حانعا سالەم!
اسسالاۋماعالەيكۋم، حان اتام!
سالەم بەرىپ،بالاڭ كەلدى، قالاساڭ.
وڭ قولىممەن كەۋدە باسىپ، باس ءيىپ،
الدىڭدا تۇر، ماڭعاز كۇلىپ قاراساڭ.
توي بولار ما، تاماشاسىز،تاقپاقسىز،
يتتەر كەلەر قازان قالسا قاقپاسىز.
اقىلشى دا، كۇزەتشى دە ەمەسپىن،
ايتارىم بار،تىڭداڭىزشى دات تاقسىر!
ءبىزدىڭ ەلدە جاسى ۇلكەن تورلەيدى،
ءادىل بولسا حانعا قارا سويلەيدى.
ەگەر بىرەۋ ەڭبەكتەنبەي تەرلەسە،
مەن سياقتى ۇيالعاندار تەرلەيدى.
نۇرلى ءجۇزىن كۇن قاقتاعان، جەل جىرتقان،
بۇل كىم ءوزى ۇيالمايتىن ەل-جۇرتتان،
سۋرەتىن نەگە بارلىق جەرگە سالدىرتقان؟
— دەپ قارايمىن تۇسە قالىپ بارىنە،
نازاربايەۆ قاعازدا تۇر جازدىرتقان.
ءتىل تيەر دەپ كورسەتپەيتىن اناسى،
تەكتى حالىق ءبىز قازاقتىڭ بالاسى.
قالايماقان حان سۋرەتىن ىلەدى،
نۇر وتان مەن نۇرلى جولدىڭ جاعاسى.
ءسىزدىڭ سۋرەت عالامتوردى باسىپ قال،
تاۋلىك بويى تەلەديداردى قوسىپ قال.
ماشاقاتپەن ءولى ءمۇسىن جاساعان،
ماحابباتپەن مامانداردى توسىپ قال.
بۇلىك ەتپەس تەكسىزدەردىڭ ءبىر بەتى،
قايدا بارساڭ، جالعىز جاننىڭ سۋرەتى.
انالارعا ايتىڭىزشى الديار،
حانعا دەگەن قايدا قالعان قۇرمەتى.
حانسىز-داعى الشى تۇسكەن اسىقتار،
قارامايدى،ەلەمەيدى عاشىقتار.
جارنامالاپ سۋرەت سالعان كوشەگە
ۇيىنە ءىلسىن جاعىمپازدار، باستىقتار.
ەل-جەرىنەن ايىرىلعاندار شىن جەتىم،
قولداي كورشى، پايعامباردىڭ ۇمبەتىن.
بۇگىن-كينو، بىز-كورەرمەن، ءسىز-ارتىس،
كوك اسپاننىڭ قايسى نۇرى سۋرەتىڭ؟.....
سورلى اقىن جىرىن بۇلاي جازا ما؟
سولارعا قوس مەنى بىرگە جازالا.
قازاق ءتىلدى ولەڭىمدى وتىنەم،
«ورالمان»، — دەپ بۇيىرماڭىز قازاعا.
باركور
ايناكولدىڭ اۋىلىم جاعاسىندا،
اق ارقا مەن ءتاڭىر تاۋ اراسىندا.
قارا شوقى قوسىنان سۋسىن الىپ،
تاسباستاۋ-قىز جۇگىرگەن الاشىنا.
قام-قايعىسىز سەمىرگەن قارا سۋعا،
قاراپايىم قازاقتىڭ ءبارى وسىندا.
اتىن قويعان «باركور»، — دەپ اسان قايعى،
بايان جەرىم باركولگە باراسىڭ با؟
ون سەگىز مىڭ عالامنىڭ كىندىگىندەي،
شۋاق شاشقان ارايلى كۇن كۇلىمدەي.
تەكتى تاۋى كەرەگە كەڭ جايىلعان،
كۇن-شاڭىراق، كوك اسپان تۇندىگىندەي.
بالا بولەپ كوتەرىپ ارقاسىنا،
قول-شاۋگىممەن ءقۇم-شاي قۇيعان بارشاسىنا،
بالالارى وينايدى تاس ءۇي تىگىپ،
كوزىڭ تۇسەر تاستان تاققان القاسىنا.
