-اجە، انام مەن اكەم قايدا؟،-دەگەن نەمەرەسىنىڭ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرۋدەن قالعان اسىلحان اجەي ءاجىم تورلاعان نۇرلى ءجۇزىن ءسال تىجىرايتقانداي بولدى دا، قاباق شىتتى:
-بولدى، بالام بۇل سۇراقتى قويما دەپ قانشا ايتامىن، اكە–شەشەڭ الىس ساپارعا، مەككەگە كەتكەن،-دەدى ارتىنشا شىتقان قاباعىن قايتا جايىپ، نەمەرەسىنە سۇيسىنە قۇشاق جايدى. 
-كەلشى، قارعام، ءبىر يىسكەيىن ماڭدايىڭنان،-دەدى دە نەمەرەسىن ىستىق قۇشاعىنا الىپ، تەرەڭ تىنىس الدى. كوزىنەن ءمولت-مولت اققان جاسى نەمەرەسىنىڭ باسىنا تىرس-تىرس تاما بەردى. 
اسىلحان اجە مۇڭعا باتىپ جۇرگەنىنە بىرنەشە جىلداردىڭ ءجۇزى بولىپ قالعان ەدى. اسىل جارىنىڭ ارتىنان قالعان جالعىز تۇياعى وسى نەمەرەسىنىڭ اكەسى تۇماربەك ەدى. قايدا ءجۇرىپ جوق بولعانى بەلگىسىز.
-قالاي ايتامىن، ەسى كىرمەگەن بالاعا اكەڭ قۋ اراقتىڭ سوڭىنان كەتىپ، اناڭ اۋىر سىرقاتتان جەر جاستانىپ كەتتى دەپ قالاي تۇسىندىرەمىن. مەن بەيباق، قانشا عۇمىرىم قالدى ەكەن، مىنا تۇقىمىمدى كىمگە اماناتتاپ، كىمگە تاپسىرامىن،-دەپ وزدىگىنەن تۇنشىققان ويىنا زار يلەنىپ اسىلحان اجەي وتىر.

–ءاي، لاعىنەت بولعان، شايتان سۋ. ءاي، تۇقىمىڭ تۇزداي نەگە قۇرىپ كەتپەيدى ەكەن، ءاي، وسى قۋ اراقتى شىعارعانداردىڭ وبالى كىمگە تيەر اۋ،-دەپ جالعىز بالاسىنىڭ شايتان سۋدى ەرمەك ەتىپ كەتكەن جولىنا قاراپ، كىمدى قارعاپ وتىرعانىن دا بىلمەي اجەي كوز جاسىنا ەرمەك بەرىپ ءجۇر. 
-اجە، قارنىم اشتى، نان جەگىم كەلەدى،-دەدى تاعى نەمەرەسى جومارت اجەسىنە جۇگىرىپ كەلىپ. 
-نان، نان دەيسىڭ بە، ءقازىر بالام،-دەدى دە اجەي ۇيگە كىرىپ، داستارحانعا قارادى. داستارحاندا ءبىر ءۇزىم نان مەن قارا سۋ بار.

–قۇلىنىم، مىنە مىنانى جەي تۇر، ءقازىر كورشىنىڭ دۇكەنىنە بارىپ كەلەيىن،-دەدى دە نەمەرەسىنە ءۇزىم ناندى ۇستاتتى دا، سىرتقا شىعا جونەلدى.
-مىنا قيىنشىلىقتان قۇتىلار جول بار ما ەكەن؟ ءيا، اللام، ءوزىڭ جار بولا كور، زامان تىنىش، ەلىم اماندا، مەندەي ءبىر قۇلىڭا سابىر بەرە كور،-دەپ كەلەدى ىشتەي كۇبىرلەپ. كورشىنىڭ دۇكەنىنە بۋىنى سىزداعان اياعىن ازەر باسىپ كىرىپ كەلدى.
-اجەي، كەلىڭىز، نە سۇرايسىز،-دەدى ساتۋشى ايىم كەلىنشەك. 
