بۇل ورايدا وتكەن عاسىردىڭ 20-جىلدارىنداعى قازاق زيالىلارىنىڭ ەڭبەكتەرىنىڭ ماڭىزى زور.
1922 جىلى قازاقستاندا جات سوزدەردى، ءپان اتاۋلارىن قازاقشالاندىراتىن كوميسسيا قۇرىلادى دا ونى ا.بايتۇرسىن ۇلى باسقارادى. كوميسسيا جات (وزگە تىلدىك) سوزدەردى قابىلداۋدا مىنا پرينسيپتەردى باسشىلىققا العان:
ا) جات اتاۋلاردىڭ ماعىناسىن تۇسىندىرگەندەي قازاق ءسوزىن الۋ؛
ءا) وعان قولايلى قازاق ءسوزى بولماسا، تۇركى ءسوزىن الۋ؛
ب) تۇركى ءسوزى دە تۋرا كەلمەسە، قازاق ءتىلىنىڭ زاڭىنا ۇيلەستىرىپ، ەۋروپا ءسوزىن الۋ (جولدىبايەۆ م. قازاق ءتىلىن بايىتامىز // ەڭبەكشى قازاق. 12.Vءىىى.1926).
«تامىرى تاريحىنىڭ تەرەڭىنەن باستاۋ الاتىن رۋحاني كود» رەتىندە حح عاسىردىڭ باسىنداعى قازاق زيالىلارىنىڭ ەڭبەكتەرىن، ءتىلتانىمدىق مۇراسىن ءاردايىم نازاردا ۇستاۋىمىز كەرەك. اسىرەسە شەتتەن ەنگەن تەرمين سوزدەردى قازاق ءتىلىنىڭ زاڭدىلىقتارىنا بەيىمدەۋدە ا.بايتۇرسىن ۇلى، ح.دوسمۇحامەد ۇلى، ە.وماروۆ، ق.كەمەڭگەر ۇلى سىندى تەرمينولوگ عالىمداردىڭ ۇستانىمدارىن باسشىلىققا الۋ قاجەت.
«ەڭبەكشى قازاق» گازەتىنىڭ 1929 جىلعى 27 ناۋرىزداعى سانىندا جارىق كورگەن «ەملە تۋرالى» اتتى ماقالاسىندا ا.بايتۇرسىن ۇلى ءسوز باسىنا ەرەجە جاساۋعا بولمايتىنىن، ونداي ەملە قولايلى، وڭاي ەملە بولمايتىنىن ەسكەرتكەن بولاتىن. سوندىقتان شەتتىلدىك تەرمين سوزدەردى قازاق تىلىنە بەيىمدەگەن كەزدە ا.بايتۇرسىن ۇلى باستاعان زيالىلاردىڭ ەڭبەكتەرىنىڭ نەگىزىندە قازاق تىلىندەگى نورمالاردى ناقتىلاپ الىپ، سول پرينسيپتەرگە باعىندىرۋ قاجەت. حح عاسىردىڭ باسىندا سوزدەردىڭ ءون بويىندا سينگارمونيزم زاڭدىلىقتارى ساقتالىپ، كوميسساريات – كەمەسەرەت، تەما – تەمە، كۋرسانت – كۇرسەنت، گۋبەرنيا – گۇبىرنە، كونفەرەنسيا – كانپەرەنسە، لەكسيا – لەكسىيە تۇرىندە جازىلعان. قازاق تىلىنە كىرگەن جات سوزدەردى دە مۇمكىندىگىنشە سول زاڭعا كەلتىرىپ جازۋ كەرەك، ءسوزدىڭ ىشىندەگى دىبىستارىنىڭ ءبارىن ءبىرىڭعاي جىڭىشكە نە جۋان تۇرىندە الۋ كەرەك.
قازاق تىلىندە دىبىستاردىڭ تىركەسۋىندە زاڭدىلىق بار:
- ەكى داۋىستى دىبىس قاتار كەلمەيدى.
- ءسوز باسىندا ەكى داۋىسسىز قاتار كەلمەيدى.
