اقوردانىڭ ءىشىن بەزەندىرگەن سۋرەتشىنىڭ "ەڭبەك كىتاپشاسى" دا جوق

/uploads/thumbnail/20180511095150038_small.jpg

استانادا 14 جىل بويى سۋرەت سالۋمەن عانا اينالىسىپ، تەك سول ونەرىنىڭ ارقاسىندا كوپتەن قالماي، كوشكە ىلەسىپ كەلە جاتقان ءبىر ەڭبەكقور جىگىت بار. ول – 1982 جىلى دۇنيەگە كەلگەن، تورعاي ءوڭىرىنىڭ تۋما تالانتى ەستاي سەيداحمەتوۆ.

«ەڭبەك ەتكەن ەر كوگەرەر» دەسەك، «ەڭبەك كىتاپشاسىنسىز» دا ەل قاتارلى ءومىر سۇرۋگە بولادى ەكەن. مىسالى، قىلقالام ۇشىندا قىرىق قۇبىلعان بوياۋ ارقىلى كوركەم سۋرەت ونەرىنىڭ بارلىق جانرىن ەركىن مەڭگەرگەن ەستايدىڭ ءاربىر كارتيناسىنىڭ قۇنى بۇگىندە ميلليون تەڭگەگە دەيىن شارىقتاپ تۇر. تاپسىرىسپەن سالىنعان سۋرەتتەرىنىڭ ءوزى كولەمى مەن تاقىرىبىنا قاراي باعالانعانمەن، ءبارىبىر دە 100 مىڭ تەڭگەدەن كەم تۇسپەيدى.

سۋرەتشى

سيقىرلى بوياۋدىڭ سىرىن ۇققان بۇل مىقشەگە مامانىمىز ەشقانداي بيۋدجەتتىك مەكەمەدە جۇمىس ىستەپ كورمەگەن.

– ابدەن كوركەم سۋرەت سالاسىنا عانا دەن قويىپ، ماماندىعىم بويىنشا سوعان كاسىبي تۇرعىدا ماشىقتانىپ العاندىقتان، مەن بەيباق «ەڭبەك كىتاپشاسى» دەگەننىڭ نە ەكەنىن دە بىلمەيمىن عوي، – دەپ كۇلىپ قويادى ءوزى. وسى ءبىر ماڭداي تەر، مىقتى ماشىعىنىڭ ارقاسىندا باسپانالى بولىپ، جاڭا ماركالى «تەمىر تۇلپاردى» تىزگىندەپ جۇرگەن جايى بار ءقازىر. ۇيلەنۋ تويىنىڭ شىعىنىن دا ءوزى كوتەرگەن. ءتاۋىر جۇمىستىڭ جەمىسىن جەپ، تاۋەلسىز تىرلىك كەشىپ جاتقانى سۇيسىنتپەي قويمايدى.

– ىبىراي التىنسارين اتىنداعى ارقالىق مەملەكەتتىك پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىنىڭ كوركەم سۋرەت جانە گرافيكا فاكۋلتەتىندە وقىپ جۇرگەن بوزبالا شاعىمىزدا العاشقى ۇستازىمىز بولعان قۇرىشبەك جاراسقان، مارات بەرالييەۆ، تاعى باسقا دا جەرگىلىكتى سۋرەتشىلەر بىزگە قيىن جانرلاردى مەڭگەرتىپ، ادال ەڭبەككە جاندارىن سالا باۋلىدى. وقۋ بىتىرگەننەن كەيىن اسكەر قاتارىنا الىنىپ، وتان الدىنداعى بورىشىمدى وتەپ كەلدىم. سوسىن «ەكى قولعا – ءبىر كۇرەك» ىزدەپ، قازاقستان سۋرەتشىلەر وداعىنىڭ استانا فيليالىنا ات باسىن تىرەدىم. اباي جانە جەڭىس داڭعىلدارىنىڭ قيىلىسىندا ورنالاسقان شاعىن عانا عيماراتتا سول كەزدەگى فيليال ءتوراعاسى سەمبىعالي سماعۇلوۆ اعامىزدىڭ قاسىندا ءجۇرىپ، شىڭدالا تۇسۋىمە تۋرا كەلدى. نەگىزىندە سەمبىعالي ابزالبەك ۇلى – مەنىڭ كوپ نارسەگە كوزىمدى اشقان رۋحاني ۇستازىم، – دەيدى ەستاي.