-قىزىم، ءبىر بولكە نانىڭ مەن سارى مايىڭدى بەرە تۇرشى، زەينەتاقىمدى العاندا قارىز ەتىپ قايتارامىن، قارعام سويتە عوي،-دەگەنى سول ەدى، ايىم شاپ بەردى:
-اجەي، قانداي ادامسىز، قارىزىڭىز مىنە ون مىڭنان اسىپ بارادى، ۇيات بار ما ءوزى سىزدە، مەنىڭ كۇيەۋىم تىم قاتال، مىنا قارىزىڭىزدى كورسە، ۇلكەن-كىشى دەمەيدى، ەندى سىزگە قارىز بەرىلمەيدى، مىنا قارىزىڭىزدى تولەمەيىنشە، ءبىر ءۇزىم نان دا بەرىلمەيدى،-دەدى.
-قىزىم-اۋ، الگى نەمەرەم، نان جەگىسى كەپ...
-اجەي، ايتتىم بولدى، ەشتەمە بەرىلمەيدى سىزگە.
جۇرەگى قارس ايىرىلدى اسىلحان اجەنىڭ. شىم-شىم ەتىپ، باسى سالبىراپ بارادى. 
ء-اي قۋ، زامان اي، ءاي اللام اي، سابىر بەرە كور، ءبىر ءۇزىم نانعا دا زار بولعانىمىز با، نەمەرەمنىڭ نە كىناسى بار ەدى؟،-دەپ كەلەدى كوزىنىڭ جاسىن توگىپ. 
جۇرەگى تاعى سىر بەرىپ جۇرگەنىن دە سەزەدى. شىم-شىم ەتكەن جۇرەك تۇسى، جۇرەگىن جۇلىپ الارداي تارتىپ تۇرىپ الادى دا، سالدەن كەيىن قايتا بوساتقانداي بولادى. تىنىسى تارىلىپ، كوزى قاراۋىتىپ كەتەدى. سوندايدا جالعىز نەمەرەسىن ويلاپ، ەگىلەدى-اۋ. «كىمگە اماناتتايمىن، بولاشاعى نە بولماق، تەگىن ۇمىتىپ كەتپەسە يگى ەدى» دەگەن ويلار سان-تاراپقا الىپ كەتەدى.
اسىلحان اجە باسى سالبىراپ ۇيگە كىردى. 
-اجەي نان اكەلدىڭ بە؟،-دەدى نەمەرەسى قارا سۋدى ءسىمىرىپ الىپ مولدىرەگەن كوزىن جىپىلىق-جىپىلىق ەتكىزىپ، كۇلىمدەپ.
ء-ا، بالام نان جوق ەكەن، ءقازىر كىشكەنە ۇن قالسا ساعان باۋىرساق ىستەپ بەرەمىن،-دەدى دە اجەي اپىل عۇپىل قاپتىڭ تۇبىندە قالعان ۇندى الىپ، سۋمەن يلەپ جىبەردى دە ءبىر شىنى قالعان مايدى وتقا قويدى. 
ء-اي، جالعان اي،-دەپ قويادى ارا تۇرا. جۇرەك تۇسى اۋىرىپ، سول قولى يكەمگە كەلمەي بارا جاتقان سياقتى.
-بالام، بالامدى قايتەمىن،-دەيدى تاعى ىشتەي. قىپ-قىزىل بولىپ قۋىرىلعان ىستىق باۋرساعىن وتتان الا وتىرىپ، سىزداعان بەلىن دە ۇقالاپ قويادى. 
-جوق، ولاي ىستەي المايمىن،-دەدى ءوز ويىنان ءوزى شوشىپ كەتكەن اسىلحان اجەي. 
ەسىنە كوشە باسىنداعى جەتىم بالالار ءۇيىنىڭ مەڭگەرۋشىسىنىڭ ايتقان ءسوزى ءتۇستى.
