ىشكى ءتۋريزمدى دامىتۋدى ماقسات تۇتقان «Nomad Explorer» توبى ءداستۇر بويىنشا جىلىنا ءبىر رەت وتەتىن ەكسپەديسياسىن وسى جولى التايدا ۇيىمداستىردى. ەكسپەديسيا قۇرامىندا بولعان Massaget.kz پورتالىنىڭ فوتو ءتىلشىسى ەرنار المابەك سۋرەتتەر مەن سۋرەتتەرگە بەرگەن قىسقاشا تۇسىنىكتەمەلەرى ارقىلى ساپاردىڭ قىزىعى مەن شىجىعىن جەتكىزۋگە تىرىستى. «التاي قازىناسى» اتتى ەكسپەديسيادان ارىپتەسىمىزدىڭ اسەرلى فوتورەپورتاجىن جاريالاپ، وقىرمان نازارىنا ۇسىنۋدى ءجون كوردىك.

ەكسپەديسيانىڭ العاشقى كۇنى ادەتتە وتە اسەرلى. كورگەن ءاربىر جوتاڭ، تالىڭ، تاسىڭ ەرەكشە ادەمى كورىنەدى. جول بويىندا كەزىككەن قىزىقتاردى تاماشالاي وتىرىپ، كولىكتەگى ساپارلاستارىڭمەن تانىسىپ، ساعاتتىڭ قالاي زىرعىپ وتكەنىن بايقاماي قالاسىڭ. بۇل جولى دا سولاي بولدى. 230-دان استام ادامى بار 60-تان استام جول تالعامايتىن كولىك وسكەمەننەن 175 شاقىرىم جەردە ورنالاسقان سۋ وتكەلىنە كەلگەندە كۇن تاس توبەگە كوتەرىلىپ ۇلگەرگەن ەدى. 

شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ كوكپەكتى اۋدانى مەن كۇرشىم اۋداندارىن بايلانىستىراتىن بۇقتىرما سۋ قويماسىنداعى بۇل وتكەل "قىزىل تۋ" دەپ اتالادى. ەكسپەديسيا بارا جاتقان زايسان كولىنىڭ سولتۇستىك جاعالاۋىنداعى شەكەلمەس مۇيىسىنە جەتۋدىڭ ەڭ قىسقا جولى ارعى جاعادا جاتىر. سول سەبەپتى، وسى تۇستان سۋدى كەسىپ ءوتۋ كەرەك.

قوس بەتتىڭ اراقاشىقتىعى شامامەن 4 شاقىرىمدى قۇرايدى. ورتانى بايلانىستىرىپ جۇرگەن ەكى پاروم بار. ولاردىڭ جاعادان جاعاعا جەتۋى 40 مينۋتتاي ۋاقىتتى الادى. ءمىنىپ-تۇسۋىڭدى قوسقاندا — ءبىر ساعات.

پاروم جاعاعا كەلگەندە الدىمەن ارعى بەتتە تيەلگەن كولىكتەر مەن جولاۋشىلار شىعارىلادى.

ولار كەمەنى تولىعىمەن بوساتقاننان كەيىن عانا شلاگباۋم اشىلىپ، جاڭا جولاۋشىلار وتىرعىزىلا باستايدى.

ايتا كەتەرلىگى، ارعى جاعاعا ءوتۋ اقىلى تۇردە جۇزەگە اسادى. بيلەت قۇنى ءسىز مىنگەن كولىك قوزعالتقىشىنىڭ كولەمىنە بايلانىستى ەسەپتەلەدى. نەعۇرلىم ۇلكەن بولسا، سوعۇرلىم كوپ.

پارومنىڭ ءوزى بىرنەشە قاباتتان تۇرادى. ءبىرىنشى قابات — كولىك قوياتىن تۇراق. سول سەبەپتى، مۇندا جۇرگىزۋشىلەردەن باسقا ادامداردىڭ ءجۇرىپ-تۇرۋى قۇپتالمايدى.

