قازاقتا «ءولىم باردىڭ مالىن شاشادى، جوقتىڭ ارتىن اشادى» دەگەن ءسوز بار. «ەكسپو» دەپ ەنتىككەن قازاق بيلىگى دە سونداي كەيىپكە تۇسكەن سياقتى. ولاي دەيتىنىمىز، ءاۋباستا «باسقاسى بولماسا بولماسىن، «ەكسپو-دان» ەشتەڭە ايامايمىز» دەگەن مەملەكەت باسشىلىعى ەندى كەلەر جىلى وتەتىن ءدۇبىرلى شارانىڭ قازىناسىن قىسقارتۋدى شەشتى.

بۇعان دەيىن ەكسپو وتكىزۋگە بولىنگەن قاراجاتتىڭ 78 ميلليارد تەڭگەسى ۇنەمدەۋ سەبەبىمەن قىسقارعان ەدى. ەندى كەشە «استانا ەكسپو-2017» ۇلتتىق كومپانياسىنىڭ باسشىسى ءو. شوكەيەۆ مىرزا تاعى دا ەلباسىنىڭ الدىنا بارىپ، كورمە بيۋدجەتىن تاعى 53 ميللياردقا قىسقارتۋعا كەلىسىمىن الدى. سونىمەن، قازاقستاننىڭ الەمگە اتىن تانىتادى دەگەن الىپ پيار-كامپانيانى وتكىزۋ بيۋدجەتى 131 ميلليارد تەڭگەگە قىسقاردى. ال، بۇنىڭ الدىندا كومپانيا جۇمىسشىلارىنىڭ جالاقى قورى 150 ميلليون تەڭگەگە ورتايعان ەدى.

جالپى، «كاپيتال» ىسكەرلىك اقپارات ورتالىعىنىڭ حابارلاۋىنشا، كورمەنى وتكىزۋ مەن دايىندىعىنا 3 ميلليارد دوللار قاراجات قاراستىرىلعان كورىنەدى. وتكەن جىلى ۇلتتىق قوردان كورمە نىساندارىنىڭ قۇرىلىسىنا 65 ميلليارد تەڭگە قاراجات ءبولىندى.

ەسىموۆ مىرزانىڭ ايتۋىنشا، كورمە نىساندارىن دايىنداۋ، سالۋ جۇمىسىندا وتاندىق كاسىپورىندارعا باسىمدىق بەرىلەتىنىن ايتقان. سول ءۇشىن دە بارلىق وبلىس اكىمدەرىمەن كەلىسىمدەر جاسالىپ، قۇرىلىس جۇمىستارىنا 240-تان استام جەرگىلىكتى كومپانيالار تارتىلعان كورىنەدى. باسقارما ءتوراعاسىنىڭ بۇل ايتقانى ارينە، ۇلكەن ناۋقان الدىنداعى قيىندىقتاردى جۋىپ-شايۋ ەكەنى ءسوزسىز. ماسەلەنىڭ كوكەسى بۇدان دا ارىدە سياقتى.

كورمە وتەتىن ۋاقىتقا دەيىن (2017 جىلدىڭ 10 ماۋسىمى مەن 10 قىركۇيەگى ارالىعى) ءالى ءبىر جىدان استام ۋاقىت بار. وعان دەيىن الەمدىك قارجى نارىعى دا، قازاقستاننىڭ ىشكى ەكونوميكاسى دا سان قۇبىلادى. مۇناي مەن باسقا دا شيكىزات باعاسى جاقىن ارادا وسە قوياتىن ءتۇرى كورىنبەيدى. ياعني، بولاشاعى بۇلىڭعىر ەكونوميكانىڭ ەرتەڭىنەن قورىققان بيلىك كورمەلەتەمىز دەپ ءجۇرىپ قازىنا قارجىسىن سارقىپ الۋدان قاۋىپتەنەتىن سياقتى.

ەستەرىڭىزگە سالساق، بۇعان دەيىن ۇلتتىق بانك توڭىرەگىندەگى ۇلكەن باسشىلاردىڭ ءبىرى الداعى التى جىلدا ۇلتتىق قوردىڭ سارقىلاتىنىن ايتىپ، ارتىنشا قىزمەتىنەن كەتكەن ەدى. ونىڭ ايتۋىنشا، جىل سايىن ۇكىمەت ەكونوميكانى قولداۋ دەگەن سىلتاۋمەن ۇلتتىق قوردان 10 ميلليارد دوللار اقشا الىپ جاتقان كورىنەدى.

قىسقا قايىرعاندا، وسى ۋاقىتقا دەيىن ەلدىڭ زەينەتاقى قورىنا قول سالعان، ۇلتتىق قور قارجىسىن ەسەپسىز جۇمساعان بيلىكتىڭ ەكسپو-عا كەلگەندە ساقتىق تانىتۋىنىڭ سەبەبى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى.

جومارت ابدوللا ۇلى