-اپاي، ءسىزدىڭ دەنساۋلىعىڭىز جوق، ءسىز الاي-بىلاي بولىپ كەتسەڭىز، مىنا بالاڭىز دالادا قالادى. امان كەزىڭىزدە، ءوتىنىش جازىپ، جەتىم بالالار ۇيىنە وتكىزىپ قويىڭىز، ۇيقىڭىز تىنىش بولادى، تازا جەردە وسەدى عوي بالاڭىز، اكەسى كەلمەيدى ءبارىبىر، قازىرگى كەزدە «بومج» بولىپ كەتكەن شىعار،-دەگەن ەدى سول مەڭگەرۋشى. 
-جوق، جوق مەن ءتىرى تۇرعاندا، جالعىزىم جەتىمدەر ءۇيىن پانالاماق پا؟ جوق، جول بەرمەيمىن،-دەگەنى سول ەدى سول قولى ۇيىپ، قولىندا تۇرعان قاسىعى جەرگە سىڭعىر ەتىپ ءتۇستى. قايناپ تۇرعان مايعا قولى ءتيىپ، ول توڭكەرىلىپ كەتتى دە، لاق ەتىپ جەرگە توگىلدى. اياعىن ىستىق ماي قارپىپ ءوتتى. 
-بالام، بالام،-دەۋگە ءتىلى كەلدى دە، كوزى قاراۋىتىپ قۇلاپ بارا جاتتى. ..
اۋرۋحانانىڭ سىزدى بولمەسىندە مۇرنىن ءدارىنىڭ كەرمەك ءيىسى جارىپ ويانعان اسىلحان اجەي جان جاعىنا قاراپ نەمەرەسىن ىزدەدى. 
-بالام، بالام جومارت بارمىسىڭ،--دەپ قويادى ۇيدە ءجۇرىپ، ۇيدە دەمالىپ جاتقانداي سەزىنىپ. 
-اجەي، وياندىڭىز با؟،-دەدى قاسىندا جاتقان تاعى ءبىر ناۋقاس. 
-نەمەرەم بار ەدى، قايدا ەكەن،-دەدى اجەي سوندا دا ەش ءسوز ءمانىسىن تۇسىنبەي. 
ء-ا، جومارت پا، جاڭا وسى ماڭدا جۇرگەن ەدى، ويىن بالاسى ەمەس پە؟ سىرتقا شىعىپ كەتسە كەرەك،-دەگەندە بارىپ «ءۇھ» دەدى. 
اسىلحان كوپ ويلاندى، اللا ساقتاپ، ءبىر ولىمنەن قالعان سەكىلدى. جالعىز نەمەرەسى جومارت قايدا قالماق؟ بار ويى جومارتتىڭ بولاشاعى بولىپ تۇر.
- سويتەيىن، جامان جەردە قالماس، ءسىرا، مەن كەتسەم دە، بۇل قاڭعىرماسىن،-دەپ ىشتەي كۇبىرلەدى...
-بالام، بالام، جومارت بەرى كەل،-دەپ ۇيگە شىعىپ كەلگەن اسىلحان اجەي ءىستىڭ ءمانىسىن تۇسىندىرمەك بولىپ، نەمەرەسىن شاقىرىپ جاتىر. 
ء-اۋ، اجە كەلە جاتىرمىن، اجەتاي، نە بولدى؟،-دەپ ەركەلەپ باسىپ جومارت كەلدى. 
-بالام، اسىلىم مەنىڭ، يىسىڭنەن اينالدىم عوي، مەنى تىڭدايسىڭ عوي، ءيا بالام،-دەدى ءسوزىنىڭ باسىن باستاي الماي تۇرعان اجەسى.
جومارت باسىن يزەدى. 
-تىڭدا بالام، مەنىڭ قانشا عۇمىرىم قالعانىن بىلمەيمىن، سەنىڭ تاماعىڭدى دا تاۋىپ بەرە الماي ءجۇرمىن، قارىزىم باستان اسادى، سەنىڭ قارنىڭدى تويدىرامىن دەپ وزىمە ءدارى دە الماي، اۋرۋىدى اسقىندىرىپ السام كەرەك، ەندى ءحالىم ناشار سەكىلدى، مەنى تىڭدا، سەن، سەن،-دەي بەردى دە ەڭىرەپ كوز جاسىن سىقتى. 
