2019 جىلدىڭ سوڭىنا قاراي استانا، ورتالىق قازاقستان جانە تاياۋ ۋاقىتتا ەلىمىزدىڭ سولتۇستىك وڭىرلەرى تابيعي گازبەن قامتاماسىز ەتىلەدى. بۇل «سارىارقا» گاز قۇبىرىنىڭ قۇرىلىسى ارقاسىندا مۇمكىن بولادى دەپ حابارلايدى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى.
بۇل جوبانى ىسكە اسىرۋعا قانداي سوما جۇمسالادى جانە گاز قۇبىرىنىڭ قۇرىلىسى ارقىلى قانداي الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق اسەرگە قول جەتكىزىلەتىنى تۋرالى ق ر ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىنىڭ گاز سالاسىن دامىتۋ دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى قۋانىش سارسەكەيەۆ مالىمدەدى.
«سارىارقا» گاز قۇبىرىنىڭ قۇرىلىسى قاشان باستالادى جانە ونىڭ قۇرىلىسى قاشان اياقتالادى؟
- استانا، قازاقستاننىڭ ورتالىق جانە سولتۇستىك وڭىرلەرىن گازداندىرۋعا ارنالعان سارىارقا گاز قۇبىرىنىڭ قۇرىلىسى 2018 جىلدىڭ قاراشا-جەلتوقسان ايلارىندا باستالادى. قۇرىلىستىڭ باستالۋ كۇنى ناقتى باس مەردىگەر انىقتالعاننان كەيىن بەلگىلى بولادى. جوسپار بويىنشا بۇل جوبانى 2019 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن اياقتاۋ جوسپارلانۋدا.
«سارىارقا» گاز قۇبىرى ءتورت كەزەڭدە سالىناتىن بولادى. ءبىرىنشى كەزەڭدە ول قىزىلوردا-جەزقازعان-قاراعاندى-تەمىرتاۋ-استانا باعىتى بويىنشا وتەدى.
«سارىارقا» گاز قۇبىرى ءتورت كەزەڭدە سالىناتىن بولادى. ءبىرىنشى كەزەڭدە ول قىزىلوردا-جەزقازعان-قاراعاندى-تەمىرتاۋ-استانا باعىتى بويىنشا وتەدى.
ءبىرىنشى كەزەڭدە گاز قۇبىرىنىڭ قۇرىلىسىنا قانداي سوما جۇمسالادى؟
- جوبانى قارجىلاندىرۋ سحەماسى مەن مەرزىمى 2018 جىلدىڭ 27 تامىزىندا ۇكىمەتارالىق ەكونوميكانى جاڭعىرتۋ جونىندەگى مەملەكەتتىك كوميسسيانىڭ وتىرىسىندا قارالىپ، بەكىتىلدى. سارىارقا گاز قۇبىرىن سالۋ ءۇشىن «بايتەرەك» ۇلتتىق باسقارۋشى حولدينگى مەملەكەتتىك ورگاندارمەن جانە ۇيىمدارمەن بىرلەسە وتىرىپ قارجىلاندىرۋ قۇرىلىمىن ازىرلەدى، ءبىرىنشى كەزەڭنىڭ قۇرىلىسى قۇنى 267،3 ملرد. تەڭگەنى قۇرايدى.
بۇل جوبانىڭ ىسكە اسىرىلۋىنا الەۋمەتتىك جانە ەكونوميكالىق اسەر قانداي بولادى؟
- بىرىنشىدەن، بۇل ماگيسترالدىق گاز قۇبىرىنىڭ بويىنداعى ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ جانە تابيعي گازدى پايدالاناتىن جاڭا وندىرىستەر پايدا بولادى. سونداي-اق، «سارىارقا» گاز قۇبىرىنىڭ بويىنداعى تابيعي گازبەن 171 ەلدى مەكەندى كەزەڭ-كەزەڭمەن قامتاماسىز ەتە الامىز. مەملەكەتتىك ورگاندار مەن كومپانيالارمەن بىرگە بۇل جوبانى ۋاقىتىندا جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن بارلىق كۇش-جىگەرىن جۇمسايتىندارىن اتاپ وتكىم كەلەدى.
