ەل الدىندا سۇيكىمى كەتىپ، ەلباسىدان ءسوز ەستىسە دە، بەتى بۇلك ەتپەيتىن، جىلى ورىنتاعىندا ءمىز باقپاستان وتىرا بەرەتىن شەندىلەر بار. ءبىرى پرەزيدەنتتىڭ سىنىنا ۇشىراپ ماسقاراسى شىقسا، ەندى ءبىرى حالىقتىڭ كوڭىلىن تابا المادى. الايدا ەشبىرىنىڭ ءوز ەركىمەن قىزمەتتەن باس تارتقىسى جوق. وسىعان وراي Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى «بەتىن تىلسە، قان شىقپايتىن» شەنەۋنىكتەردىڭ ءتىزىمىن جاساپ كوردى.
ەرلان ساعادييەۆ 2016 جىلدىڭ اقپانىنان باستاپ ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى قىزمەتىن اتقارىپ كەلەدى. بۇعان دەيىن ونىڭ ءبىلىم سالاسىنا بايلانىستى جاڭا رەفورماسى تەك حالىق اراسىندا عانا ەمەس، قوعام بەلسەندىلەرى اراسىندا دا قىزۋ تالقىلانعان. ەرلان ساعادييەۆتىڭ ءبىلىم رەفورماسىن بەكبولات تىلەۋحان مەن مۇحتار تايجان قاتتى سىنعا الىپ، اشىق پىكىرتالاسقا دا شاقىرعان بولاتىن.
ەرلان ساعادييەۆ عاسىرلىق تاريحى بار «الىپپەنىڭ» اتاۋى مەن فورماسىن وزگەرتىپ، «ساۋات اشۋ» دەپ اتاعان بولاتىن. قازاق وقۋشىلارىنىڭ ساۋات اشۋىنا سەپتىگىن تيگىزگىسى كەلەتىن ەرلان مىرزا ءالى كۇنگە دەيىن قازاقشا «ەجىكتەپ» سويلەيدى. قازاق تىلىنە ساۋاتسىز مينيستر ءبىلىم مەن عىلىمدى دامىتادى دەگەنگە سەنبەيتىندەر كوپ. الايدا ساعادييەۆ مىڭداعان سىني پىكىردى ەلەمەي، ءوزىنىڭ رەفورماسىن ءالى دە جالعاستىرىپ جاتىر.
زاعيپا بالييەۆا. بالا قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىلدىڭ ەسىمىن ەل اۋزىنان ءجيى ەستيتىن بولدىق. ونىڭ باستى سەبەبى – وقو سارىاعاش اۋدانى اباي اۋىلىندا تۇراتىن 7 جاستاعى بالانىڭ وقيعاسى. 1-سىنىپتا وقيتىن وقۋشىنى وزىنەن 6-7 جاس ۇلكەن ءتورت وقۋشى 5 اي بويى زورلاپ كەلگەن كورىنەدى. اتالمىش ماسەلە زاعيپا بالييەۆا ارالاسقالى مۇلدە شيەلەنىسىپ كەتتى. قوعام بەلسەندىلەرى زاعيپا بالييەۆانى ءىستى ىم-شىڭسىز جاپقىسى كەلەتىنىن ايتىپ ايىپتادى. ءتىپتى كەي بەلسەندىلەر بالييەۆانىڭ وتستاۆكاعا كەتۋىن تالاپ ەتتى.
سونىمەن بىرگە وسى ىسكە قاتىسى بار سەلتانوۆتار مەن بالييەۆانىڭ بۇرىن قىزمەتتەس بولعانى انىقتالدى. تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىگى، 1-سىنىپ وقۋشىسىن زورلادى دەگەن جەتكىنشەك، سول مەكتەپتىڭ ديرەكتورى، اۋداندىق ءماسليحات دەپۋتاتى، ءجابىر كوردىم دەگەن بالاعا العاش تەكسەرىس جۇرگىزگەن دارىگەر-ۋرولوگ، وقو ءىىد كريمينالدى پوليسيا باستىعى – بارلىعى دا سەلتانوۆتار بولىپ شىقتى. ءىستىڭ اق-قاراسى ازىرگە بەلگىسىز. الايدا قۇرمانعازى ءمۇسىر مەن زاڭگەر دىنمۇحاممەد ارتىقوۆ 7 جاستاعى بالانىڭ «زورلانۋىنا» قاتىستى سەلتانوۆتاردىڭ قىسىم كورسەتىپ جاتقانىن مالىمدەگەن بولاتىن.
اسقار جۇماعالييەۆ 2017 جىلدىڭ تامىز ايىنان باستاپ ق ر پرەمەر-مينيسترىنىڭ ورىنباسارى قىزمەتىن اتقارىپ كەلەدى. بيىل اقپان ايىنداعى ۇكىمەت وتىرىسىندا اسقار جۇماعالييەۆ ەلباسىدان سىن ەستىگەندەردىڭ قاتارىندا بولدى. سيفرلاندىرۋ تاقىرىبىنا بايلانىستى بايانداما جاساعان ۆيسە-پرەمەر اسقار جۇماعالييەۆتى ەلباسىنىڭ ءوزى توقتاتتى.