الشى ءتۇسىپ ۇيىرگەن اسىقتارى،
قۇس جولىمەن قىدىرعان عاشىقتارى.
جۇرەك-جۇلدىز تۋلاسا تاسىپ قانى،
سابي-كۇننىڭ اق تاڭعا اسىققانى.
ات مىنەدى، تاعالاپ تاڭ اسىرعان،
قىرىق سەركەش ايدايدى ناعاشىدان.
سالت-ساناسىن ساي عىپ ۇستاپ سۇننەتكە
ءۇمىت كۇتكەن بۇل اۋىل بالاسىنان.
اماناتى ازامات ارقاسىندا،
تاڭباسى بار تاريحتىڭ ءار تاسىندا.
كوشكەن ەلدەن حات جازعان قالقاسىنا،
جىبەك جولى جاڭعىرىپ جالعاسۋدا.
جۇمىرتقالاپ بوز تورعاي قالتاسىنا،
باتا سۇراپ سوياتىن مارقاسىنا.
كۇندە كەلگەن قوناعى ريزىقپەن،
كەن قوسىلعان كەڭ پەيىل كارتاسىنا.
ءتورت تۇلىگى تۇگەمەس ازىق بولعان،
قولدا جوققا ايىرباس نارىق بولعان.
ءمۇمىن ەلدىڭ ازانى ايعا جەتىپ،
يمانىمەن قوس ءجۇزى جارىق بولعان.
اتامەكەن تۇراننىڭ ءتورى بولعان،
جەلبىرەگەن بايراعى ءبورى بولعان.
اي-قۇلىپتاس، تاس-تاڭبا ءمورى بولعان،
عۇن، ساق، ءۇيسىن بابامنىڭ ءوزى بولعان،
سىبىرلايدى ورتەڭدەر ءوزى جولدان.
ورىسىنەن قازاقپىن الاڭداعان،
جەرۇيىعىن ىزدەيمىن تابا الماعان.
وزىمشىلدەر وق اتسا ورالماعان،
كولبەيىنە اققۋمىن قونا الماعان.
اتا جاۋدىڭ كەپكەن جوق قىلىش قانى،
ەلەمەدىك، ايادىق «قۇمىرسقانى».
قارا جۇرەك جامبىلعا جاسىرىنعان،
بايتەرەگىم — باركولىم شىعىستاعى.
كوكجيەككە ۇزاتىپ ساپ شىعىستان،
تاڭىر تاۋىم قول بۇلعايدى سىزىقتان.
تۋعان جەرىم مىرزا قاماق ىشىندە،
حابار كۇتتى استانالىق تۋىستان.
اۋىل
قارىنداسىم ەشكى كوگەندەپ،
ءجۇر ەكەن مەنى كورگەن جوق.
قورانىڭ ءوتىپ شەتىنەن،
شابىتىم كەلدى ولەڭ بوپ.
جەڭەشەم تەربەپ بەسىگىن،
باۋىرىم اشىپ ەسىگىن.
اعامىز پىسكەن سابانىڭ،
شەشەمىز جاماپ تەسىگىن.
"كەتىپتى اكەم جوق ىزدەپ،
كەنجەگە ۇرسىپ دوڭىز"، — دەپ.
جەڭەشەم سولاي جەتكىزدى،
شاۋگىمىن اسىپ وت ۇرلەپ.
اۋىلدىڭ كەلدىم وزىنە،
نانباسسىڭ ايتقان سوزىمە.
وتكەنىم ءوزى جۇرگەندەي،
ەلەسى كەلدى كوزىمە.
كورمەگەن بۇرىن ات ارىپ،
قىمىزىن ءىشىپ شاشالىپ،
قارىندا قىستىڭ قاتايىپ،
ءۇمىتتى ۇرپاق اتانىپ،
اۋىلدان كەتكەم باتا الىپ.
بالالىق قالعان سازىڭدا،
قىڭقىلداپ قاراپ قازىڭ دا.
كوكتەمدەي كۇلىپ الدىڭا،
ەسەيىپ كەلىپپىن جازىڭا.
