“Turǵyn úılerdiń barlyq túrlerin, sonyń ishinde jeke turǵyn úı salý úshin «Nurly Jol» memlekettik baǵdarlamasymen qurylys aýdandaryna ınjenerlik-kommýnıkasıalyq ınfraqurylym tartýǵa 2015-2016 jyldary 151,8 mlrd teńge bólindi. 2016-2017 jyldary 100,9 myń jer telimin qajetti ınjenerlik ınfraqurylymmen qamtamasyz etemiz. Infraqurylym búgingi kúni berilgen 57,4 myń jer telimine jáne jańadan beriletin 43,5 myń jer telimine júrgiziletin bolady. 2017 jyly qajetti ınjenerlik ınfraqurylymmen qamtamasyz etý úshin 84 mlrd teńge jumsaý josparlanýda”, dedi málimdedi Bıshimbaev, - dep habarlaıdy Qamshy.kz "Egemen Qazaqstanǵa" silteme jasap.
Ol Parlament Májilisinde «Ekonomıkalyq ósim jáne «Nurly Jol» ınfraqurylymdy damytýdyń 2015-2019 jyldarǵa arnalǵan memlekettik baǵdarlamasyn iske asyrý taqyrybyndaǵy Úkimet saǵatynda sóılegen bolatyn. Bıshimbaevtyń aıtýyna qaraǵanda, aǵymdaǵy ekonomıkalyq jaǵdaı qalypty, «Nurly Jol» memlekettik baǵdarlamasynyń, 9 qyrkúıekte Úkimettiń keńeıtilgen otyrysynda Memleket basshysy bergen tapsyrmalardyń iske asyrylýy oıdaǵydaı.
Ulttyq qordyń aqshasy jumsalmaıdy
Mınıstr 2017 jyldan bastap «Jalpyǵa arnalǵan tegin kásiptik-tehnıkalyq bilim berý» jobasy iske qosylatynyn málim etti. Odan basqa, mıkronesıeleýdi damytý jolymen kásipkerlikke jappaı yntalandyrý kózdelgen eken.
600 myń ga sýarmaly jerdi paıdalanýǵa berýdiń nátıjesinde 200 myń turaqty jumys ornyn qurý múmkindigi týmaq. Orta merzimdi perspektıvada Ulttyq banktiń aqsha-nesıe saıasaty ınflásıany 3-4%-ǵa deıin tómendetýge baǵyttalǵan.
«2017-2019 jyldary memlekettik boryshty qolaıly deńgeıde ustap turý úshin respýblıkalyq búdjet tapshylyǵyn 2019 jylǵa qaraı İJÓ-ge qatysty 1%-ǵa deıin tómendetý josparlanyp otyr», dedi mınıstr. «Endi Ulttyq qordan qosymsha qarajat tartylmaıtyn bolady. Biz jeke ınvestısıalar men kásipkerlikti damytýǵa negizinen ishki múmkindikterdi paıdalanamyz», dedi ol.
Jer kezeginde 1 mln adam tur
Qosymsha baıandamany Májilistiń Ekonomıkalyq reforma jáne óńirlik damý komıtetiniń tóraǵasy Nurtaı Sabılánov jasady. «Sý qubyrlary jelisiniń kóp bóligi qanaǵattanarlyqsyz jaǵdaıda qalyp otyr. Júrgizilgen taldaýlarǵa qaraǵanda, jylý jelileriniń 40 paıyzy múldem tozǵan, jartysynan kóbinde paıdaly áser koefısıenti 41 paıyz ǵana. Munyń bári jylýdyń asa úlken shyǵynyna ákelip soqtyrady», dedi depýtat. Óńirlerde aýyzsýmen qamtamasyz etý problemasynyń da áli kúnge sheshilmeı jatqanyna nazar aýdaryldy. Keıbir óńirlerde ol 40 paıyzdan aspaıtyny aıtyldy.
«Sýmen jabdyqtaý jobalary boıynsha daıyn smetalyq qujattary bola tura, olardy respýblıkalyq búdjet jyldar boıy qarjylandyrmaı keledi. Bul turǵyndardyń renishin týǵyzýda», dedi N.Sabılánov. Memlekettik organdardyń derekterine qaraǵanda, qazirgi ýaqytta somasy 100 mlrd teńgeden asatyn jobalar daıyn eken. Biraq bul maqsatqa 2016 jyly bar-joǵy 640 mln teńge bólinipti.
