قازاق – بۇل ءسوزدى ەستىگەندە ويىما سان ءتۇرلى ساۋالدارمەن قوسا ءتۇبى جوق تەرەڭ ويلار كەلەدى. وسىدان ەكى-ۇش جىل بۇرىن بۇل ءسوزدى سيپاتتاپ بەر دەسەڭىز مايىن تامىزىپ، ارقاڭىزدى قوزدىرىپ جىبەرەر ەدىم. ارينە، ءقازىر دە سولاي ايتامىن اۋ، الايدا ءوزىمنىڭ كەي جەرلەرىن اسىرا سىلتەپ جىبەرگەنىمدى ەندى ۇعىنعاندايمىن. جارايدى، اڭگىمەنىڭ ءالقيساسى الماتىلىقتارعا قيىندىق تۋدىرىپ جۇرگەن «» باستالدى. وزدەرىڭىز بىلەتىندەي اۆتوبۋسقا ەلۋ دە-ەلۋ بولىپ وتىردىق. ياعني، جارتىسى قازاق، قالعانى - اسسامبلەيانىڭ 20 جىلدىعىن ەرەكشە تويلاعان كىسىلەر (وزگە ۇلت وكىلدەرى).

«قۇرمەتتى جولاۋشىلار، وڭاي كارتىشكەلەرىڭىزدى تەكسەرىسكە دايىنداپ وتىرىڭىزدار»،- دەگەن داۋىس ەستىلىپ ەدى حالىق ابىر-سابىر بولىپ كەتتى. بارلىعىن تەكسەرىپ كەلىپ، جاسى ەلۋگە تاياپ قالعان ورىس اپاما جانە قاسىندا ۇيالى تەلەفونىمەن سويلەسىپ وتىرعان ورىس كەلىنشەگىنە «ۋۆاجاەمايا ۆاشا كارتوچكا»، دەدى. اپام، قازاق جىگىتتى ءتىپتى ەستىمەگەن ادامداي مەلشيىپ قالىپتى. ال قاسىنداعىسى مۇلدە ءمان بەرەر ەمەس. اۆتوبۋستىڭ ءىشىن تەگىس تەكسەرىپ شىققان قازاق جىگىتى، قىسىلىپ، قىمتىرىلىپ بار ورىسشا جيعان-تەرگەنىن قايتالاپ جاتىر. اراسىندا تۇتىعىپ تا قالادى. ال الگى اپام ءوزىنىڭ كارتىشكەسىن بەرگىسى كەلمەيتىنىن، تەكسەرتكىسى كەلمەيتىنىن ورىسشا ورنەكتەپ تۇرىپ جەتكىزىپ جاتىر. قاسىنداعىسى ءتىپتى ەلەپ وتىرعان جوق.   ال اۆتوبۋستاعى باسقا سارى اپالارىم دا جىگىتتىڭ جاعاسىنا جارماسا كەتتى. سونداعىلارى وڭايمەن كەلىسپەيدى مىس. اينالاسىنداعى ورىس ادەبيەتىنىڭ سوزدەرىن جاۋدىرىپ جاتقاندارعا قازاق جىگىتى «بۇنى مەن ويلاپ تاپقانىم جوق، زاڭ سولاي، تالاپ سونداي، مەن تەك جۇمىس ىستەپ ءجۇرمىن» دەپ ايتقىسى كەلدى. «كوكىرەك شىركىن سايراپ تۇر، قۇداي ءتىلدى بايلاپ تۇر»، دەگەندەي، «وڭايدان» ءناپاقاسىن تاۋىپ جۇرگەن جىگىت بەزەك قاقتى. تولەمەسە ايىپپۇل سالىنىپ، اكىمشىلىك جاۋاپقا تارتىلاتىنىن، قوعامدىق ءتارتىپتى ساقتاۋ كەرەك ەكەنىن، وزگەلەردەن نە ايىرماشىلىعى بارىن، جاسىڭىزدىڭ ۇلكەندىگىنە قاراماي جول ەرەجەسىنە باعىنبايتىندىعىڭىز، كەرەك دەسەڭىز ادامگەرشىلىگىڭىز قايدا، دەگەن سوزدەردى ايتقىسى-اق كەلدى. ءبىراق... الدىڭعى ەسىكتە تۇرعان سەرىگى تۇسۋلەرىنىڭ كەرەك ەكەنىن ايتىپ، ايالدامادان ءتۇسىپ قالدى. ال كەمپىرگە كەگى كەتكەندەي، ءىشى كۇيىپ تۇرعان جىگىت، ەكەۋىنە تەسىلىپ قاراپ تۇردى دا قولىن ءبىر سىلتەپ شىعىپ كەتتى. ەح، شىركىن، بۇلاي سىلتەنگەن قولدار قانشاما ەكەن؟