بەتىمنەن ءسۇيىپ سامالىڭ،
باسىنا تاۋدىڭ قارادىم.
بيىگى بۇلت بوپ بۇلدىراپ،
تاۋسىلدى تاعى امالىم.
قويلارى قوزداپ، ماڭىراپ،
قوزىسى كەلىپ جامىراپ.
اۋىلدىڭ ماڭى ايعاي-شۋ،
كوڭىنىڭ ءيىسى بۇرقىراپ.
شىبىق ات ءمىنىپ شيىڭدە،
ءيتىڭ بوپ ءۇرىپ ۇيىڭدە.
كىسىنى مويناق اسىرعان،
بالالىق باياعى كۇيىندە.
تاسىڭدى تاعىپ كەۋدەمە،
ءۇي سالىپ مىنا جەردە دە.
بالالىق ەلەس جۇرگەندەي،
اسىر ساپ انا كولدە دە.
تورعايى ۇشىپ توبەمنەن،
جولىمدى باسىپ كەلەم مەن.
وسىندا جاستىق جالىنداپ،
قىزىڭدى قۇشقام ولەڭمەن.
بۇلاقتان قىزىڭ سۋ الىپ،
جىگىتىڭ اتىن سۋارىپ.
نەمەرەسى ءماز الدىندا،
شالدارىم وتىر قۋانىپ.
قۇسبەگى ۇستاپ قىرانىن،
اۋەسكەر ايتىپ ءجىر-انىن.
اۋىلدىڭ ماڭى مول ءۇمىت،
قانبايتىن قۇساپ قۇمارىم.
جاڭبىرى جاۋىپ سەبەلەپ،
كەمپىر قوساق تۇر كەرەمەت.
ساعىنىش-سارىق باسۋعا،
وسىدان ارتىق نە كەرەك.
جەرىنە ءتۇستى كەش كىلەم،
ۋاقىتپەن بىرگە ەسكىرەم.
كورمەدىم قويشا ورەتىن،
اڭدارى بار دەپ ەستىگەم.
مىڭعىرىپ مالى توسىندە،
جايلاۋعا شوپان كوشۋدە.
ايرانداي ۇيىپ ارمانىم،
ءان سالىپ كەلەم كەشىڭدە.
ۇيلەنبەگەن مەندە ءمىن،
ەنشىمدى ءالى بەرمەدىڭ.
قازاقتىڭ جولى سالەم قىپ،
حال سۇراپ ءبىرىڭ كەلمەدىڭ.
كورشىلەر كۇندە كورگەندەي،
بىرىنە-بىرى ءسوز بەرمەي.
دالالىق ەدىڭ قالادا،
ءجۇرىپسىڭ دەيدى وزگەرمەي.
بەرمەيدى سالەم بالاسى،
قالتاڭدا اقشا الاسى.
بولاشاق بولار ازامات،
قوعامنىڭ كوزىن قاراشى.
ايتپايمىن ىشكەن اراعىن،
توبەلەس بولىپ تارادىڭ.
يمانسىز تىلەك تىلەگەن،
تويىڭا قايتىپ بارامىن.
ازايىپ كيىز اق ۇيلەر،
سالىنىپ جاتىر تام ۇيلەر.
ءمان بەرمەي ادام بارىنا،
قولىنان كەلسە ب ا ق يلەر.
اۋىلدا قازاق ۇلتىمدى،
ساعىندىم، اپا، قۇرتىڭدى.
جىرىمنىڭ قۇلپىن اشاتىن،
ۇستاتپاي ءجۇر-اۋ كىلتىمدى.
ساعىندىم ءيتىن، ادامىن،
كىرشىكسىز ءمولدىر جانارىن.
ەركىمە كونسە سۇيەر ەم،
اڭداردىڭ جورتقان تابانىن.
اۋىلدىڭ وسى اڭىزى،
ات ءىزىن ۇزبەي بارىڭىز.
باستالعان قازاق ءومىرى،
شىندىقتى كورىپ جازىڭىز.
مۇراتحان ءشامشارىپ ۇلى
پىكىر قالدىرۋ