تار دالىزدەرى بار ەكىنشى قابات پاروم قىزمەتكەرلەرىنە ارنالعان. جولاۋشىلاردىڭ مۇندا جۇرۋىنە تىيىم سالىنبايدى. دەگەنمەن، ولار ەكىنشى قاباتتا كوپ تۇراقتايمايدى.

ويتكەنى، "قىزىقتىڭ" ءبارى ءۇشىنشى قاباتتا. 

بۇل جەر وتىرىپ دەمالۋعا، اڭگىمە ايتۋعا ىڭعايلى ءارى كەڭ.

ءتىپتى، جەڭىل-جەلپى ازىق ساتاتىن ءدامحانا، دۇكەن دە بار. پاروم ەكىنشى جاعاعا جەتكەنشە شاي ءىشىپ الۋىڭىزعا بولادى.

قاۋىپسىزدىك جابدىقتارى ساقتالاتىن بولمە كوزگە كورىنەتىن وڭتايلى جەردە ورنالاسقان. اناۋ-مىناۋ جاعداي بولىپ جاتسا، كوپشىلىك قۇتقارۋ زاتتارىن وسى جەردەن تابا الادى.

ال، جەكە قالىپ اينالانى شولىپ، سۋ مەن شاعالا دىبىسىنا ماستانىپ، ويعا شومعىسى كەلەتىندەر ءتورتىنشى قاباتقا كوتەرىلگەنى ءجون. ءبىراق وندا شىعۋعا بولاتىن ادام سانى شەكتەۋلى. كىم ءبىرىنشى ۇلگەرسە، ورىن سونىكى.

پارومعا 30-35 كولىك سيادى. سول سەبەپتى، "Nomad Explorer" مۇشەلەرىنە ەكىگە بولىنۋگە تۋرا كەلدى. ارتتا قالعانداردا اسىعىستىق تا، رەنىش تە جوق. ويتكەنى، ءبىرىنشى كەتكەندەر ارعى بەتكە سوڭعى كولىك وتكەنگە دەيىن كۇتەدى.

ەكسپەديسيا "ءبارىمىز — ءبىرىمىز ءۇشىن، ءبىرىمىز — ءبارىمىز ءۇشىن!" دەگەن قاعيدانى بەرىك ۇستانادى. كوپ كەشىكپەي قارسى بەتتەن كەلە جاتقان پاروم دا كورىندى.

بۇل كەمە سۋ قويماسىنىڭ ءدال ورتاسىنا جەتتى دەگەندى بىلدىرەدى. سەبەبى، پارومدار ەكى جاعادان ءبىر ۋاقىتتا شىعادى جانە بىردەي جىلدامدىقپەن جۇزەدى. ماتەماتيكا پانىندە بۇل جاعداي مىناداي ەسەپ رەتىندە بەرىلەر ەدى: "ا پۋنكتى مەن ب پۋنكتىنىڭ اراسى 4 شاقىرىم. ساعاتىنا 6 شاقىرىم جىلدامدىقپەن جۇزەتىن ءبىرىنشى پاروم ا پۋنكتىنەن ب پۋنكتىنە شىققان ۋاقىتتا قارسى بەتتەن ءدال سونداي جىلدامدىعى بار ەكىنشى پاروم شىقتى. ەكى پاروم نەشە شاقىرىمنان كەيىن كەزىگەدى؟".

پارومدار قاتارلاسا وتكەننەن كەيىن ەكىنشى جاعا دا انىق كورىنە باستادى. جوتادا: "قازاقستان – 27 جىل. كۇرشىم اۋدانىنا – 90 جىل. باراق باتىرعا – 317 جىل" دەگەن جازۋ بايقالادى.

 تاس جولعا ەلدەن بۇرىن شىققان كولىكتەر ارتتاعى جۇرت جەتكەنشە كۇرشىم اۋىلىنا بارىپ، جانارماي قۇيىپ الۋدى ۇيعاردى.