شىنىمەن دە سەكەڭنىڭ سەنىمىنە سەلكەۋ تۇسىرمەۋگە تىرىسقان جاس تالاپ استانا سۋرەتشىلەرى ۇستاحاناسىنىڭ كورىگىندە ىسىلدى. رۋحاني ۇستازى ونى وتقا دا، سۋعا دا سالدى. ءسويتىپ، كۇردەلى ماماندىقتىڭ ىستىعى مەن سۋىعىنا قاتارىنان توزە بىلۋگە بەيىمدەدى. سونىڭ ارقاسىندا ءقازىر ءوزى دە شاكىرت تاربيەلەيتىن شاماعا جەتىپ وتىر.

– استاناداعى كەيبىر ۇلتتىق مۇسىندەردە دە مەنىڭ قولتاڭبام بار. وزگەسىن بىلاي قويا تۇرعاننىڭ وزىندە، رەسپۋبليكا-قابانباي باتىر داڭعىلدارىنىڭ تۇيىسەر تۇسىندا تۇرعان «توميريس» ءمۇسىنىنىڭ بولشەك قۇرىلىسىن الماتىدا جاساپ، استانادا قۇراستىردىق. ال «قازاق ەلى» مونۋمەنتىنىڭ شاعىن نۇسقاسىن ۇيلەستىرۋ كەزىندە كوزىمە جەلىم تامىپ كەتىپ، اۋرۋحانادان ءبىر-اق شىققانمىن. ايتەۋىر، كوزىم اعىپ كەتۋدەن امان قالدى. ودان بۇرىن اقوردانىڭ ءىشىن بەزەندىرۋگە دە ەپتەپ اتسالىسقانىمدى بىرەۋ بىلسە، بىرەۋ بىلمەس. جىل سايىن قىستا ەلوردامىزدىڭ سانىنە ءسان قوسىپ تۇراتىن مۇز قالاشىقتارى مەن مۇزدى مۇسىندەردىڭ مىندەتتى تۇردە ءبىزدىڭ قولدان وتەتىنى – مەن ءۇشىن ماقتانىش، استانالىق ارىپتەستەرىم ءۇشىن دە ابىروي...

ءسوزىن وسىلاي ساباقتاپ، ءوزىن جان-جاقتى قىرىنان تانىتا باستاعان «ەڭبەك كىتاپشاسىنسىز» ەڭبەكقورعا «زەينەتكە شىعاتىن جاسىڭدا وكىنىپ قالمايسىڭ با؟» دەگەن ساۋالدى دا قويىپ كوردىك. يىعىن قيقاڭ ەتكىزدى.

– وكىنبەيتىن شىعارمىن. سۇيىكتى كاسىبىنىڭ ارقاسىندا تانىلىپ، ەلگە پايدالى ەڭبەك ەتكەن ەرلەردىڭ «اتتەگەن-ايعا» ەرىك بەرىپ جۇرگەنىن ەستىمەپپىن. كەرەك دەسەڭ، باياعى زاماندا اتا-بابالارىمىز ەلەۋلى اس-ارەكەتتەرىن «ەڭبەك كىتاپشاسىمەن» ولشەمەي-اق، زەينەتاقىسىز ومىردەن وزىپ جاتتى عوي. ارى-بەرىدەن سوڭ، مەنىڭ زەينەت جاسىنا جەتەتىنىمە كىم كەپىلدىك بەرە الادى؟.. ايەلىم، بالام، ءۇيىم، كولىگىم بار. ودان ارتىق دۇنيەدە شارۋام شامالى، – دەيدى.

ەستاي

ءبىر ەسەپپەن، بۇنىسى دا دۇرىس سياقتى. ايتپەسە، تاڭنان كەشكە دەيىن تىرتىڭداپ، باسشى-قوسشىلاردىڭ قاس-قاباعىنا قاراي جۇمىس ىستەپ ۇيرەنگەن بيۋدجەتتىك مەكەمە وكىلدەرىنىڭ جەتىسىپ جۇرگەنى سيرەك. ءالى كۇنگە دەيىن قۇرقىلتايدىڭ ۇياسىنداي ءبىر باسپاناعا زار بولىپ، پاتەراقىدان ارتىلعان اقشاسىن كۇندەلىكتى جولاقى مەن تاماعىنا عانا شىم-شىمداپ جۇمساپ جۇرگەندەرى باسىم. وسىندايدا كۇنكورىستىڭ كىلتىن تابا بىلگەن ەستاي سىندى ەستى قازاقتاردىڭ بارىنا دا ءتاۋبا دەيسىڭ. وزگە جۇرتتان نەمىز كەم؟!.

 

ەركەعالي بولات ۇلى

قاتىستى ماقالالار