. باۋىرجانعا بارلىق وكپە، رەنىشىن ءدال ءقازىر ايتپاسا ەرتەڭ كەش بولاتىنداي كۇيگەلەكتەدى.

تەلەفوننىڭ ارعى بەتىنەن وزىنە تانىس داۋىس ەستىلدى. بۇل جولى ماس ەمەس ەكەن. ايسۇلۋ ەركىن كوسىلۋىنە مۇمكىندىك بولعانىنا قۋاندى. ءبىر جاعىنان قايىرشىلىق دەڭگەيگە دەيىن جەتكىزگەن كۇيەۋىنە، ونىڭ ىشىمدىككە سالىنىپ، زياندى اۋەستىگىنەن ارىلا الماي جۇرگەنىنە ايسۇلۋدى  كىنالاعان باۋىرجاننىڭ تۋىستارىنا ىزالاندى. وكپەسىن ايتىپ، بار ءوشىن تەلەفوننان العانداي لاقتىرىپ جىبەردى. كۇيەۋى قايتا تەلەفون شالسا دا كوتەرمەدى. ونىمەن سويلەسۋگە ونىڭ زاۋقى دا، كۇشى دە بولمادى.

ارماننىڭ «اناشىم، قاراشى. مەن ەدەندى جۋىپ قويدىم» دەگەن داۋسى تىنىشتىقتى بۇزدى. سول ۋاقىتتا ارمان اناسىنىڭ كوڭىلىن كوتەرگىسى كەلگەن ەدى. ارمان كىشكەنتاي بولسا دا ءوز جاسىنان ۇلكەن كورىنەتىن. ويلاۋ قابىلەتى قۇرداستارىنان الدە قايدا جوعارى. قيىندىق كورگەننەن بولار ەرتە ەسەيدى.

ايسۇلۋ بار كۇشىن جيناپ، بالالارىنا بار مەيىرىمىن توگىپ قارادى دا «بارلىعى جاقسى بولادى، قۇلىنشاقتارىم. ال ەندى ءدامدى ەتىپ تاماق جاسايىق، بىرگە وتىرىپ شاي ىشەيىك» دەپ وزگەرىپ سالا بەردى. ءبىراق ىشكى جان دۇنيەسى سول كۇيى الاي-دۇلەي ەدى.

ايسۇلۋ بالالارىنىڭ قارنى اشىپ قالماۋى ءۇشىن، از-ازدان عانا تاماقتاندى. ءوزىنىڭ سوڭعى رەت قاشان تويا تاماق جەگەنى دە ەسىندە جوق. باۋىرجانمەن تۇرمىس قۇرۋىنا قارسى بولعان اكەسى ايسۇلۋدان تەرىس اينالعان. الايدا ايسۇلۋ وكپەسى قابىنىپ، اۋرۋحاناعا جاتىپ قالعاندا اكەسى قىزىنا وڭ باتاسىن بەرىپ، ەكى جيەنىنە قامقور بولدى. ءبىراق كوپ ۇزاماي اكەسى دۇنيە سالدى. سودان بەرى ايسۇلۋ ءومىردىڭ بار قيىندىق، ناۋبەتىمەن بەتپە-بەت جالعىز قالعانداي بولدى.

ايسۇلۋ ءتۇنى بويى ۇيىقتاي المادى. تاڭ اتا عانا كوزى ىلگەنى سول ەدى بىرەۋ ەسىكتى تاعاتسىزدانا قاعا باستادى. بۇل دۇرسىلدەن ارمان مەن ايدانا دا ويانىپ كەتتى. ايدانا شوشىپ، جىلاي باستادى. ارمان قارىنداسىن جۇباتۋعا تىرىستى. ايسۇلۋ جۇرەگى الدەنەنى سەزگەندەي ەسىككە قاراي جۇگىرىپ، باۋىرجاننىڭ «ايسۇلۋ، ەسىكتى اش» دەگەن داۋىسىن ەستىدى.

باۋىرجان ۇيگە كىرىپ كەلگەندە ارمان مەن ايسۇلۋ ەسەڭگىرەپ قالدى. اكەسىن كوپتەن كورمەگەن ايدانا جۇگىرىپ، باۋىرجاننىڭ قۇشاعىنى تىعىلدى. ارمان بولسا كەشەگى اناسىنىڭ جىلاعانىن، قينالعانىن ەسىنە الىپ اكەسىنە قاتۋلانا قارادى. ىشىندە اكەگە دەگەن ساعىنىش، وكپە، ىزا، ماحاببات سەزىمدەرى بۇرقانىپ جاتتى.