"كەرەك تاستىڭ اۋىرلىعى جوق" — الىس جولعا شىعاردا باكتىڭ تولىپ تۇرۋى اسا ماڭىزدى. الدا ءالى ءبىر اپتالىق جول بار. سول سەبەپتى، ەكسپەديسيا باعىتى ارا-تۇرا وسىلاي جانارماي بەكەتتەرىنە سوعىپ تۇراتىنداي ەتىپ جاسالعان. ەكىنشى پاروممەن كەلگەن كولىكتەر كۇرشىمگە جەتكەننەن كەيىن بىرنەشە شاقىرىم ءجۇرىپ "Nomad Explorer" مۇشەلەرى بۇقتىرمانىڭ جاعاسىندا تۇسكى استارىن ءىشتى دە، قايتا جولعا شىقتى.

ەندى كەش باتپاي شەكەلمەس مۇيىسىنە جەتىپ ۇلگەرۋ كەرەك. جول تالعامايتىن 60 كولىك قارا جولعا تۇسكەندە اينالا قانداي كۇيگە ەنەتىنىن بىلەسىز بە؟ جەردەن كوتەرىلگەن شاڭ قاراشادا تۇسكەن قالىڭ تۇمانداي ەشتەڭەنى كورسەتپەيدى. الدىڭداعى كولىك قانشالىقتى الىستا، ارتىڭداعى كولىك ىلەسىپ كەلە مە — بەلگىسىز.سەن بىرەۋدى، بىرەۋ سەنى سوعىپ كەتۋى دە مۇمكىن. شاڭنىڭ باسىلعانىن كۇتىپ، اسىقپاي جۇرۋگە بولماي ما دەرسىز.

ەكسپەديسيا مۇشەلەرى اراسىندا دا سولاي ەسەپتەگەندەر بولعان ەكەن. تەلەفون جەلىسى جوق ويلى-قىرلى دالادا بۇل ويدىڭ قاۋىپتىلىگىن ولار ەسكەرمەسە كەرەك.

كوپ كولىك زايسان كولىنىڭ جاعاسىنا كەلگەندە، كۇن دە ۇياسىنا كىرگەن ەدى.

وسى كەزدە 5-6 ماشينا ارتتا قالعانى بەلگىلى بولدى. اداسقانداردى ىزدەۋگە بىرنەشە ادام اتتاندى. باسقا جۇرت ولاردىڭ تىلەۋىن تىلەپ، سۋ جاعاسىنداعى قونىستا قالدى. شاتىرلار تىگىلىپ، وت جاعىلىپ، ەكسپەديسيانىڭ كەشكى قاربالاسى باستالىپ تا كەتتى.

كۇن باتقالى ءبىراز ۋاقىت وتسە دە، اداسقانداردان دا، ولار

دى ىزدەۋگە كەتكەن جانداردان دا حابار جوق. اسا بەلسەندىلەر اينالانى جاياۋ ارالاپ، بيىكتەۋ دوڭدەرگە شىعىپ، الىستان جانعان وتتاردى كوزبەن ىزدەپ الەكتەنسە دە، ەش ناتيجە بولمادى.

 ەشتەڭە كورىنبەدى، ەستىلمەدى.  اراعا ۋاقىت سالىپ، شاتىرلار تولىعىمەن قۇرىلىپ، كەشكى اس ءىشىلىپ، "كەلىپ قالار" دەگەن سەنىمى بارلار ەش ۋايىمسىز ۇيقىعا جاتقان ۋاقىتتا الىستان بىرنەشە كولىكتىڭ جارىعى كورىندى...

 وسىلايشا "Nomad Explorer" ۇيىمداستىرعان "التاي قازىناسى" ەكسپەديسياسىنىڭ العاشقى كۇنى ءوز مارەسىنە جەتتى.