- ءسوز سوڭىندا ءۇندى مەن قاتاڭ دىبىستاردىڭ تىركەسى عانا (قارت، انت، سالت، سارت، شارت، قاڭق، ساڭق، كەنت، سەرت جانە ت.س.س.) كەلەدى. مۇنداي دىبىستىق تىركەستەردى ق.كەمەڭگەر ۇلى «داۋىسسىز ديفتونگ» دەپ اتاعان ەدى (ستەنوگرافيچەسكيي وچەت ناۋچنو-ورفوگرافيچەسكوي كونفەرەنسيي‚ سوزۆاننوي 2-4 يۋليا 1929گ. ناۋچنو-مەتوديچەسكيم سوۆەتوم نكپ ي سكنتا. - الماتى‚ 1930. –58س.). باسقا دىبىس تىركەسى (قاتاڭ مەن قاتاڭ، ءۇندى مەن ءۇندى، قاتاڭ مەن ءۇندى، ۇياڭ مەن ۇياڭ ت.س.س.) قازاق تىلىنە جات. سوندىقتان شەتتىلدەن ەنگەن سوزدەردەگى جات قولدانىستاردى قازاق ءتىلىنىڭ زاڭدىلىعىنا بەيىمدەۋ كەرەك. ياعني سەزد، پودەزد، رازەزد، ت.س.س. سوزدەردەگى د ءارپىن ءتۇسىرىپ جازۋ كەرەك. قازىرگى كەزدە پوەزد ءسوزى پويىز تۇرىندە جازىلىپ ءجۇر (حح عاسىردىڭ باسىندا دا سولاي جازىلعان). سول سياقتى سس، لل، تت، پپ، ست، كست، ست، زد، كك، ۆت، فت دىبىستارىنا بىتكەن ەسىم سوزدەردىڭ سوڭعى ارىپتەرى ءتۇسىرىلىپ جازىلۋى كەرەك: تۋريست ەمەس، تۋريس، فانتاست ەمەس، فانتاس، گرامم ەمەس، گرام ت.س.س. ا.بايتۇرسىن ۇلى، ە.وماروۆ ت.س.س. عالىمداردىڭ ەڭبەكتەرىندە تەرمين سوزدەردىڭ تۇلعاسىن قازاق ءتىلىنىڭ زاڭدىلىقتارىنا سايكەس دۇرىس جازۋدا قوسىمشا جالعاپ تەكسەرۋ ءادىسى قولدانىلعان. ول ءادىستى قازىرگى كەزدە دە پايدالانۋعا بولادى. سس، لل، تت، پپ، ست، كست، ست، زد، كك، ۆت، فت دىبىستارىنا بىتكەن ەسىم سوزدەرگە قوسىمشا جالعانعاندا دا سوڭعى ارىپتەرى ءتۇسىپ قالادى: كروسس – كروسقا، كروسى، كلاسس – كلاسقا، كلاستار، كلاسى، مەتالل – مەتالدى، مەتالى، گرامم – گرامعا، گرامدىق، گرامى، كيلوۆاتت – كيلوۆاتتا، گريپپ – گريپى، سەزد – سەزگە، سەزى، ۆەدوموست – ۆەدوموسقا، فارماسيەۆت – فارماسيەۆكە، شريفت – شريفپەن؛ سونداي-اق ترەست – ترەسكە، ترەسى؛ تۋريست – تۋريسكە، ءتۋريسى؛ ۋتوپيست – ۋتوپيسكە، ءۋتوپيسى؛ فانتاست – فانتاسقا، فانتاسى؛ فونەتيست – فونەتيسكە، فونەتيسى؛ فورپوست – فورپوسقا، فورپوسى؛ فۋتۋريست – فۋتۋريسكە، ءفۋتۋريسى؛ چەكيست – چەكيسكە، چەكيسى؛ ەكونوميست – ەكونوميسكە، ەكونوميسى؛ يۋريست – يۋريسكە، ءيۋريسى ت.س.س.
