توقسانىنشى جىلدارى وزبەكستاندا جۇرگىزگەن حالىق ساناعىندا وزبەك استاناسى تاشكەنتتىڭ وزىندە - 60%-دان استامى تۇراتىندار قازاق بولىپ شىققان، ال ماڭايىنداعى جوعارى شىرشىق (ۇيعاري چيرچىق)، ورتا شىرشىق، بوستاندىق (بوستانلىق) اۋداندارىندا - 95% قازاقتار تۇرعان، ءقازىر ونىڭ 15% عانا ەلگە كوشىپ كەلگەن، قالعانى "ءوز جەرىمىزدەن اۋىپ قايدا بارماقپىز؟" دەپ وتىرىپ قالدى.
سودان بەرگى ول جاقتا حالىق ساناعىن جۇرگىزۋ جەرگىلىكتى بيلىك ءۇشىن استە ءقاۋىپتى ستاتيستيكا بولىپ الدى. بار امالدارى قولدان ۇلتتارىنىڭ سوزدەرىن وزگەرتىپ، ال وزگەرگەن جاعدايدا 50%-دان كەم تۇراتىن اۋدانداردا قازاق مەكتەپتەرىن كۇشتەپ زاڭمەن جابۋ. ارينە، وسى جيىرما جىلدا بۇل ارەكەت تە ناتيجە بەرە باستادى. مەحانيكالىق تۇرعىدان ۇلتىن باسقاشالاپ، باسىم ۇلتتىڭ سانىن قولدان وزگەرتىپ، ونى كەشەندى ءبىلىم جۇيەسىمەن نەگىزدەپ جىبەرۋ -تاپتىرماس ايلا.
وزبەك بيلىگى وزبەكشەسىن دە ءبىر وزبەكتەي سويلەيتىن قازاق جاستارىن وسى كەزگە دەيىن مەملەكەتتىك قىزمەتكە، جالپى قىزمەتكە الۋدى قاتتى شەكتەدى. كوشىپ كەتەيىن دەسە، اتا-باباسى جاتقان جەرى، كىندىك قانى تامعان ولكەسى.
جالپى كورشى ەلدەگى قازاق سانىن تەك شامامەن 1.5-2 ملن.-داي دەپ بولجايمىز. ال سول جاقتاعى اعايىننان سۇراساق، ودان دا كوپتىگىن، قالىڭ قازاقتىڭ وتىرعانىن ايتادى. وسى رەتتە، وزبەكتە ءوز جەرىندە وتىرعان قازاق اعايىننىڭ وتىرعانى بىزگە ابدەن كەرەك.
سول ءۇشىن دە قازاق-وزبەك قاتىناستارىندا مەملەكەتارالىق جەرگىلىكتى دياسپورالاردىڭ مادەني-ەتنيكالىق دامۋ باعدارلامالارىن جانداندىرۋ تۋرالى كەلىسىمدەردى قايتا قولعا الماساق بولماس.
ماسەلەن، رەسەيدىڭ پرەزيدەنتى پۋتين وسىدان ەكى جىل بۇرىن "ءبىز تمد ەلدەرىندەگى ورىس باۋىرلارىمىزدىڭ تىلدەرىنىڭ، دىلدەرىنىڭ، تۇراقتى دامۋلارىنا قاتتى الاڭدايمىز، جانە سولاردىڭ تاعدىرلارىنا رەسەي فەدەراسياسى بولىپ جاۋاپتىمىز" دەگەن ەدى. رەسەيشىل تۇرعىدان العاندا ناعىز ۇلتتىق مۇددە باعىتىندا مىقتى ۇستانىم. نەگە بىزگە دە وسىنداي حالىقارالىق دەڭگەيدە باتىل ۇستانىمداردى كورسەتپەسكە؟!
ايتپاقشى جوعارى دا اتالعان اۋدانداردا - قاڭلى، شانىشقىلى، قيات، ارعىن، قوڭىرات، دۋلات ت.س.سس قازاق رۋلارى باسىم جۇرت. ياعني، ۇلت تۇرماق، رۋلىق-تۋىستىعىمىزدىڭ، تۋعان جەرىمىزدىڭ دە كەزىندەگى جۇرناعى عوي. ءبارى-بىر قازاق باۋىرىمىز ءوز اتاجۇرتى جاتقان توپىراقتى تاستاي المايدى. مەيلى ءبىر جاپىراق قۇجاتتا ۇلتىن وزگەرتسە دە...
سول سەبەپتى، ۇلتارالىق ماسەلەدە سىرتتاعى اعايىننىڭ قامىن دا ويلاۋىمىز قاجەت!
ماقسات جاقاۋ، Facebook پاراقشاسىنان