قازاقتىڭ جاۋى - ورىستار ەمەس، ىشتەن شىققان «شۇبار جىلاندار»

/uploads/thumbnail/20170708151322446_small.jpg

بۇل ارادا «قازاق حالقى» دەپ ادەيى ءبولىپ ايتىپ وتىرعانىمنىڭ وزىندىك سەبەبى بار. ەلىمىزدى مەكەن ەتەتىن قازاقتاردان باسقا بارلىق «قازاقستاندىقتاردىڭ» ەسەبى تۇگەل. ۇلتتىق تەڭگەمىزدىڭ قۇنسىزدانۋى دا ولارعا اسەر ەتپەيدى. سەبەبى، ولار و باستان قازاقتى، قازاقتىڭ جەكە ەل بولعانىن قويىپ، قازاقتىڭ ۇلتتىق تەڭگەسىنە دە شەكەسىنەن قاراعان. ولار بار تاپقان-تايانعاندارىن «دوللارمەن»، «رۋبلمەن» ساقتاعان. ماشكيەۆيچ سياقتىلار، ءتىپتى، قازاق ەسەبىنەن تاپقان بار بايلىعىن يزرايلگە اۋدارىپ جىبەرگەن. ان كيم، سوي، سحاي، ميتتال، ت.ب. بايلىعىن ءبىزدىڭ ۇلتتىق تەڭگەمەن ەمەس، شەتەل ۆاليۋتاسىمەن ساقتايدى. ال، ءبىزدىڭ ورىسقۇلدارىمىز دا ولاردان كەم تۇسپەيدى. ولار  23 جىل ىشىندە ەلىمىزدەن 145 ملرد. اقش دوللارىن شەتەل اسىرىپ جىبەرگەن.

سوندا جالعىز سورلاپ قالعان تاعى دا وسى مەملەكەتتى قۇراۋشى ۇلت – ءبىز، قازاقتار عانا! قازىرگى ۇلتتىق تەڭگە قۇنسىزدانعاننان كەيىن قايىرشىلىققا ۇشىراپ قالعان تاعى دا – ءبىزدىڭ ماڭدايىنىڭ سورى بەس ەلى ۇلتىمىز قازاقتار! ۋكرايناداعى ۇلى وزگەرىستەر، سول ەلدىڭ قانىشەر باسشىلارىنىڭ تاباندارىن جالتىراتىپ تۇرۋىمەن اياقتالعانىن، ءبىزدىڭ بيلىك كورىپ، ءبىلىپ وتىر. ارينە، ول ۇرىلاردىڭ ىشتەرى قان جىلايدى. ءبىراق، ساسپايدى. سەبەبى، ارقا سۇيەيتىن "ورەكەڭدەر" بار!

قاشقىن يانۋكوۆيچ ءقازىردىڭ وزىندە رەسەيدەن اسكەري  كومەك سۇراپ وتىر. بىزدىكىلەر دە سويتەدى. الەمنىڭ گەوساياسي جاعدايى ۋشىعىپ، ءار كىم باسىمەن قايعى بولىپ جاتقان تۇستا ءبىزدىڭ مەملەكەت باسشىمىز ماسكەۋگە بارىپ، ميف «ەۋروازيالىق وداق» تۋرالى لەكسيا وقىماق! بۇعان كۇلەسىڭ بە، جىلايسىڭ با؟ الدە ساسقان ۇيرەك ارتىمەن جۇزەدىنىڭ كەبى مە؟.. ەلدەگى ءسىڭىرى شىققان قازاقتارىمىز – قايدا، كىمگە بارپ شاعىنارىن بىلمەي دال. بىزدەگى قاتارداعى ءالى سول «شۇلدىرلەگەن» قالىپتارى. ولاردىڭ كۇندىز-تۇنى ويلايتىندارى – «ورەكەڭدەر امان بولسىن!». وسى ارادا تاعى دا قايتالاپ ايتامىن، قازاقتىڭ جاۋى - ورىستار ەمەس، ءوزىمىزدىڭ ىشىمىزدەن شىققان «شۇبار جىلاندارمىز».

مەن تاڭ قالامىن، بۇلار وتارلاۋشىلار تىلىندە سويلەگەندەرىنە نەگە نامىستانبايدى ەكەن دەپ. ءبىراق، كۇنى بۇگىنگە دەيىن، سول سۇراعىما جاۋاپ العان ەمەسپىن.

تەكسىز، ءدىنسىز، ءتىلسىز، ورىسقۇل بيلىك جانە ولاردىڭ شاشباۋلارىن كوتەرگىش «شۇلدىرلەگىشتەرىمىز»دە - ەشقاشان دا ۇلتتىق نامىس بولعان ەمەس! بولمايدى دا! جالعىز عانا سورلاپ جۇرگەن - ءوزىمىزدىڭ قازاقتارىمىز! مىنا بيلىك قازاقتى قورلاپ ءبىتتى. ءتىپتى، بۇلاردى اياقتارىن تالتيتىپ قويىپ، قازاقتىڭ توبەسىنە شىعىپ الدى دەسە دە بولادى! اشىعىن ايتۋ كەرەك، مىنا ۇلتتىق نامىسسىز ورىسشا بيلىكتەن قازاقتار ابدەن شارشادى! شىدامنىڭ دا شەگى بار ەكەنىن ولارعا وزدەرىنىڭ قوجايىندارىنىڭ تىلىندە «شۇلدىرلەپ» جەتكىزسەم بە ەكەن؟ ودان ءبارىبىر پايدا جوق!.

جۇماش كوكبورى

قاتىستى ماقالالار