- ەكى قاتاڭ داۋىسسىزعا بىتكەن (سك، ست، كس، كت، پت، فت) سوزدەردىڭ سوڭىنا ى، ءى دانەكەر دىبىستارىن قوسىپ جازۋ كەرەك. سەبەبى ول سوزدەرگە قوسىمشا ى، ءى دانەكەر دىبىستارى (ارىپتەرى) ارقىلى جالعانادى: وبەكت+ءى+گە، وبەكت+ءى+ءسى، كيوسك+ءى+گە، كيوسك+ءى+ءسى، كيوسك+ءى+لەر، ومسك+ءى+دەن، ومسك+ءى+گە، ليفت+ءى+مەن، فاكت+ءى+ءسى، فاكت+ءى+لەر، رەسەپت+ءى+ءنىڭ، رەسەپت+ءتى+گە، مانۋسكريپت+ءى+گە، مولليۋسكىگە، پاكتىنى، تاكتىنى، تراكتىگە، فاكتىسى، پەرفەكتىنى، ينتەللەكتىگە، ينستينكتىنى، رەسەپتىگە، ەۆكاليپتىنىڭ ت.س.س.
- ءۇندى جانە قاتاڭ داۋىسسىزدار تىركەسىنە (نك، لك، مپ، لت، لت، نس، رس، رت، رش، نت، رم، فر ت.ب.) بىتكەن سوزدەرگە قوسىمشا ى، ءى دانەكەرىنسىز، بۋىن ۇندەستىگى بويىنشا جالعانادى: فينانس+قا، فينانس+ى، اۆانس+ى (اۆانسىسى ەمەس)، سەمەنت+كە، سەمەنت+ءتى، فەرمەنت+تىك، سيفر+عا، سيفر+ى (سيفرىسى ەمەس)؛ حلوروفورم+عا، حلوروفورم+نان، حلوروفورم+ى، فۋنت+قا، فۋنت+ى، فورمانت+تار، فورمانت+ى، بانك+كە، اۆتوپارك+تەن، پۋلت+كە ت.س.س. سەبەبى ءسوز سوڭىنداعى ءۇندى مەن قاتاڭ دىبىستاردىڭ تىركەسى قازاق تىلىنە جات ەمەس.
- قازاق تىلىندە ءسوز ب، گ، ع، د دىبىستارىنا بىتپەيدى. سوندىقتان شەتتەن ەنگەن، وسى دىبىستارعا بىتكەن سوزدەر قازاق ءتىلىنىڭ زاڭدىلىعىنا باعىندىرۋ كەرەك. ول تۋرالى قازاق ءبىلىمپازدارىنىڭ ءى سەزىندە ەلدەس وماروۆ تا ايتقان بولاتىن (قازاق ءبىلىمپازدارىنىڭ تۇڭعىش سىيەزى. – الماتى، 2005. – 144 ب.). قازاق ءتىلىنىڭ جيىلىك سوزدىگىنە سۇيەنەر بولساق، شەت تىلدەن ەنگەن مۇنداي سوزدەر وتە كوپ (جالپى ءبىلىم بەرۋدەگى قازاق ءتىلىنىڭ جيىلىك سوزدىگى. - الماتى: ءداۋىر، 2016. - 1472 ب.).
سوعان سايكەس
- اب دىبىس تىركەسىمىنە بىتكەن سوزدەر (اراب، ارحەسيللاب، مازھاب، ماسشتاب، شتاب، حيدجاب)؛
- وب دىبىس تىركەسىمىنە بىتكەن سوزدەر (گاردەروب، گيدروفوب، ميكروب)؛
- ۋب دىبىس تىركەسىمىنە بىتكەن سوزدەر (اۆتوكلۋب، اەروكلۋب، بيزنەس-كلۋب، ينتەرنەت-كلۋب، كلۋب، كۋب، موتوكلۋب، سپورت-كلۋب، فيتنەسكلۋب)؛
- اگ دىبىس تىركەسىمىنە بىتكەن سوزدەر (انشلاگ، ارحيپەلاگ، باكتەريوفاگ، دەتريتوفاگ، رەيحستاگ، رىچاگ)؛
- ورگ دىبىس تىركەسىمىنە بىتكەن سوزدەر (كومسورگ)؛
- ۋرگ دىبىس تىركەسىمىنە بىتكەن سوزدەر (دراماتۋرگ، جازۋشى-دراماتۋرگ، كارديوحيرۋرگ، كينودراماتۋرگ، مەتاللۋرگ، نەيروحيرۋرگ، حيرۋرگ)؛