ءاي، قۋ دۇنيە اي، ءاي سورماڭداي سورلى بالام-اي، نە جازىعىڭ بار ەدى،-دەپ ەڭىرەپ جىلاپ جىبەردى. 
-اجە، جىلاماشى، مەن بىردەڭە ءبۇلدىردىم بە؟ اجە تەك جىلاماشى، ەندى ەشتەڭە ىستەمەيمىن، بۇلدىرمەيمىن، دۇكەنشىنىڭ بالاسى ماعان ساعىزدى ءوزى بەردى،-دەپ قالدى جومارت اڭ تاڭ كۇيدە، اۋزىنداعى ءبىر تۇتام ساعىزىن جەرگە تاستاي سالىپ، -مىنە قاراڭىزشى، ەندى ەشتەڭە المايمىن ول بالادان، اجە تەك جىلاماڭىزشى،-دەپ جومارت تا جىلاپ جىبەردى.
-قوي، بالام جىلاما، جىلاما، مەن تەك، مەن تەك،-دەپ اجەي كۇبىرتىكتەپ، قيپالاقتاپ، نەمەرەسىن ىستىق قۇشاعىنا قىسا ءتۇستى. 
-بالام،-دەدى ءبىرازدان سوڭ ءسال تىنىسىن كەڭگە جايا، -اناۋ كوشەنىڭ جوعارعى جاعىنداعى بالالار ءۇيىن بىلەسىڭ عوي، سول جەردە سەنىمەن قاتار كوپ بالالار بار، ول جەردە دايىن تاماق، تەگىن كيىم بەرەدى ەكەن. مەنىڭ قاۋقارىم قالماي بارا جاتقان سياقتى...،-دەگەنى سول ەدى، جانى جايساڭ بالا، تاماق بار دەگەندە قۋانىپ كەتكەندەي ءتىل قاتتى:
-اجە مەنى سوندا الىپ بارشى، ول جەردە كامپيت تە بەرەدى ەكەن دەپ ەستىگەم، سوندا بارايىقشى،-دەدى جومارت.
ء-يا، تەگىن ەكەن. ءبىراق ول جەرگە اجەيلەردى كىرگىزبەيدى، تەك بالالاردى قابىل الادى ەكەن.
-جوق، وندا مەن بارمايمىن، اجەمسىز مەن ۇيىقتاي المايمىن عوي،-دەپ بالا كۇمىلىپ قالدى.
-بالام سەن باراسىڭ،-دەپ اسىلحان اجەي ەڭكىلدەپ كەپ جىلاپ جىبەردى-اۋ...
كۇننىڭ كوزى اشىلماي، تولاستاماعان جاۋىننان اياعىنان سىز ءوتىپ ۇيگە جۇگىرىپ كىرگەن جومارت ۇيىندە بەيتانىس ايەل مەن ءبىر كىسىنىڭ وتىرعانىن كوردى. اقىرىن امانداستى دا، سۋ بولعان جىرتىق اياق كيىمىن شەشىپ، اجەسىنىڭ قۇشاعىنا جاقىندادى.
-بالام، بۇل كىسىلەر سەنى الىپ كەتۋگە كەلدى،-دەدى اجەسى اقىرىن، بالانى شوشىتىپ المايىن دەگەندەي.
-مەنى؟ قايدا؟،-دەدى جومارت تاڭدانا.
-الگى، كوپ كامپيتتەر بەرەتىن جەر، كوپ بالالار ويناپ جۇرەتىن، تەگىن تاماعى بار جەر،-دەپ كەمپىر ەڭكىلدەدى.
-جوق، اجە مەن وندا سەنسىز بارمايمىن، جوق بارمايىمىن،-دەدى تاعى جومارت.
-بالام، بارا عوي، مەن كەتىپ سەنىڭ دالادا قاڭعىپ قالعانىڭدى قالامايمىن، مەنىڭ كوزىم تىرىسىندە، تازا جەرگە ورنالاسقانىڭدى قالايمىن،-دەدى اسىلحان اجەي كوزىنىڭ جاسىن ورمالىنىڭ ۇشىمەن ءسۇرتىپ.