جاڭا گاز قۇبىرىن سالۋ جانە پايدالانۋ كەزىندە قانشا جاڭا ورىن قۇرىلادى؟
- «سارىارقا» گاز قۇبىرىنىڭ قۇرىلىسى كەزىندە 800-گە جۋىق جۇمىس ورنى قۇرىلادى، ال تەحنيكالىق-ەكونوميكالىق نەگىزدەمەنىڭ جۇمىس جاساۋ كەزەڭىندە 225 ادام جۇمىس ىستەيدى.
استانانىڭ تۇرعىندارى ءۇشىن گاز قۇبىرىنىڭ ىسكە قوسىلعاننان كەيىنگى ورتاشا ءتاريفى شىعا ما؟
- تاريف بارلىق كومپونەنتتەردەن، ياعني تاسىمالداۋ قۇنىنان جانە ت.ب. مۇنىڭ ءبارىن تابيعي مونوپوليالاردى رەتتەۋ جونىندەگى كوميتەت انىقتايدى، ول تۇپكىلىكتى باعانى انىقتايدى. مەن گازدىڭ باسقا بالامالى وتىن تۇرلەرىمەن سالىستىرعاندا ارزان بولاتىنىن اتاپ وتكىم كەلەدى - مازۋت، ەلەكتر جانە ت.ب.، ءبىراق كومىرگە قاراعاندا قىمبات بولادى. گازدىڭ ارتىقشىلىعى - بۇل وتىننىڭ ىڭعايلى جانە ارزان ءتۇرى بولىپ تابىلادى.
گاز قۇبىرى بويىنشا جاڭا ينفراقۇرىلىم تۋرالى جانە تابيعي گازدى پايدالاناتىن جاڭا ءوندىرىس تۋرالى ايتىپ بەرىڭىزشى.
- بۇگىن قاراعاندى، اقمولا وبلىستارى مەن استانا قالاسى اكىمدىكتەرى ماگيسترالدى گاز قۇبىرى ەلدى مەكەندەرىنىڭ گاز تاراتۋ جەلىلەرىنىڭ جوبالارى بويىنشا جوبالىق-سمەتالىق قۇجاتتامانى ازىرلەيدى. بيىلعى جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن ولار وسى جوبالاردى دامىتاتىن بولادى دەپ كۇتىلۋدە، سودان كەيىن گازدى باسقارۋ جۇيەلەرىنىڭ تەحنيكالىق سيپاتتامالارى بەلگىلى بولادى جانە جاڭا وندىرىستەر وڭىرلەردە گازعا قوسىلاتىن بولادى.
«سارىارقا» گاز قۇبىرى ىسكە قوسىلعاننان كەيىن قورشاعان ورتاعا قانداي اسەرءى بولادى دەپ ويلايسىز؟
- «سارىارقا» گاز قۇبىرىنىڭ قۇرىلىسى كومىردى اۋىستىرۋ ارقىلى «سارىارقا» گاز قۇبىرىنىڭ (جەزقازعان، قاراعاندى، تەمىرتاۋ، استانا) ءبىرىنشى كەزەڭىنىڭ باعىتى بويىنشا وڭىرلەردەگى ەكولوگيالىق جاعدايدى جاقسارتۋعا ىقپال ەتەدى. جىلىتۋ كەزەڭىندە، ادەتتە، قالاداعى «تۇتىندەر» بار - ادەتتە بۇل قۇبىلىس ساپاسىز وتىننىڭ سۋعا كەتۋىنە بايلانىستى جانە، تيىسىنشە، گازدىڭ لاستانۋى جوعارى، ياعني زياندى شىعارىندىلار اتموسفەراعا شىعارىلادى. ەگەر ءبىز تابيعي گازدى جانارماي رەتىندە پايدالاناتىن بولساق، ول قورشاعان ورتاعا زيان كەلتىرمەيتىن وتىن ءتۇرى بولىپ تابىلادى، بۇل قالادا دا، گاز قۇبىرى باعىتىنداعى باسقا ەلدى مەكەندەردە دە ەكولوگيالىق جاعدايدى جاقسارتادى. سونىمەن بىرگە، گاز قۇبىرى سالىنعاننان كەيىن الدىن الا دەرەكتەر بويىنشا جىلىنا 60-70 مىڭ توننا بولاتىن لاستاعىش زاتتاردىڭ شىعارىندىلارىن ازايتۋ اسەرى 2030 جىلعا دەيىن رەتتەلەدى دەپ ويلايمىن.