- فاگ دىبىس تىركەسىمىنە بىتكەن سوزدەر (كسيلوفاگ، ماكروفاگ، وليگوفاگ، ساپروفاگ، ساركوفاگ، ەنتوموفاگ)؛
- ياگ دىبىس تىركەسىمىنە بىتكەن سوزدەر (ۆارياگ)؛
- وگ دىبىس تىركەسىمىنە بىتكەن سوزدەر (اعارتۋشى-پەداگوگ، اكۋشەر-گينەكولوگ، انالوگ، انتروپولوگ، ارحەولوگ، استرولوگ، باكتەريولوگ، بارلاۋشى-گەولوگ، بيولوگ، بۋلدوگ، گەولوگ، گەرسوگ، گيدرولوگ، گينەكولوگ، گلياسيولوگ، كوسمەتولوگ، ماركەتولوگ، مەتەورولوگ، مينەرولوگ، ميفولوگ ت.س.س.)؛
- اد دىبىس تىركەسىمىنە بىتكەن سوزدەر (بال-ماسكاراد، جاد، جيھاد، ليموناد، مارمەلاد، رافيناد، شوكولاد ت.س.س.)؛
- ايد دىبىس تىركەسىمىنە بىتكەن سوزدەر (سلايد)؛
- ارد دىبىس تىركەسىمىنە بىتكەن سوزدەر (اۆانگارد، گەپارد، ەلەكتركارد)؛
- ەد دىبىس تىركەسىمىنە بىتكەن سوزدەر (شۆەد)؛
- ەيد دىبىس تىركەسىمىنە بىتكەن سوزدەر (رەيد)؛
- ەيد دىبىس تىركەسىمىنە بىتكەن سوزدەر (نۋكلەوپروتەيد، پروتەيد، حروموپروتەيد)؛
- فۋد دىبىس تىركەسىمىنە بىتكەن سوزدەر (فاست-فۋد)؛
- يۋد دىبىس تىركەسىمىنە بىتكەن سوزدەر (فوتوەتيۋد)؛
- يارد دىبىس تىركەسىمىنە بىتكەن سوزدەر (بيليارد)؛
- ارد دىبىس تىركەسىمىنە بىتكەن سوزدەر (ستيۋارد)؛
- ياد دىبىس تىركەسىمىنە بىتكەن سوزدەر (نارياد)؛
- رياد دىبىس تىركەسىمىنە بىتكەن سوزدەر (اۆياوترياد، وترياد، رازرياد، سنارياد)؛
- يد دىبىس تىركەسىمىنە بىتكەن سوزدەر (الدەگيد، انتيمونيد، گەنوسيد، گەربيسيد، گيبريد، ديوكسيد، وكسيد، پلاستيد، پوليگيبريد، سيليسيد، سۋيسيد ت.س.س.)؛
- ود دىبىس تىركەسىمىنە بىتكەن سوزدەر (انود، بۋتەربرود، ۆزۆود، ديود، يود، كاتود، مەتود، ەلەكترود، ەپيزود ت.س.س.)؛
- ويد دىبىس تىركەسىمىنە بىتكەن سوزدەر (استەرويد، گاپلويد، ديفتونگويد، كوللويد، ورگانويد ت.س.س.)؛
- ورد دىبىس تىركەسىمىنە بىتكەن سوزدەردەگى (اككورد، بيلبورد، رەكورد، سكانۆورد، سكەيتبورد، سنوۋبورد)
ب، گ، د دىبىستارىنىڭ ورنىنا پ، ك، ت ارىپتەرىن جازۋ كەرەك. سەبەبى بۇل سوزدەر ۇياڭ داۋىسسىزدارعا بىتكەنمەن، ولارعا قوسىمشا ۇياڭ دىبىستان باستاپ جالعانا المايدى، قاتاڭ دىبىستان باستالادى: ارابقا، ارحەسيللابتى، مازھابتا، ماسشتابپەن، شتابتان، حيدجابتى ت.س.س. ءسوز تۇلعاسىن قوسىمشا جالعاۋ ارقىلى تەكسەرۋ ءادىسى – ا.بايتۇرسىن ۇلى باستاعان عالىمداردىڭ نەگىزگى ۇستانىمدارىنىڭ ءبىرى. بۇل ءادىس وسى ۋاقىتقا دەيىن كوپ ەلەنبەگەنمەن، ورفوگرافيالىق سوزدىكتەردە، انىقتاعىشتاردا (ر.