جومار ەڭىرەدى. اسىلحان اجەي ەڭكىلەدى. اجە مەن نەمەرەنىڭ اراسىندا قالعان بەيتانىس ادامدار بىر-بىرىنە قاراستى دا قالدى. 
دالاداعى جاۋىن ءالى تولاستار ەمەس. اسپاننان شەلەكتەپ قۇيعان جاۋىن، وڭمەڭىڭنەن ءوتىپ، اسىلحان اجەنىڭ قيسايىپ تۇرعان ءۇيىنىڭ ءبىر بۇرىشىن سەلدەي اكەتتى. نايزاعاي دا ازدى مازدى سوعىپ، ارتىنشا كۇننىڭ كۇركىرى ەستىلەدى. جومارتتىڭ جىلاعان داۋسى سىلدىرلاعان جاۋىننىڭ ۇنىنە قوسىلىپ، كوشەنى الىپ جاتتى.
-جوق، اجەي، بارمايمىن، جوق، جىبەرمەشى مەنى، اجەەەە، جالىنامىن، اجە،-دەگەن جومارت كوز جاسىن توگە اجەسىنىڭ قولىن جىبەرمەي جىلاپ تۇر. 
بالانىڭ زارلانعان داۋىسىنا كورشى قولاڭدار قۇلاقتارىن تۇرە سىرتقا شىعىپتى. 
-بارا عوي، بالام، بارۋىڭ كەرەك، سەن ءۇشىن عوي بۇل،-دەپ ەڭكىلدەيدى كەمپىر.
قۇيعان جاۋىننىڭ استىندا ەڭىرەگەن بالا مەن قارت اجەيدىڭ داۋسى جەر جارعانداي بولىپ تۇر. كورشى قولاڭ دا كوزدەرىنە جاس الىپ، «ەندى ءقايتسىن» دەستى. «سورلىلار-اي، امالىنىڭ جوعى عوي»، «بالاعا وبال-اق» دەپ سىبىر-سىبىر ەتتى. 
...جاۋىننان جيىلىپ قالعان سۋدى جان جاعىنا كولىگىمەن شاشىراتا، كورشى دۇكەننىڭ يەسى ايىم كەلىنشەكتىڭ كۇيەۋى زۋ ەتىپ كەلىپ قالدى.
ء-اي، مىنالار نە ىستەپ جاتىر،-دەدى ايىمعا كەيىپ.
ء-اي، انا نەمەرەسىن باعا الماي، بالالار ۇينە وتكىزبەكشى ەكەن، بالا جىلاپ، بارمايمىن دەپ جاتىر،-دەدى ايىم كەلىنشەك.
-تۇرا تۇر، مىنا بالانى جەتىمدەر ۇيىنە الىپ كەتپەكشى مە؟،-دەدى ايىمنىڭ كۇيەۋى نۇربەك بالاعا كوزىن تاستاپ قيماستىق سەزىمىن جاسىرماي. –وبال، وبال، جوق، بولماس،-دەدى دە، اسىلحاننىڭ ۇيىنە قاراي جاقىندادى.
-اجەي، مۇنىڭىز نە، بالانى نەگە جىبەرەسىز؟،-دەدى جىلاپ تۇرعان بالانىڭ باسىن سيپاپ.
-قايتەيىن، بالام اۋ، ءوزىم ازەر ءجۇرمىن، ءبىر ءۇزىم ناندى دا تابا الماي قالاتىن كەزدەرىم كوپ، دەنساۋلىعىم دا قۇرىپ ءبىتتى، قاي كۇنى ءدام تۇزىم تاۋسىلار دەپ كۇتىپ ءجۇرمىن، مەنەن نە قۋات قالدى دەرسىڭ،-دەدى اسىلحان كوزىنىڭ جاسىن سىعىپ. 
