Áleýmettik jelilerdi kimniń qanshalyqty belsenidi paıdalantyndyǵy kópshilikke árıne qyzyq. Mundaı aqparatty Klout-tan ala alasyz.
Klout – 2008 jyly San Fransıskoda qurylǵan áleýmettik saraptama jasaıtyn kompanıa. Áleýmettik jeli qoldanýshylarynyń belsendilik jáne yqpaldylyq dárejesin 1-100 arasyndaǵy bal boıynsha ólsheıdi. Júıege tirkelgen qoldanýshy óziniń qanshalyqty yqpaldy ekenin bile alady.
Qazirgi ýaqyttaǵy Klout-tyń elimizdegi reıtıńisi boıynsha: Esen Eleýken – 77, Muhamedjan Tazabek – 77, Murat Ábenov – 77, Meıirjan Áýelhanuly – 76, Berik Sultan – 76, Kárim Másimov – 75 (bul málimetter kún saıyn ózgerip turady). Osy oraıda ınternettiń belsendi paıdalanýshysy, jýrnalıs, bloger – Meıirjan Áýelhannan suhbat aldyq. 

– Assalaýmaǵaıleıkým, aǵa! Klout-tyń qazirgi reıtıńisi boıynsha joǵarǵy kórsetkishke ıe bolypsyz. Áleýmettik jelini qalaı, qandaı jolmen paıdalaný arqyly osyndaı nátıjege jettińiz?

– Búgingi tańda áleýmettik jeliler adamdar ómiriniń aıyrylmas bóligine aınalyp ketti. Qazirgi kúni áleýmettik jeliler, blog júrgizýge arnalǵan platformalar, saıttar kóp. Soǵan baılanysty belsendi paıdalanýshylar tek bir ǵana jelige tirkelmeıdi. Sol jelilerdegi túrli toptarǵa jazylyp, ózine qyzyqty aqparattardy alyp, solardy oqıdy, ózderine dostar jınaıdy. Osy tusta, áleýmettik jelidegi tulǵalaný degen uǵym paıda bolady. Iaǵnı, óziniń kózqarastarymen sáıkes keletin adamdarmen dostasady nemese tanymal adamdarǵa, toptarǵa jazylady. Solaı toptardaǵy adam sany kóbeıedi. Jalpy, saıasatta júrgen tulǵalar, tarıhshylar, aqyn-jazýshylar nemese ánshiler – olardyń ózderiniń aty «brend». Iaǵnı, olardy ǵalamtor paıdalanýshylar tanıdy da, sol adamarǵa jazylyp, olardyń áleýmettik jelidegi tulǵasyn qalyptastyrady. Úlken aýdıtorıaǵa ıe etedi. Al endi biz sekildi qarapaıym jýrnalıs nemese bloger qalaı tanymaldyqqa qol jetkizemiz? Biz ony áleýmettik jelide toptar, paraqshalar ashýymen sheshtik. Sol paraqshalarda adamdarǵa qyzyq bolatyn, el oqıtyn sapaly kontentti oqyrmanddarǵa usyndyq, sol toptarymyzǵa adamdar jınala bastady. Meniń Vkontakte, Instagram jáne Facebook jelisinde «Siz bilmeıtin qyzyqtar» atty tobym bar. Aty aıtyp turǵandaı ol topta túrli qyzyqty aqparattar, faktiler jarıalanyp turady. Top adamdardy qyzyqtyryp, oqyrmandar, jazylýshylar kóbeıe berdi. Tanymaldyq óz atymyzǵa emes, ózimiz ashqan paraqshaǵa kelgen bolyp eseptelinedi.

– Áleýmettik jelilerdi qaı ýaqyttan bastap belsene paıdalana bastadyńyz?

– «Minber» jýrnalısterdi qoldaý qoǵamdyq qory bar. Sol qor eń alǵash jýrnalıserge jańa medıany úırete bastady. Eń qarapaıym gmail-de pochta ashýdan bastap, ózińniń jeke blogyńdy júrgizýge deıin úıretti. Keıinnen sol komandanyń bir múshesi bolyp jumys istedim. Túrli trenıńter uıymdastyrdyq, solarǵa jańa medıadan sabaq ótkizdik. Sońynan blog quryltaıdy uıymdastyrýǵa atsalystyq. Ony da alǵash bolyp osy «Minber» uıymdastyrdy. Sol kezde Wordpress platformasynda jeke blogtarymyz boldy. Keıinnen Wordpress blogtary túrli sebepterge baılanysty jabyla bastady. Qazaqstanda ashylmaı qaldy. Sodan blogerler basqa múmkindikterge qaraı yǵysty, bireý óziniń jeke saıtyn ashty, bireý Twitter-ge, endi bireýi Facebook-qa ketti.