Turǵyn úı salý jospary boıynsha júrgizilip jatqan jumystar da depýtattyń synyna ushyrady. «Jalpy respýblıka boıynsha 2015 jyly turǵyn úı qurylysyna 740 mlrd teńge, 2016 jylǵy qańtar-shilde aılarynda 422,7 mlrd teńge ınvestısıa salyndy. Memleket tarapynan bólinip otyrǵan mundaı qarjylandyrýlar eldegi turǵyn-úı qurylysyna eselep ekpin berýi kerek edi, biraq biz turǵyn úıge muqtaj adamdardyń problemasy jetkilikti dárejede sheshilmeı otyrǵanyn baıqaımyz», deı kelip, qazirgi ýaqytta turǵyn úı alý kezeginde 350 myńnan astam adam, jer alý kezeginde 1 mln adam turǵanyn aıtty.
21 mlrd teńge ıgerilmegen
«Bıznestiń jol kartasy-2020» baǵdarlamasy boıynsha respýblıkalyq búdjetten bólingen 52,8 mlrd teńgeniń de tıimsiz paıdalanylǵan tustary depýtat nazarynan tys qalmady. Atap aıtqanda, óndiris qana emes, kóterme jáne bólshek saýda, qonaqúı bıznesi, demalys jáne oıyn-saýyq kásiporyndaryna, sondaı-aq, búdjetke salyq tólemegen, jumys oryndaryn ashpaǵan, memlekettiń kepildigimen alynǵan problemalyq nesıeleri bar kásipkerlik sýbektilerine de sýbsıdıalar berilgen. Máselen, 2015 jyly barlyǵy 4424 kásipker osy baǵdarlamamen jalpy somasy 26,7 mlrd teńge sýbsıdıa alsa, sonyń 1700-i, ıaǵnı 40 paıyzy osyndaılar ekeni aıtyldy.
Sondaı-aq, depýtat óziniń baıandamasynda energetıkalyq ınfraqurylymdy damytý men ındýstrıalyq ınfraqurylymdy damytý baǵyttaryna da sholý
jasap ótti. Sonyń ishinde Atyraý oblysyndaǵy «Ulttyq ındýstrıalyq munaı-hımıa tehnoparki» arnaıy ekonomıkalyq aımaǵynyń ınfraqurylym nysandaryn salýǵa «Nurly Jol» baǵdarlamasy sheńberinde Ulttyq qordan 2015 jyly 68,5 mlrd teńge bólingenin aıtty. Alaıda, sonyń 21 mlrd teńgesi ıgerilmegen, al jumystar 11 paıyzǵa ǵana oryndalǵan.
“Nurly jol” boıynsha aýyl sharýashylyǵyna aqsha bólinbeıdi
Baıandamalar aıaqtalǵan soń Ulttyq ekonomıka mınıstri Q.Bıshimbaev depýtattardyń suraqtaryna jaýap berdi. Máselen, depýtat Omarhan Óksikbaev elimizde ımporttyń byltyrǵa qaraǵanda 46 paıyzǵa kemip otyrǵanyn aıta kelip, mınıstrden osyǵan senýge bola ma dep surady. Bulaı suraýynyń sebebi, Qazaqstanǵa kiretin ımporttyq kıimder Qyrǵyzstanǵa ótip, barlyq kedendik baj salyǵy solarǵa tólengen soń ǵana bizdiń elge kirgiziletini týraly aqparat alǵanyn kóldeneń tartty.
Oǵan mınıstr statısıkalyq málimetterge óziniń senetinin aıta kelip, EAEO elderi arasyndaǵy kelisim boıynsha ekonomıkalyq odaq aýmaǵyna engen ımporttan túsetin barlyq kedendik baj salyǵynyń 10 paıyzy Qazaqstanǵa aýdarylatynyn jetkizdi. Sonymen birge, mınıstr bul kórsetkishtiń absolúttik shamasy ótken jylǵymen salystyrǵanda ulǵaıǵanyn da atap ótti.
Depýtat Jeksenbaı Dúısebaev «Nurly Jol» baǵdarlamasy boıynsha aýyl sharýashylyǵyn damytýǵa bir tıyn da bólinbegenin aıta kelip, sonyń sebebin surady. Mınıstr baǵdarlama ınfraqurylymdyq damýdy kózdeıtindikten, aýyl sharýashylyǵy sektoryn eskermegenin, al AÓK salasyna Parlamentke engizilgen naqtylanǵan búdjet boıynsha zań jobasynda qosymsha 97 mlrd teńge bólý kózdelgenin aıtty.
Jaqsybaı SAMRAT, «Egemen Qazaqstan»