-تۇرا تۇرىڭىز، نان تاپپاي قالامىن دەيسىز بە؟ مىنا دۇكەننەن نەگە المايسىز، كورشىم اش جاتقاندا مەنىڭ كولىك ءمىنىپ، توق جاتقانىم نە سۇمدىق، نەگە سۇرامادىڭىز؟،-دەدى نۇربەك تاڭدانىپ. اسىلحان ايىمعا كوز تاستادى، ول باسىن تومەن سالبىراتىپ تۇر. 
-ونسىزدا سەندەرگە قارىزىم ون مىڭنان اسىپ كەتىپتى، ماسىل بولمايىن قارعام، -دەدى اجەي.
-اجە، ءسىز مەنىڭ كورشىمسىز، ال بايلىق قولدىڭ كىرى، قارىز ەمەسسىز بۇدان بىلاي،-دەپ ايىمعا قارادى دا، -مەن ءبىر بالاعا زار بولىپ جۇرگەنىمدە، ءسىز ماڭدايىڭىزداعى بالانى جەتىم ەتپەكشىسىز بە، بولماس،-دەدى دە، جەتىمدەر ۇيىنەن كەلگەن ادامدارعا كەتە بەرىڭدەر دەگەنەدەي سۇستى كوزبەن ءبىر قارادى. 
-اجە، بۇدان بىلاي، نە ىشەم، نە جەيمىن دەگەن ۋايىم بولماسىن، بۇل بالا مەنىڭ قول بالام، ەندى تارشىلىق كورمەيدى، ۇيگە كىرىڭىزدەر، بولدى، ءاي ايىم ۇيدەگى قازىڭنان اس، سورپا بەر كورشىڭە،-دەپ ايعاي سالدى...
-«شامالارىڭ كەلگەنشە اللادان يمەنىڭدەر. ونىڭ ايتقانىنا (امىرىنە) بويۇسىنىڭدار، (اللا جولىندا) مال-مۇلىكتەرىڭدى جۇمساڭدار. بۇل وزدەرىڭ ءۇشىن قايىرلى. كىمدە-كىم ءناپسى ساراڭدىعىنان ساقتانسا، ول ماقساتىنا جەتۋشى. ەگەر اللاعا جاقسىلاپ قارىز بەرسەڭدەر (ساداقا بەرسەڭدەر)، اللا ونىڭ ساۋابىن ەسەلەپ قايتارادى. سەندەردى جارىلقايدى. اللا بەرەگەن (از جاقسىلىققا، كوپ ساۋاپ بەرۋشى) كەڭپەيىل، جازالاۋعا اسىقپايدى. ول قۇپيانى دا، اشكەرەنى دە ءبىلۋشى. ول اسا ۇستەم حيكمەت يەسى» («تاعابۇن» سۇرەسى، 16-18-اياتتار)،- دەپ قۇران اياتتارىن وقىعان يمام ازان شاقىردى دا، نۇربەك پەن ايىمنىڭ تۇڭعىشتارىنىڭ قۇلاعىنا ەسىمىن سىبىرلادى. «سەنىڭ ەسىمىڭ ءجانادىل» دەپ قايتالادى. سوندا اسىلحان اجەي ءتىل قاتتى: «اقيقات بايلىق - مال-مۇلىكتىڭ كوپ بولۋى ەمەس، اقيقات بايلىق - كەڭپەيىلدىلىك، قايىرىمدىلىق»، «قايىرىمدىلىق - جاقسى قاسيەت». بالام نۇربەكتىڭ ون جىلدان كەيىن كەلگەن تۇڭعىشىنىڭ اسار اسۋى بيىك، ەلىنە قالاۋلى ازامات بولسىن،-دەدى. سوڭعى ءسوزى ەكەنىن سەزدى مە ەكەن، كۇلىمدەپ وتىرعان جومارتتىڭ باسىنان ءبىر سيپاپ، يىسكەپ الدى دا، تەرەڭ ۇيقىعا كەتكەندەي بولدى. دەسە دە، جۇرەگى جومارت نەمەرەسى ءۇشىن تىنىش ەدى...

قارلىعاش سارىباي