«ەگەر سەن جۇرتقا وسىلاي تۇسىندىرسەڭ، كادىمگى شوپان مەن مەحانيزاتور تۇگىلى، ءبىلىمدى ادامنىڭ ءوزى ەشتەڭە ۇقپايدى. سوندىقتان ساۋساعىڭدى بۇگىپ تۇرىپ، وتە قاراپايىم تىلمەن جەتكىزۋگە ءتيىسسىڭ! مىسالى، مەديسينادا ادامنىڭ دەنساۋلىعىنا قاتىستى نارسەنىڭ ءبارى سانمەن جازىلادى. كەز كەلگەن ادام قانداي اۋرۋمەن اۋىردى، ءوزىن كىم، قاشان ەمدەدى دەگەن اقپاراتتى لەزدە الۋى كەرەك. ەڭ قاراپايىم مىسال – وسى»، - دەپ ءتۇسىندىردى مەملەكەت باسشىسى. نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ پىكىرىنشە، سيفرلاندىرۋدى مەكتەپتەن باستاپ ەنگىزۋ كەرەك.
قانات بوزىمبايەۆ. بىلتىر حالىق جانار-جاعارماي بەكەتتەرىندە ۇزىن سونار كەزەكتە تۇرعاندا قانات بوزىمبايەۆ: «ەلىمىزدە بەنزين تاپشىلىعى جوق»، - دەپ ايدى اسپانعا شىعاردى. كەيىن «بەنزين تاپشىلىعى جويىلىپ، باعا تۇراقتالادى» دەپ قانشا ۋادە بەرسە دە، ۇكىمەت باسشىسى ساعىنتايەۆتىڭ قاتاڭ ەسكەرتۋى مەن ەلباسىنىڭ سوگىسىنەن قاشىپ قۇتىلا المادى. ءتىپتى، اشۋعا بۋلىققان پرەمەر-مينيستر بوزىمبايەۆتىڭ ورىنباسارىن قىزمەتىنەن قۋعان بولاتىن. الايدا اراعا ءبىراز ۋاقىت سالىپ پرەزيدەنت بوزىمبايەۆقا جاساعان سوگىسىن قايتارىپ الدى. ءبىراق مۇنايعا باي ەلىمىزدە بەنزين تاپشىلىعى ءالى كۇنگە دەيىن تولىق جويىلمادى. «ءبىر اينالدىرسا، شىر اينالدىرادى» دەمەكشى، الداعى ەگىس ناۋقانىندا دا بەنزين قىمباتتاۋى مۇمكىن دەگەن بولجام بار. ال حالىق الدىنداعى ۋادەسىن ورىنداماعان قانات بوزىمبايەۆ جىلى ورنىن قيماي جۇرگەن سياقتى.
باقىت سۇلتانوۆ ۇكىمەت وتىرىسى كەزىندە ەلباسىدان «2» دەگەن باعا العان بولاتىن. ق ر قارجى مينيسترىنە ەلباسى قاتاڭ ەسكەرتۋ جاسادى.
ۇكىمەت وتىرىسى كەزىندە بيۋدجەتتىڭ قاراجاتىن ۇنەمدەۋگە ءالى ۇيرەنبەگەن مينيسترگە: «ءبىز – مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەرمىز. ادال قىزمەت ەتەيىك! ول ءۇشىن ءار تيىندى ۇنەمدەپ، ورنىمەن قولدانايىق. سوندا بۇل ىسپەن مەن اينالىسۋىم كەرەك پە؟ سەندەر اي قاراپ وتىرسىڭدار ما؟ اقشانى ۇنەمدەي الاتىندارعا عانا بەرۋ كەرەك»، - دەپ ەسكەرتءتى. پرەزيدەنتتىڭ پايىمداۋىنشا، كادر ساياساتىندا دا وسىنداي ۇستانىم بولۋى قاجەت. مىسالى، قانداي دا ءبىر مينيسترلىك، ۆەدومستۆو قىزمەتشىلەرىنىڭ 10 پايىزىن قىسقارتسا، ۇنەمدەلگەن اقشا ۇزدىك قىزمەتكەردىڭ جالاقىسىن كوبەيتۋگە جۇمسالعانى ءجون. «ال بىزدە قالاي؟ قولىنا قارىنداش ۇستاعان ءبىر ادام وتىرادى. وعان قاعاز، ۇستەل، كولىك، ءتىپتى كەيبىرىنە قابىلداۋ بولمەسى مەن حاتشىسىن قوسا بەرۋ كەرەك»، - دەپ مىسالمەن ءتۇسىندىردى. مەملەكەت باسشىسى ەلەكتروندىق دەكلاراسيا جۇمىسىن اقساتقانى ءۇشىن دە باقىت سۇلتانوۆقا قاتاڭ ەسكەرتۋ جاسادى. «ساعان ەكى رەت ەسكەرتتىم. بايقا، ءۇشىنشىسى قاتتى بولىپ جۇرمەسىن!»، - دەدى ن.نازاربايەۆ.
سونىمەن، ەلىمىزدە «وتقا سالسا جانبايتىن، سۋعا سالسا باتپايتىن»، جىلى ورنىنان ايرىلماۋ ءۇشىن وتىرىك ۋادە بەرۋدەن تالمايتىن شەندىلەر كوپ-اق. ەل مەن ەلباسى ولارعا سىن ايتۋدان جالىقپايدى، ولار ناتيجەسىز جۇمىس ىستەپ، جوعارى جالاقىنى قالتاعا باسۋدان تانبايدى. ايتەۋىر قىزمەتىن دۇرىس اتقارا الماي جۇرگەنىن مويىنداپ، ءوز ەركىمەن كەتكىسى كەلەتىندەردىڭ ازىرگە قاراسى كورىنبەي تۇر.
اسەل بولات قىزى