اكەسى ارماندى كۇشتەپ قۇشاقتاعاندا ارمان جىلاپ جىبەردى. ايسۇلۋ، ايدانا ءتىپتى باۋىرجان دا كوز جاسىنا ەرىك بەردى.

باۋىرجان ايسۇلۋعا بارلىق قاتەلىگىن تۇسىنگەنىن ايتىپ، اياعىنا جىعىلىپ كەشىرىم سۇرادى.  ءىشۋدى قويىپ، جۇمىسقا تۇراتىنىن، ۇنەمى بالا-شاعاسىمەن بىرگە بولامىن دەپ انت سۋ ءىشتى. ءدىن جولىنا ءتۇسىپ، بەس ۋاقىت ناماز وقۋ نيەتى بار ەكەنىن دە جاسىرمادى.

«ايسۇلۋ، ماعان ءبىر كۇن بەرشى. وتكەن ومىرىممەن قوشتاسۋعا نەبارى ءبىر-اق كۇن. مەن وتكەنىممەن قوشتاسىپ، تازارىپ، جاڭا ادام بولىپ كەلەمىن. ءدىن جولىمەن ءجۇرىپ، كۇنالى ارەكەتتەرگە بارمايمىن، سەندەرگە قامقور بولامىن» دەدى باۋىرجان.  

وسى ۋاقىتقا دەيىن باۋىرجان قانشا مارتە كەشىرىم سۇراپ، بوس ۋادە بەرىپ، كوپ ۇزاماي سول ۋادەسىنەن تايقىپ كەتسە دە ايسۇلۋ وعان تاعى ءبىر مۇمكىندىك بەرەتىن. باۋىرجاننىڭ سوزىنە سەنبەسە دە، ونى كەشىرەتىن. ءبىراق بۇل جولى بارلىعى وزگەشە ەدى. راسىمەن دە باۋىرجان وزگەرگەندەي كورىندى. كوزىنە بۇعان دەيىن بولماعان ۇشقىندى بايقادى.  باۋىرجان ءدىن جولىنا تۇسەمىن دەپ ەشقاشان ايتقان ەمەس. ءتىپتى يسلامنان وتە الشاق ادامداردىڭ ءبىرى بولاتىن. سوندىقتان ايسۇلۋ ونى تاعى كەشىردى، تاعى ءبىر مۇمكىندىك بەردى. تاعى دا سول جىلت ەتكەن ءۇمىت... جارقىن بولاشاققا دەگەن سەنىم...

ايسۇلۋ ەكى كۇننىڭ ىشىندە بولعان جاعدايلاردى قورىتا الماي، ۇزاق ويلانىپ جاتىپ ساعاتقا كوزى ءتۇستى. ساعات 12 بولماپتى. باۋىرجان سۇراعان ءبىر كۇن ءالى بىتپەپتى. ءوز ويىمەن ارپالىسىپ جاتقاندا ەسىكتى بىرەۋ قاقتى. ايسۇلۋ باۋىرجان ەكەنىنە سەنىمدى بولدى. قۋانىشقا تولى جۇرەگىمەن ەسىككە جۇگىرىپ، كىم ەكەنىن سۇراماستان ەسىكتى اشا سالعانى سول ەدى تابالدىرىقتا تۇرعان پوليسەيلەردى كورىپ ەسەڭگىرەپ قالدى.  

قامسىز ءومىرىنىڭ سوڭعى كۇنىن ىشىمدىك ءىشۋ، قىزدارعا بارۋ سەكىلدى سۇيىكتى ىستەرىن جاساۋمەن ءتامامداماق بولعان باۋىرجان كولىككە وتىرىپ، ايسۇلۋعا، بالالارىنا اسىقتى.

باۋىرجان جوعارى جىلدامدىقپەن، ماس كۇيىندە كولىك جۇرگىزىپ جول اپاتىنا ءتۇستى. باۋىرجان سول جەردە ءتىل تارتپاستان كوز جۇمدى. ءوزى سۇراعان 24 ساعاتتىڭ ىشىندە ماڭگىلىككە اتتاندى... باقيلىققا كەتتى...  ارتىندا اقتالماعان ءۇمىت... ورىندالماعان ارمان قالدى.

سول كۇيى بالالارىنا قامقور اكە بولا الماي كەتتى. ايسۇلۋدى باقىتتى ەتە المادى.  اتتەڭ... سول ءبىر كۇندى سۇراماعاندا... اتتەڭ... سول كۇندى بالا-شاعاسىمەن، قۇلشىلىقتا وتكىزگەندە... اتتەڭ...

اسەم المۇحانبەت

قاتىستى ماقالالار