سىزدىق «قازاق ءتىلىنىڭ انىقتاعىشى». – استانا، 2000) ۇياڭ دىبىستارعا بىتكەن سوزدەرگە جالعاناتىن قوسىمشالاردىڭ قاتاڭ دىبىسپەن باستالاتىنى تۋرالى ايتىلعان. كۇندەلىكتى قولدانىسىمىزدا دا قاتاڭ دىبىستان عانا باستايمىز. سوڭعى ۇياڭ دىبىستاردى قازاق قاتاڭ تۇردە عانا دىبىستاي الادى. اراب تىلىنەن ەنگەن كىتاپ ءسوزى ب ارپىنە بىتكەن. الايدا قازاق تىلىندە ول ءسوزدىڭ سوڭىندا قاتاڭ دىبىس (پ) تاڭبالانىپ ءجۇر. ودان قازاق ءتىلىنىڭ زاڭدىلىعى بۇزىلىپ تۇرعان جوق. قاجىم باسىم ۇلى ەڭبەكتەرىندە اراب ءسوزى اراپ تۇرىندە تاڭبالانعان. ءقازىر اراب تۇرىندە جازىلىپ ءجۇر. بۇل – قازاق ءتىلىنىڭ زاڭدىلىقتارىنا قايشى. سول سەبەپتى ءتىلىمىزدىڭ زاڭدىلىقتارىنا سايكەس ب، گ، د دىبىستارىنا بىتكەن سوزدەردە ءسوزدىڭ سوڭىنا پ، ك، ت ارىپتەرىن جازۋ كەرەك. وسىعان بايلانىستى ەند (برەند، ديۆيدەند، ستەند، ترەند، فوتوستەند)، وند (اليۋكوبوند، گەنوفوند، ەۆروبوند)، ۋند (كاربورۋند) دىبىس تىركەسىمدەرىنە بىتكەن سوزدەردى دە نت تۇرىندە جازۋ كەرەك.
- شەت تىلدەن ەنگەن، ەنگ، ينگ، ونگ دىبىس تىركەسىمدەرىنە بىتكەن سوزدەردىڭ سوڭىنداعى نگ دىبىسىنىڭ ورنىنا قازاق تىلىندەگى ڭ دىبىسىن تاڭبالاۋعا بولادى: اۆتوپاركينگ، اگروحولدينگ، اۋتبريدينگ، اۋتسورسينگ، بانكينگ، بيزنەس-رەيتينگ، بيزنەس-ترەنينگ، بوۋلينگ، بريفينگ، ۆيكينگ، دەمپينگ، دوپينگ، يمپريتينگ، ينبريدينگ، ينجينيرينگ، كارلينگ، كارتينگ، كاستينگ، كيكبوكسينگ، كينگ، كليرينگ، كونسالتينگ، كونتروللينگ، ليزينگ، ماركەتينگ، ميتينگ، مونيتورينگ، پەيدجينگ، پورسينگ، رەيتينگ، روۋمينگ، رينگ، سەمينار-ترەنينگ، سەرفينگ، سكرينينگ، سموكينگ، سپاررينگ، ستايلينگ، ستەرلينگ، ترەنينگ، فاندرايزينگ، فرانچايزينگ، حولدينگ، حوستينگ، لوزۋنگ، بۋمەرانگ، رانگ، فلانگ، سلەنگ، گونگ، ديفتونگ، پوليديفتونگ ت.س.س. سەبەبى ءتۇپنۇسقادا نگ دىبىس تىركەسى ەمەس، ڭ دىبىسى. ول ترانسكريپسيادان دا انىق كورىنەدى: سلەنگ – slæŋ، ديفتونگ – ˈdɪf.θɒŋ، پاركينگ – ˈpɑː.kɪŋ، حولدينگ – ˈhءاʊl.dɪŋ، بانكينگ – ˈbæŋ.kɪŋ، رەيتينگ – ˈreɪ.tɪŋ، ترەنينگ – ˈtreɪnɪŋ، بوۋلينگ – ˈbءاʊ.lɪŋ، بريفينگ – ˈbriː.fɪŋ، ماركەتينگ – ˈmɑːkɪtɪŋ ت.س.س. الايدا ورىس تىلىندە ڭ دىبىسى بولماعاندىقتان، نگ تىركەسىمەن بەرىلگەن. بۇل سوزدەردى دەلدال تىلدەگى وزگەرىسكە تۇسكەن قالپىندا ەمەس، ءتۇپنۇسقاداعى قالپىنا جاقىن ەتىپ الۋعا بولادى.
