ارداقتى اعايىن، «قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا بەيبىت جينالىستاردى ۇيىمداستىرۋ جانە وتكىزۋ ءتارتىبى تۋرالى» زاڭ جوباسى بۇگىن پارلامەنت قابىرعاسىنان شىقتى. شىعا سالىسىمەن كوپتەگەن قۇقىق قورعاۋشىلار مەن ساراپشىلار، ماماندار تاراپىنان سىنعا ۇشىراۋدا. بىردەن ايتا كەتەيىن، وسى زاڭ جوباسىنىڭ ءبىرقاتار نورمالارىن سىناپ، پىكىرىمدى ءبىلدىرىپ كەلەمىن. بۇل تۋرالى ب ا ق بەتىندە ايتتىم، جازدىم، ۆيدەو-اۋديو جازبالارىم بار.

ءبىراق تا ءدال وسى قازىرگى تاڭدا ەۆگەنيي جوۆتيس باستاعان ءبىر توپ مامان جاڭا زاڭ ىشىندەگى شەتەلدىك جانە ازاماتتىعى جوق ادامداردىڭ قازاقستاندا ميتينگىگە شىعا المايتىنىنا بايلانىستى نورما ەۋروپانىڭ جانە حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ شارتتارىنىڭ، ادام قۇقىعى جونىندەگى بولىمدەرىنە سايكەس كەلمەيدى دەپ مالىمدەپ، بۇل زاڭعا بويكوت جاريالادى.

وسىعان قاتىستى مەن ءپرينسيپتى كوزقاراسىمدى بىلدىرگىم كەلەدى. بۇدان بۇرىن، اۋەلى، وسى زاڭ جوباسىنىڭ قازىرگى قولدانىستاعى كونستيتۋسياعا سايكەس كەلەتىنىن، ال ەۆگەنيي ءجوۆتيستىڭ تالاپتارى وسى كونستيتۋسياعا قايشى كەلەتىنىنە توقتالعاندى ءجون سانادىم. بىرىنشىدەن، كونستيتۋسيانىڭ 32-بابىندا ميتينگىلەرگە قاتىستى بىلاي دەپ كورسەتىلگەن: «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتارى بەيبiت ءارى قارۋسىز جينالۋعا، جينالىستار، ميتينگiلەر مەن دەمونستراسيالار، شەرۋلەر وتكiزۋگە جانە توسقاۋىلدارعا تۇرۋعا حاقىلى». بۇدان تۇسىنەتىنىمىز، بۇل جەردە التەرناتيۆا بولاتىنداي نورما جوق. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتارىنا عانا بەرىلگەن ايىرىقشا پرەروگاتيۆتى قۇقىق ەكەنىن ەسكەرتكەن ابزال. بۇل ءبىر.

ەكىنشىدەن، كەز-كەلگەن ەلدە حالىقارالىق شارتتاردان بولەك ءوزىنىڭ ۇلتتىق زاڭناماسى بولادى جانە ونىڭ بەلگىلى ءبىر ەرەكشەلىكتەرى بولاتىنى جاسىرىن ەمەس.

وعان ناقتى مىسال كەلتىرسەم، بىرنەشە جىل كولەمىندە ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستاعى جەڭىستى سىلتاۋ قىلىپ، رەسەيدىڭ «نوچنىە ۆولكي» دەگەن بايكەرلەر قوعامى جەڭىستى بەرلينگە بارىپ تويلايمىز دەگەن ماقساتپەن بىرنەشە رەت ەلدىڭ اۋماعىنان اۆتوبۋسپەن نەمەسە وزدەرىنىڭ موتوسيكلدەرىمەن شەرۋلەر ۇيىمداستىرۋدا. ءبىراق ەۋروپا وداعىنا كىرە الماۋدا. سەبەبى پولشادان باستاپ ولاردى ءارى قاراي وتكىزۋگە تىيىم سالىپ تاستاپ جاتىر. ال ەۆگەنيي جوۆتيس ايتقان حالىقارالىق ادام قۇقىقتارى جونىندەگى نورمالارعا سايكەس، ولاردا ازاماتتىعى جوق نەمەسە شەتەلدىك ازاماتتىڭ شەرۋگە شىعۋىنا رۇقسات ەتىلگەن. دەگەنمەن ءدال وسى جاعدايدا «نوچنىە ۆولكي» بايكەرلەرىنىڭ كوتەرىپ جۇرگەن ۇرانى، ول – ءستالينيزمدى، كەڭەس ۇكىمەتىن، سونداي-اق ورىس ۇلتشىلدىعىن ناسيحاتتاۋ. بۇل ەۋروپا ەلدەرىنىڭ ۇستانىمىنا قاراما-قايشى كەلەتىندىكتەن، بەيبىت شەرۋ وتكىزبەك تۇگىلى، ءوز اۋماقتارىنا جولاتپاۋدا. وسىعان بايلانىستى رەسەيدىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنەن باستاپ ءارتۇرلى دەڭگەيدەگى باسشىلارى، ساياساتكەرلەرى نەگاتيۆ پىكىرلەرىن جەتكىزۋدە.

تاعى ءبىر مىسال، 1991 جىلى ورال قالاسىندا جەرگىلىكتى كازاكتار مەن سىرتتان، رەسەيدىڭ كوپتەگەن وبلىستارىنان، سوناۋ سانكت-پەتەربۋرگ پەن شەكاراداعى بەس ايماعىنان كازاچەستۆو وكىلدەرى كەلىپ، ورال كازاچەستۆوسىنىڭ رەسەي يمپەرياسىنا قىزمەتىنىڭ 300 جىلدىعىن تويلاۋعا نيەت ەتتى. بۇل جەردە ۇلكەن حالىقارالىق جانجالدىڭ الدى الىندى. ارينە قاقتىعىستار بولدى. جەرگىلىكتى قازاق حالقى، سول كەزدەگى «ازات» پارتياسى وتە بەلسەندى ارەكەت ەتتى، اشتىق جاريالادى. ەڭ باستىسى ۇلتارالىق جانجالدىڭ بەتى قايتارىلدى.

اتالمىش وقيعالاردان تۇيەر ساباعىمىز، بۇل زاڭ نورماسى وزگەرىسكە ۇشىراپ، شەتەل ازاماتتارىنا دا، ازاماتتىعى جوق ادامدارعا دا ميتينگىگە شىعۋعا رۇقسات بەرىپ قوياتىن بولساق، سونداي جاعدايلاردىڭ قايتالانباسىنا كىم كەپىل بولا الادى؟!

سوندىقتان مەن زاڭگەر، قوعامنىڭ بەلسەندى وكىلى رەتىندە ءدال وسى نورمانى قولداۋعا شاقىرامىن. ويتكەنى بۇل زاڭ جوباسى پارلامەنت قابىرعاسىنان شىققانىمەن، پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنە جولدانىپ، مەملەكەت باسشىسى قول قويعاننان كەيىن بەلگىلى ءبىر ۋاقىتتان كەيىن بارىپ كۇشىنە ەنەدى. قاجەتتى قاعيدانى ساقتاپ قالۋعا اتسالىسايىق، اعايىن!