Qazaǵyma

/uploads/thumbnail/20170709030013879_small.jpg

Nábıdolla Qudaıbergen uly 1984 jyly 21 naýryzda  QHR Tarbaǵataı aımaǵynyń Saýan aýdany Nurpaı aýyly Tákimán tekshesinde  muǵalim otbasynda dúnıege kelgen.

(2004-2005) jyldary Qytaıdaǵy shaǵyn gazet-jýrnaldarda tyrnaq aldy týyndylary jarálandy.

Tarıhı otany Qazaqstan Respýblıkasyna 2006 jyly oralyp, Almaty oblysy, Jambyl aýdany, Eńbekshiaral aýylynda turady.

2012 jyldan bastap «Shalqar» gazeti, «Altyn besik» jýrnalynda óleńderi jaryqqa shyqty. 2013 jyly «Dástúr» baspasynda «Dala daryny – Jetisý jaýqazyndary» degen atpen jas aqyndardyń óleńder jınaǵyna bir top óleńderi jaryq kórdi.

Dombyra bolyp shertilý kerek sekildi

Qaǵylyp ishek, terbelip tolqyn jáı ǵana,

Kóńilsiz áýen tógilip ár kún jatady.

Qyrandaı anaý qıalmen qalqyp samǵaǵan ,

Bulttarǵa minip aýyr bir oıǵa batady.

 

Túıilip kelip qýaryp turǵan tirlikke,

Aq jaýyn bolyp sebelep jaýyp turady.

Ómirge mynaý qoıamyn deıme bir núkte,

Kumbirli kúıdiń taýsylmaı kelet suraǵy.

 

Estilip keıde qazaqtyń sonaý taǵdyry,

Shertilip jatat keshegi ómir ótkeli.

Búlqynyp turǵan ashylyp shyndyq sandyǵy,

Ásem ún kelip bir jyly leppen óp meni.

 

Halyqtyń oıy qamalyp turǵan zamanda,

Qos ishek qana shyndyqty ashyp aıtady.

Ákimniń syryn ańǵarmaı  júrse adamdar,

Aqynnyń muńyn dombyra ǵana baıqady.

 

Abaqtydaǵy aqıqat atty tutqyndy,

Tyńdaıtyn qulaq, kóretin kózder joq búgin.

Ah uryp únsiz keýdede turǵan ushqyndy,

Qýanysh emes kes-kestep aldyn tosty muń.

 

Bılikte keıbir otyrǵan anaý músinder,

Qazaqtar úshin tas bolyp qalǵan júregi.

Dombyradaǵy qaıǵy men zardy túsinbeı,

Jylaıtyn jerde rahattana kúledi.

 

Elińniń muńyn ıterip qoıyp keıinge,

Jyltamyn deseń kór soqyrlarǵa betińdi.

Shyryldap mynaý shyndyqty aıtpaı ómirde,

Dombyra bolyp shertilý kerek sekildi.

 

Qazaǵyma

Namysyn qashan da tý qylyp tiktegen,

Qaısarlyq qanymda qalypty sútpenen.

Dombyra shanaǵy saýsaqpen terbelse,

Daýysy teńelgen búltpenen

 

Basqadan bólekshe dini bar, tili bar,

Samuryq kótergen bıikke kúni bar.

Tóskeıi, betkeıi keńdigi sonshalyq,

Qoınynda júz jıyrma ult jylynar.

 

Taqymda árdaıym typyrshyp asaýy,

Qamalyn berik qyp ustaǵan jasaǵy.

Mine bul kúlli Álem tamsana qaraıtyn,

Qazaqtyń otany.

 

Sanamda san shattyq jarqyrap erteńim,

Erke ómir eriksiz ózine eltedi.

Taýlardyń tabıǵı tulǵasy tolǵana,

Tarıh taǵlymynan azdap syr shertedi.

 

Sábıdiń jylaǵan, botanyń daýysy bozdaǵan,

Qasiret syılaıdy-aý ol maǵan.

Qanshama bozdaqtar qyp-qyzyl qan keship,

Qanshama analar sorlaǵan.

