مەملەكەتتىڭ ۇلتتىق اقپاراتتىق-كوممۋنيكاسيالىق ينفراقۇرىلىمىن قورعاۋ، اقپاراتتىق-كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالاردى ازىرلەۋ جانە پايدالانۋ، ولاردى قولدانۋ اياسىن كەڭەيتۋ، الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋ ماقساتتارىنا قول جەتكىزۋ ماقساتىندا كيبەرقاۋىپسىزدىك تۇجىرىمداماسى ("قازاقستاننىڭ كيبەرقاۋىپسىزدىگى") ازىرلەندى.
"كيبەر قالقان" تەحنولوگيالىق پروسەستەردى باسقارۋدىڭ اۆتوماتتاندىرىلعان جۇيەلەرىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن، سونداي-اق اقپاراتتاندىرۋ جانە بايلانىس سالاسىندا اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىكتى مەملەكەتتىك باسقارۋدىڭ جوعارى بەيىمدەلگەن جانە ينتەگراسيالانعان جۇيەسىن قۇرۋدى قامتاماسىز ەتەدى. "اقپاراتتاندىرۋ تۋرالى" زاڭعا سايكەس "مەملەكەتتىك تەحنيكالىق قىزمەت" اق ۇلتتىق اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىكتى ۇيلەستىرۋ ورتالىعىنىڭ (ۇقكۇ) فۋنكسيالارىن ورىندايدى. ورتالىققا KZ-CERT كومپيۋتەرلىك ينسيدەنتتەرگە دەن قويۋ قىزمەتى، مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ اقپاراتتاندىرۋ وبەكتىلەرىنىڭ اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىگى وقيعالارىنىڭ مونيتورينگى، سونداي-اق "ەلەكتروندىق ۇكىمەتتىڭ" اقپاراتتاندىرۋ وبەكتىلەرىنىڭ اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ مونيتورينگى كىرەدى.
ۇلتتىق اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىكتى ۇيلەستىرۋ ورتالىعىنىڭ مەملەكەتتىك تەحنيكالىق قىزمەتىنىڭ سوڭعى مالىمەتتەرى بويىنشا، قازىرگى ۋاقىتتا قىلمىسكەرلەر وزدەرىن جوعارى لاۋازىمدى مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر رەتىندە كورسەتەتىن تانىمال WhatsApp مەسسەندجەرى ارقىلى الاياقتىق جاعدايلارىنىڭ كوبەيۋى بايقالادى. زيانكەستەر جابىرلەنۋشىمەن ءبىرىنشى باسشىلاردىڭ اتىنان حات الماسۋدى باستايدى، بىرتىندەپ سەنىمگە يە بولادى جانە ونى ودان ءارى الاياقتىققا دايىندايدى.
زيانكەستەر جوعارى لاۋازىمدى تۇلعالار تۋرالى اقپاراتتى اشىق كوزدەردەن دەرەكتەردى جيناۋ، الەۋمەتتىك مەديا پاراقتارىن تالداۋ (OSINT) جانە الەۋمەتتىك ينجەنەريا ءادىسى ارقىلى جينايدى. وسىدان كەيىن، فوتوسۋرەتتەردى قولدانا وتىرىپ، مەسسەندجەرلەردە "جالعان" اككاۋنتتار قۇرۋ ارقىلى ولار وزدەرىن وسى ادامدار رەتىندە كورسەتەدى، جەلى قولدانۋشىلارىنا ولاردىڭ سەنىمىنە كىرۋ نيەتىمەن جۇگىنەدى، سودان كەيىن جابىرلەنۋشىدەن اقشا الۋ ماقساتىندا. Facebookء-تىڭ ءبىر قولدانۋشىسى حابارلاعانداي، وعان الاياق ۇيالى تەلەفونعا قوڭىراۋ شالىپ، ءوزىن ادىلەت ءمينيسترى دەپ تانىستىردى، ول ماسەلەنى شەشۋدى ۇسىندى. "مينيستر" وعان قانداي ناقتى ماسەلەنى شەشۋدى ۇسىناتىندىعى تۋرالى سۇراققا جاۋاپ بەرە المادى. پايدالانۋشى، ايتپاقشى، ايەل ايتقاننان كەيىن، مينيسترلەر قاي كەزدەن باستاپ قاراپايىم ازاماتتاردىڭ ماسەلەلەرىن وزدەرى اتاي باستادى جانە شەشە باستادى؟ الاياق تەلەفوندى قويىپ تاستادى.
مەملەكەتتىك تەحنيكالىق قىزمەت كۇدىكتى قوڭىراۋلار نەمەسە حابارلامالار، سونىڭ ىشىندە الەۋمەتتىك جەلىلەر ارقىلى كەلەتىن حابارلامالار الىنعان جاعدايدا، حابارلاما كوزىن تەكسەرۋدى ۇسىنادى.
بىرىنشىدەن، ەگەر ءسىز حابارلامانىڭ ءتۇپنۇسقالىعىنا كۇماندانساڭىز، رەسمي سايتتاردا كورسەتىلگەن رەسمي بايلانىستار ارقىلى جىبەرۋشىگە حابارلاسىڭىز.
ەكىنشىدەن، كۇدىكتى سىلتەمەلەرگە وتپەڭىز: الاياقتار ءسىزدىڭ دەرەكتەرىڭىزگە قول جەتكىزۋ ءۇشىن فيشينگتىك سىلتەمەلەردى ءجيى پايدالانادى. ۇشىنشىدەن، جەكە دەرەكتەردى بەرمەڭىز: ەشقاشان جەكە اقپاراتتى، پارولدەردى نەمەسە بانك دەرەكتەمەلەرىن مەسسەندجەرلەر ارقىلى جىبەرمەڭىز. كۇدىكتى كونتاكتىلەردى بۇعاتتاۋ: ەگەر ءسىز كۇدىكتى حابارلاما الساڭىز، كونتاكتىنى بۇعاتتاڭىز. كۇدىكتى سىلتەمەلەردى نەمەسە اقپاراتتىق بيۋللەتەندەردى العان كەزدە ولاردى Telegram Bot KZ-CERT-Bot-دا تەكسەرۋگە جىبەرۋگە بولادى. بۇل قاراپايىم ەرەجەلەر قاجەتسىز بايلانىستاردان اۋلاق بولۋعا جانە ينتەرنەت-الاياقتاردان ارىلۋعا كومەكتەسەدى.
پىكىر قالدىرۋ