قازىرگى تاڭدا قىتايدىڭ ءۇرىمجى قالاسىندا تۇراتىن قانداسىمىز زەينەحالىق ساكەن ۇلى وسى ۋاقىتقا دەيىن جۇڭگو مەملەكەتتىك ءبىلىم مەنشىك قۇقىعى مەكەمەسىنەن ءوزى ويلاپ تاۋىپ، قولدانىس تەتىكتەرىن ازىرلەگەن ءتورت بىردەي جاڭالىعى ءۇشىن پاتەنت يەلەنگەن ەكەن. كۇندەلىكتى قولدانىسقا قولايلى ول جاڭالىقتاردى قىتايلىق عىلىمي مەكەمەلەر جوعارى باعالاپ وتىر، - دەپ حابارلايدى «قامشى» پورتالى.
ونەرتاپقىش جۇڭگو ۇكىمەتىنەن عىلىمي پاتەنتتى «اقىندار ايتىسى مەن قوعامدىق ورىنداردا كونسەرت وتكىزۋگە ارنالعان جىلجىمالى ساحنا»، «جۇك كولىكتەرى مەن مەحانيكالىق بەرەلىس قورابى بار جەڭىل كولىكتەرگە ارنالعان تەجەگىش جۇيەسى»، «اۆتوماتتى باسقارىلاتىن تەرەزە» جانە كوشىپ-قونىپ جۇرەتىندەرگە نەمەسە الىس ساپارعا ءجيى شىعاتىندارعا قولايلى «ءۇي-ماشينا» جوبالارى ءۇشىن الىپ وتىر. بۇل جوبالاردىڭ بارلىعى 2012-2015 جىلدار ارالىعىندا رەسمي ورگاندارعا تانىستىرىلىپ، ءتيىستى قۇجاتتارىن يەلەنگەن. ونەرتاپقىش بۇلاردان باسقا دا جاڭا جوبالاردى ازىرلەپ قويعانىن، قاجەت دەپ تاپقان كۇنى ءتيىستى پاتەنت الۋ مۇمكىندىگىنە يە بىرنەشە جوباسى دايىن تۇرعانىن ايتادى.
«بۇلاردىڭ بارلىعى تەك ءسوز جۇزىندە، قاعاز بەتىندە قالمادى. پاتەنت الۋ ءۇشىن ونىڭ پراكتيكادا قولدانىلۋىن كورسەتۋ قاجەت بولدى. سول ءۇشىن بۇلاردى قاجەتتى ماتەريالداردان قۇراستىرىپ، ءبىر-بىر ۇلگىسىن جاساپ شىقتىق»، - دەيدى زەينەحالىق ساكەن ۇلى.
وسى رەتتە جۇك كولىگىنىڭ بازاسىندا جاسالعان دالالىق ساحنا تۋرالى تاراتىپ ايتا كەتكەن ءجون سياقتى. اتاۋلى مەرەكەلەردى اتاپ ءوتۋ كەزىندە دالادا ۇيىمداستىرىلاتىن كونسەرتتىك شارالار ءبىرشاما قيىندىق تۋعىزاتىنى بەلگىلى. ەن دالادا ساحنا ازىرلەۋ، ورناتۋ، ونى توقپەن، جارىقپەن قامتاماسىز ەتۋ ءالى كۇنگە قول جۇمىسىمەن اتقارىلىپ جۇرگەنى، ۇزاق ۋاقىت پەن ۇلكەن ەڭبەك كۇشىن تالاپ ەتەتىنى بەلگىلى. ال، ونەرتاپقىش ويلاپ تاپقان جانە ءبىر داناسىن قولدانىسقا ازىرلەگەن جوبانى كەڭ كولەمدە جۇزەگە اسىرساق مۇنداي قيىندىقتار بولماس ەدى.
«جىلجىمالى ساحنا جوباسىنىڭ جالپى كولەمى 165 شارشى مەتر بولادى. بۇعان قاجەتتى جابدىقتار مەن قۇرالدار ءبىر جۇك كولىگىنىڭ ىشىنە تولىقتاي سىيىپ كەتەدى. تاسىمالداۋعا قولايلى، كولەمى ىقشام جوبا. وسى ساحنانى پايدالانىپ تابيعات اياسىندا حالىقارالىق اقىندار ايتىسىن، ۇلكەن كونسەرتتەر ۇيىمداستىرۋعا بولادى» دەگەن ونەرتاپقىش بۇل ساحنانىڭ باستى ءۇش ارتىقشىلىعىن اتاپ وتىر:
ونىڭ ءبىرىنشىسى – قورشاعان ورتاعا زيانسىزدىعى. ساحنانى قويۋ ءۇشىن ەش جەردى قازۋدىڭ، قازىق قاعۋدىڭ نەمەسە قۇم ءۇيۋدىڭ قاجەتى جوق. قولدانۋعا قولايلى. ءبىر كولىككە عانا سيىپ كەتەتىن ساحنا جابدىقتارىن ءبىر ورىننان ەكىنشى ورىنعا تاسىمالداۋ وڭايدىڭ وڭايى.
ەكىنشىسى – ساحنادان بولەك، كولىك بازاسىندا ارتىستەردىڭ بەزەنۋ، كيىنۋ بولمەلەرى، ساحنا قىزمەتكەرلەرىنىڭ دايىندىق ورىندارى، كونسەرت جۇرگىزۋشىسىنىڭ جانە دىبىس-كەسكىندى باسقارۋ بولمەلەرى بار. بۇلاردىڭ بارلىعى بىر-بىرىنە كەدەرگى كەلتىرمەيتىندەي، بولەك ازىرلەنگەن.