 

Qanshama adamzat qaldy eken kúızelip,

Jaýynyń jaýyzdyq naızasy túırelip.

Qanshama qaragóz qan jutyp ketti eken

Taqymda súırelip.

 

Ár qazaq balasyn aq sútpen baptaǵan,

Qan keship júrse de, eshqashan qaıtpaǵan,

Júregin julǵaly tursa da jaýy kep

Qazaqtyq namysyn saqtaǵan.

 

Sondyqtan árdaıym keń onyń órisi,

Ár isin isteıtin tek qana eli úshin.

Búgingi baqyt kún keshegi kúrestiń,

Kúrestiń jemisi.

 

Endeshe janyńdy jerińnen sýytpa,

Pendelik qulqyńdy bes mınýt quryqta.

Tabanda taptalǵan topyraq betinde,

Babamnyń qany bar umytpa.

 

Surdek

Babalar basqan qaıǵyly kóshtiń surdegi,

Kóńilde turǵan kóp qáldarmen jalǵasyp.

Kuzdegi mynaý qaıtqan qustardyń tizbegi ,

Aspan men jerde jatqandaı bir kush arbasyp.

 

Jerdegi kóshke jaýyzdar tyrnaq batyryp,

Amalsyz ǵana kúrsinip ketip barady.

Kóktegi kóshti qaharly qystyń tasy uryp,

Ómir súrýdiń alǵa súıreıdi azaby.

 

Kóktegi jerge, jerdegi kókke kýá bop,

Tarıh atty dápterde qaldy jazylyp.

Osylar jaıly júrekte janyp turady ot,

Ómirdiń myna qatal zańyna baǵynyp.

 

Aqqýlar kóshi jalǵasyp tirlik qamymen,

Qazaqtyń kóshi qalǵandaı bir sát irkilip.

Elime qonǵan azattyq atty tańymen,

Almasyp jatyr dalamda jańa tirshilik.

 

Al endi aqqý aryda-beri kóshe ber,

Dalamdy basyp, qalamdy basyp ót meıli,

Qazaqqa mynaý kýá bop qalsyn kósheler,

Keledi kóship, biraq ta kóship ketpeıdi. 

 

Asharshylyq týraly oı

Atsa da aq tań qaıteıin meni qyzyqtyrmaıdy,

Qatygez taǵdyr sanamda turǵan tunyqty urlaıdy .

Keýdemde únsiz keshegi kúnnen tunyp tur qaıǵy,

Namys tulparym typyrlap ylǵı tynysh turmaıdy.

 

Keń dalamdaǵy shashylyp jatqan tastardan qalǵan ,

Babalar jaıly júrekte týlap jattalǵan arman .

Adasyp qaldym qaıteıin jalǵyz basty armandardan ,

Qıalmen ǵana terip júremin baqtardan marjan .

 

Túsimde ylǵı kóremin áıteý  jylaǵandardy ,

Asharshylyqtan qý súlderi qalyp qulaǵandardy .

Bir túıir dánge zar bolyp átteń sulaǵandardy ,

Sol zamandaǵy aıyqpaı turǵan tuman aldady .

Qazaqqa kelgen qasiretpenen buralańdardy ,

Qalaı súsinem sytymnan qarap synaǵandardy .

 

Jaýyzdyqpenen jattyń qolymen kóselgen otty,

Sezip tursada qandy qoldardy seterlep ótti .

Tórt mıllıonnan astam qazaqtyń qaıran ardagerleri aı ,

Oıladyma eken úsh jyl ishinde keshem dep otty .

Qurǵamaı kóz jas qanshama qazaq    shetelge ketti ,

 

Orysty kórsem keýdemde ásem ólip bir ánim ,

Dalamda qalǵan bozdaqtar qanyn sezip turamyn .

Babamnyń muńyn janarlaryńnan jolyqtyramyn ,

Júregim meniń óshpendilikpenen soǵyp turady .

Balamnyń ánin shyrqatyp asqaq kórip tur áli ,

Babamnyń qanyn túbinde aıteý tolyqtyramyn .

Qatysty Maqalalar