تولەرانتتىلىق – بۇل ءپاندى رەسپۋبليكامىزدىعى بارلىق جوعارعى وقۋ ورىندارىنىڭ ستۋدەنتتەرى وقيدى. ءبىز دە وقىدىق. تولەرانتتىلىق دەگەنىمىز «لاتىن تىلىنەن اۋدارعاندا. tolerantia — توزىمدىلىك، كونبىستىك — باسقا ويعا، كوزقاراسقا، نانىم-سەنىمگە، ىس-ارەكەتكە، ادەت-عۇرىپقا، سەزىم-كۇيگە، يدەيالارعا توزىمدىلىك، جۇمساقتىق كورسەتە ءبىلۋ قاسيەتى» دەپ تاقىلداپ تۇراتىنبىز. ساباق ايتاتىنبىز، كونسپەكت جازاتىنبىز. مەن دە وقىدىم. بىردە  مۇعالىمگە، بۇل ءپان بىزگە نە ءۇشىن كەرەك، قازاقتىڭ وسىنشاما ۋاقىت ونسىز دا كونبىس بولىپ كەلگەنى جەتپەي ما؟ كونبىس دەگەن ءسوز نامىسىما تيەتىنىن ايتىپ سۇراق قويعان ەدىم. الايدا ءمۇعالىم بۇل ۋنيۆەرسيتەت پروگرامماسى، وقۋعا ءتيىس ەكەنسىڭ وقى دەگەن بولاتىن. ەندى سۇراق. باعاناعى وڭايلىق جىگىتتىڭ باسىنان وتكەن جاعداي وسىدان جەتپىس جىل بۇرىنعى جاعدايىمىزبەن سالىستىرعاندا شۇكىرشىلىك بولار ەدى. قازاق دەگەن ءسوزدى – مەن دەپ الىپ ءتۇسىندىرىپ كورەيىكشى. مەن نەگە بانككە بارعاندا، دۇكەنگە بارعاندا، كينوتەاترعا بيلەت الاردا، ورىسشا ءسوزدى ىشىمنەن قايتالاپ دايىندالۋىم كەرەك؟ «مەگا»، «ماكسيما»، «دوستىق پلازا» سىندى جەرلەرگە بارعاندا ادەمى كيىنىپ الىپ، ورىسشا سويلەيتىن ادامداردىڭ قاسىنان قىسىلىپ-قىمتىرىلىپ ءوتۋىم كەرەك؟ العىم كەلگەن زاتىمدى ساتۋشى قازاقشا بىلمەگەندىكتەن، نە ءۇشىن الماي كەتۋىم كەرەك؟  نەگە مەن «ەي، قوي ول جەردە ءبارى ورىسشا سويلەيدى، ءبىزدى جۇمىسقا المايدى» دەپ ايتۋىم كەرەك؟ نەگە قازاقشا سويلەسىپ تۇرعان ۋاقىتتا ورىسشا سۇراق قويعان ادامعا جالپاقتاپ، قاتە بولىپ قالماسا ەكەن دەگەندەي، ساسقالاقتاۋىم كەرەك؟ نەگە مەن ءزاۋلىم عيماراتتاردا، سارايلاردا تەك اقشاسى بارلار عانا ءجۇرۋى كەرەك دەپ ويلايمىن؟ نەگە مەن ايىنا وتىز-قىرىق مىڭ تەڭگە تولەپ ءوز جەرىمدە پاتەر جالداپ تۇرۋىم كەرەك؟ نەگە مەن ءوز توپىراعىمدى، ءوز جەرىمدى ساتىپ الا المايمىن؟ نەگە تەك مەن اۋىر جۇمىستاردى ىستەي بەرەمىن؟ نەگە تەك مەن ءوزىمنىڭ جەرىمدە وزگە ۇلتتى تايراڭداتىپ قويامىن؟  نەگە  مەن كۇزەتشى مەن دايارشى عانا بولا الامىن؟ نەگە مەن؟ ايتىڭىزدارشى نەگە تەك مەن كونبىسپىن؟

قوعامدا بولىپ جاتقان جاعدايعا قاراساڭ قانىڭ قارايادى. سەنگەنىمىز بيلىك پەن پارلامەنت پا ەدى، ونى دا ويىنشىق جاساپ بىتتىك. ەگەر جاس انشىلەر مەن سپورتسمەندەر دەپۋتات بولىپ وتىرسا وندا مەن قازىردەن اق بولاشاعىمنان كۇدەرىمدى ۇزە بەرەيىن. قۇلقىنىن قۇرت جەگىرلەردىڭ كەسىرىنەن تەنتىرەپ، بالا شاعاسىن اسىراي الماي جۇرگەندەر قانشاما؟ بيلىككە تۋرا كەلسەڭ... كەزىندە بۇقار دا ابىلايدى سىناعان. ال بۇگىنگى بۇقارلار قايدا؟ جوق الدە ابىلايداي  حان جوق پا؟

«كوزىڭدى اش، ويان، قازاق، كوتەر باستى، 
وتكىزبەي قاراڭعىدا بەكەر جاستى»، - 
«ەم تابا الماي دەرتىڭە مەن ەرتەدەن، 
سول ءبىر قايعىڭ وزەگىمدى ورتەگەن. 
تىرپ ەتپەيسىڭ باس كوتەرىپ كورپەدەن، 
ەڭسەڭ نەگە ءتۇستى مۇنشا، ەلىم-اي»، -

سايلاۋحان ابىلاي