Biz de sol kezde saıt ashyp, ınternet-jýrnalıst bolyp qyzmet atqara bastadyq. «Masagettiń» kontentin baıytýǵa úles qosyp, 2-3 jyl sonda jumys istedik. Keıinnen Vkontakte, ınstagram jelisinde top ashý oıǵa kelip, sonyń nátıjesinde «Siz bilmeıtin qyzyqtar» toby paıda boldy. Keıinnen Qazaqstanda ınstagram jelisi tanymaldyqqa ıe bola bastady. Sebebi onda shoý-bıznes ókilderi júrdi. Olarmen birge biz de óz paraqshamyzdy ashtyq. Qazir jobada Vkontaktede 450 myńdaı, Instagramda 150 myńnan astam, Feısbýkte 70 myńǵa jýyq jazylýshylarymyz bar. Youtube-te onlaın dárister júrgizip júrgen kanalymyz bolǵan. Ol jerde on myńnan astam jazylýshylar bolǵan. Ol kanal jabylyp, qazir sony qaıta jandandyrsaq degen oı bar. Jalpy alǵanda, áleýmettik jelini belsendi paıdalanyp jatqanyma 3-4 jyl boldy.

– Áleýmettik jelidegi qazaq kontentterine, paraqshalaryna kóńilińiz tola ma?

– Qazir áleýmettik jelide menikine uqsas keletin paraqshalar óte kóp. Kóńilim tolatyn da, tolmaıtyn da tustary barshylyq. Sebebi, ol jerde qazaqtyń qazaqylyǵyn, qazaqtyń atyn, Alashtyń abyroıyn asqaqtatyp, únemi sony dáriptep, nasıhattap júrgen toptar da bar. Sosyn qazaqty masqaralap, ony uıatqa qaldyratyn, ultymyzdyń atyna kir keltiretin, tipti, qaraýǵa uıalatyn paraqshalar da bar. Ókinishke oraı, sondaı paraqshalardyń oqyrmandary da kóp, belsendiligi, ıaǵnı laık pen reposttary óte joǵary. Buny ókinishti jaǵdaı dep aıtýǵa bolady. Onymen kúresýdiń jaqsy joly – ózimiz paraqshalar ashyp, adamdarǵa bilim beretin, ımandy, rýhanı, tarıhı, paıdaly kontentterdi usynyp otyrý. Al jańǵyndaı nashar paraqshalardy jaýyp tastaýǵa múmkindigimiz joq. Tek jeli admınıstrasıasyna shaǵym túsirý arqyly ǵana ýaqytsha, 1-2 aı kólemine ǵana buǵattap tastaýǵa bolady. Biraq, báribir túbegeıli jaýyp tastaı almaısyz.

– Joǵaryda aıtyp óttińiz, adamdarǵa bilim beretin kanaldy qaıta iske qosý dep. Alda taǵy qandaı josparlaryńyz bar?

– Qazir qazaq ınernetinde orny oısyrap turǵan bir sala ol – ǵalamtorda júıeli oqytatyn saıt joq. Mysaly, aǵylshyn tilinde eń úlken, aqyly bolsa da lynda.com degen saıt bar. Búkil baǵdarlamalardy, qandaı jańa dúnıe shyǵady, sony ıgerýdiń, úıretýdiń sabaǵy sol jaqta daıyn turady. Negizinen aǵylshyn tilinde, orys tilinde de óte kóp, qytaı tilinde de júıeli, jaqsy jolǵa qoıylyp, úlken portal, saıttar jasalynǵan. Sol jumys istep turǵan saıttyń arqasynda úlken komandalar kúnin kórip otyr dep aıtýǵa bolady. Qazaq tilinde de ondaı jobalar boldy. Biraq, Photoshop, Corel, Flash, saıt jasaý, html-ge baılanysty 5-10 sabaq bolyp barady daǵy, ary qaraı júıeli túrde qolǵa alynyp jatqan joq. Meniń aldaǵy maqsatym – sondaı úlken bir portal jasaý. Oǵan júıeli sabaq, dáris beretin adamdardy qoıyp, pedagogıkalyq ádispen júzege asyrý. Jalpy, qazaq ǵalamtor keńistigindegi osy salany damytsaq degen oı.

– Suhbatyńyzǵa rahmet!

Derekkóz: baq.kz