- قازاق تىلىندە ءۇندى مەن قاتاڭ تىركەسكەنمەن، كەرىسىنشە، قاتاڭ مەن ءۇندى قاتار كەلە المايدى. سوندىقتان شەتتەن ەنگەن سوزدەردەگى تر-عا بىتكەن سوزدەردە ت مەن ر اراسىنا ى، ءى دىبىستارىن كىرگىزۋ كەرەك: تىياتىر، مەتىر ت.ب.
- شەت تىلدەن ەنگەن سوزدەردىڭ باستاپقى بۋىندارى ەزۋلىك، سوڭعى بۋىنى ەرىندىك بولىپ كەلگەن سوزدەردە (ەكپىن تۇسپەسە) ەرىندىكتى باستاپقى بۋىندارعا اۋىستىرىپ نە مۇلدە جويىپ، ەزۋلىككە اينالدىرىپ جازۋ كەرەك: اۆتور – اپتىر، ديرەكتور – دەرەكتىر، كوررەكتور – كارەكتىر ت.ب.
- شەتتەن ەنگەن سوزدەردىڭ سوڭىنداعى ا دىبىسى ءتۇسىرىلىپ جازىلۋى كەرەك: اپتەكا – اپتەك، فابريكا – پابىرىك، ناگرادا – ناگرات، مورفەما – مورفەم، فونەما – فونەم ت.ب.
قازاق ءبىلىمپازدارىنىڭ تۇڭعىش سەزىندە تەرمين (ءپان ءسوزى) ماسەلەسى تۋراسىندا بايانداما ە.وماروۆ: «قازاق تىلىنە جات سوزدەردى كىرگىزگەندە، ونىڭ جات دىبىستارىن بۇزباي كىرگىزۋگە بولمايدى؛ جات دىبىسقا جالپى بۇقارانىڭ ءتىلى كەلمەيدى دە ىشىندە جات دىبىس بار جات ءسوز جالپىعا جات بولىپ قالا بەرەدى؛ سويتە كەلە قازاقشا ادەبيەت ءتىلى بۇقارانىڭ تىلىنەن مۇلدە باسقالانىپ، قات تانيتۇن بۇقارا ءبىزدىڭ جازعان سوزىمىزگە تۇسىنبەيتىن بولادى. ول بولماي، ويدا جوق ءبىر كەرەمەت سەبەپتەر بولىپ، بۇقارا وقىعانداردان قالىسپاي، جات سوزدەردى جات دىبىستارمەن بۇلجىتپاي ايتا الاتۇن بولىپ كەتسە، قازاقتىڭ ءتىلى بۇزىلادى. مۇنىڭ قايسىسى بولعاندا دا جاقسى بولمايدى»، – دەگەن ەدى (قازاق ءبىلىمپازدارىنىڭ تۇڭعىش سىيەزى. – الماتى، 2005. – 144 ب.).
ءتىل تازالىعىنا ءمان بەرمەيتىن نەمقۇرايدىلىقتان، ءتىلىن بىلمەگەنىنە ارلانبايتىن نامىسسىزدىقتان ساقتانۋدىڭ، ولاردىڭ الدىن الۋدىڭ بىردەن-بىر جولى – ۇلتتىق رۋحتى وياتۋ، ۇلتتىق كودتى ساقتاۋ. لاتىن گرافيكاسىنا كوشۋدە وتكەنىمىزدى تارازىلاي وتىرىپ، حح عاسىردىڭ باسىندا قاي دىبىس قالاي يگەرىلگەنى، قوسار دىبىستاردى تاڭبالاۋداعى ەرەكشەلىكتەر، شەت تىلدىك تەرميندەردىڭ جازىلۋى، تاڭبالاۋدا قانداي ۇستانىمدار باسشىلىققا الىنعانىن ەسكەرە وتىرىپ، ءتىلىمىزدىڭ زاڭدىلىقتارىن بۇزباۋعا تىرىسۋىمىز قاجەت.
اۆتورلارى:
جۇبايەۆا و. ا.
ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتى گرامماتيكا ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى
ايداربەك ق.
ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتى تەرمينولوگيا ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى
پىكىر قالدىرۋ