ۇشىنشىدەن، بۇل تۇردەگى ساحنانى قولدانۋ قارجىنى ۇنەمدەيدى. ساحنا جىلجىمالى بولعاندىقتان قالاعان ورىنعا اپارۋعا بولاتىندىقتان بىرنەشە جەردەن كونسەرت زالىن ارەنداعا الۋدىڭ قاجەتى جوق. قايتالىنبالى قولدانىلاتىندىقتان كونسەرت ورنىندا قالىپ قويمايدى. ءىس-شارا بىتكەسىن جينالىپ، باسقا ورىنعا اپارۋعا مۇمكىندىك بار. سونىمەن قاتار، ەڭبەك كۇشىنە دە ۇنەم. ساحنا جابدىقتارىنىڭ ىشىندە LED ەكرانى، شىراقتاردى توقپەن قامداۋ جۇيەسى، دىبىس كولونكالارى، كەڭىستىكتەن كەسكىن ءتۇسىرۋ قۇرىلعىلارى بار. وتكىزىلەتىن كونسەرتتىڭ ەرەكشەلىگىنە قاراي ءتۇرلى ورنەكپەن بەزەندىرۋ مۇمكىندىگىنە يە.
ونەرتاپقىشتىڭ «تەجەگىش جۇيەسى» جوباسى دا ماشينا جاساۋ ىسىندە قىزىعۋشىلىق تۋعىزىپ وتىرعان جاڭالىق ەكەن. مەحانيكالىق بەرىلىس قورابى بار جۇك كولىكتەرى مەن جەڭىل ماشينالارعا بۇل اياق، قول تەجەگىشتەرىنە قوسىمشا ءۇشىنشى تەجەگىش جۇيەسى بولماق. زەيناحالىق ساكەن ۇلى بۇل جۇيەنى بۇرىن شىعىپ قويعان كولىكتەردىڭ بەرىلىس قورابىنا قوسالقى بولشەك رەتىندە ورناتۋعا، ال، زاۋىتتان جاڭادان شىعاتىن كولىكتەر ءۇشىن بەرىلىس قورابىن وزگەرتۋ ارقىلى ورناتۋعا بولاتىنىن ايتادى. تەجەگىشتىڭ كومەگى تاۋلى ايماقتارعا جولعا شىققاندا، نە ەڭىسكە قاراپ تۇرعان كولىكتى ارتقا جۇرگىزگەندە پايداسى مول بولماق. جاڭا تەجەگىش جۇيەسى ارتقا ءجۇرۋ تەتىگى قوسىلعان كەزدە كولىك كۇش الىپ ارتقا جىلجىعانعا دەيىن ونىڭ ەڭىسكە قاراي اعىپ كەتپەۋىنە، سونداي-اق قىرعا شىعىپ بارا جاتقان كولىكتىڭ ارتقا كەتىپ قالماۋىنا جاعداي جاسايدى.
بۇگىندە ءۇرىمجى قالاسىنداعى «التى الاش» مادەنيەت تاراتۋ سەرىكتەستىگىن باسقاراتىن، جۇڭگو ەلىندە قازاق ونەرى مەن مادەنيەتىن جوعارى دەڭگەيدە ناسيحاتتاپ جۇرگەن زەينەحالىق ساكەن ۇلى بۇل جاڭالىقتارىن الەمگە اتى ايگىلى كولىك قۇراستىرۋ، قۇرىلىس ماتەريالدارىن ازىرلەۋمەن اينالىساتىن كومپانيالارعا بەرىپ، قولدانىس تابۋعا بولاتىنىن، ءبىراق، ءوزى ويلاپ تاپقان جوبالاردىڭ قازاق ەلىندە تانىلىپ، قازاقستاننىڭ يگىلىگىنە جاراعانىن قالايتىنىن ايتادى. ارمانىم قازاق ەلىنىڭ تەحنيكالىق الەۋەتى ارتىپ، عىلىمى دامىسا، وزگەلەرگە تەحنيكاسىن ساتاتىن الپاۋىتقا اينالسا دەيدى. سونداي-اق، ونەرتاپقىش 2017 جىلى ەلىمىزدە وتەتىن «ەكسپو» كورمەسىنە دە وسى پاتەنت يەلەنگەن جوبالارىنىڭ ءبىرىن سىيعا تارتۋ نيەتى بارىن دا جاسىرمادى.
«مىنا ازىرلەگەن جوبالاردىڭ ىشىندە قازاق ەلىنىڭ تەحنيكالىق الەۋەتىن ارتتىرۋعا مول ۇلەس قوسادى دەپ ءۇمىت كۇتەتىنىم وسى تەجەگىش جۇيەسى. كوشپەلى ساحنانى ەل ىشىندە، اۋىل-ايماقتا كەڭىنەن قولدانۋعا بولادى، ارينە. ال، مىنا بۇكىل ادامزاتقا ورتاق، قولدانىس اياسى كەڭ تەجەگىش جۇيەسى ماشينا جاساۋ وندىرىسىندە تىڭ جاڭالىق. وسى جاڭالىعىمدى وتاندىق كومپانيالار ەل يگىلىگىنە جاراتامىز دەسە تەگىن-اق سىيعا تارتار ەدىم»، - دەيدى ز. ساكەن ۇلى. سونداي-اق، ونەرتاپقىش قازاقستان باسشىلىعى تاراپىنان قىزىعۋشىلىق بولىپ جاتسا، الداعى ۋاقىتتا دا قازاق ەلى ءۇشىن جاڭا جوبالار جاساپ، قازاقستاننىڭ تەحنيكالىق قورىن بايىتۋعا ءازىر ەكەنىن ايتادى.
