Jaqynda «ValueWalk» jýrnaly «Reseıdiń Qazaqstan men Belorýssıaǵa jasaıtyn jańa shabýyly» (Russia’s New Threat to Belarus and Kazakhstan) atty maqala jarıalady. Onda AQSH-taǵy Prezıdent saılaýynan keıin Reseıdiń Qazaqstan men Belorýssıaǵa saıası qysym jasaıtyny týraly baıandalǵan, - dep habarlaıdy Qamshy.kz Abai.kz – ke silteme jasap.
«Reseı ekonomıkasynyń álsireýine baılanysty birte-birte onyń eń jaqyn seriktesteri sanalatyn Qazaqstan men Belorýssıa Pýtın odaǵynan irgesin aýlaq sala bastaıdy. Sondyqtan da Kreml post-keńestik keńistiktegi eki elge birdeı etnıkalyq orystardyń quqyǵyn qorǵaý degen syltaýmen «nasıonalıst-ekstremısterdiń» kómegine júginip, «ıntervensıa» jasaýy ábden múmkin», - dep jazady «ValueWalk» jýrnaly.
«Reseıdiń Qazaqstan men Belorýssıaǵa basqynshylyǵy AQSH-tyń jańa saılanatyn Prezıdentiniń alǵashqy merzimindegi basty problema bolmaq» (The threat of a Russian attack on Belarus and Kazakhstan may be among the greatest challenges of the new president’s first term),-deıdi atalǵan basylym.
Árıne, álemde eki alpaýyt sanalatyn Reseı men AQSH arasyndaǵy janjaldardyń jahandyq saıasatqa aıtarlyqtaı yqpaly etetini túsinikti. Desek te, basylym Ýkraına senarıin mysalǵa keltire otyryp, Pýtın rejıminiń odaqtas úshtikke álimjettik jasaıtynyn ashyq jazady.
«Reseıdiń Belorýssıaǵa baqylaý júrgizýi – RF armıasynyń NATO elderine qater tóndiredi. Ásirese NATO-ǵa múshe Polsha men Lıtva birinshi kezekte Reseı shabýyldarynyń nysanyna aınalýy múmkin», deıdi.
«Bir qaraǵanda Qazaqstan men Belorýssıa bir-birimen úılespeıtin eki bólek memleket. Slaván tektes jáne orys pravoslav dinindegi 9,5 mıllıon halqy bar Belorýssıa Reseımen soltústik-batysta shekaralasyp jatsa, 18 mıllıonǵa jýyq jan sany bar Qazaqstan Reseıdiń ońtústik-shyǵysynda ornalasqan. Onyń ústine Qazaqstan halqynyń basym bóligi túrki tektes musylmandar. Degenmen aldaǵy eki jylda bul eki memleket te ekonomıkalyq ám saıası qysymǵa ushyraıtyny anyq. Osylaısha Pýtın álemdik saıasattaǵy óz bedelin saqtap qalýǵa árekettenedi» delingen maqalada.
Anyǵynda qos birdeı odaqqa múshe bolyp otyrǵan úshtiktiń arasynda bolýy múmkin senimsizdiktiń sebebi – RF ekonomıkasynyń quldyraýy, qarjylyq daǵdarystyń RF munaıyna áseri jáne ınvestısıanyń toqtaýyna baılanysty týmaq. Batys elderi men AQSH-tyń Reseıge salǵan sanksıalarynyń salqyny qazirdiń ózinde Qazaqstan ekonomıkasyna aıtarlyqtaı soqqy bolyp tıgeni belgili.
«ValueWalk» jýrnaly sarapshylarynyń pikirinshe lıberalızasıa aıtarlyqtaı qıyndyq týǵyzbaıdy-mys. «Qazaqstanyń ishki turaqtylyǵynyń buzylýynyń negizgi sebebi – dinı ekstrımızmniń órshýi bolady» deıdi batystyq sarapshylar. Sońǵy jyldarda qazaqstandyqtardyń ISHIM sapyna kóptep qosylýy men Aqtóbe jáne Almatydaǵy shetin oqıǵalardyń oryn alýyn mysal etken basylym osyndaı tujyrym jasaǵan(Given the increasing participation of Kazakhstan’ s nationals in ISIS and the attacks on police stations and gun stores by Islamic militants, instability could be fraught with Islamic extremism).
Reseı agresıasynyń kezekti nysany nelikten Qazaqstan men Belorýssıa bolmaq degen suraqqa «ValueWalk» jýrnaly: «Sebebi post-keńestik keńistiktegi Qazaqstan men Belorýssıada Sovet odaǵynan qalǵan etnıkalyq orys dıasporasy kóp. Sondyqtan, Ýkraınada bolǵandaı, azdy-kem orys dıasporasyn «belorýs ultshyldary» men «qazaqstandyq ekstremısterden» qorǵaý degen syltaýdy Pýtın qalt jibermeýdi kózdeıdi» degen jaýap keltiredi (Because Belarus and Kazakhstan previously existed as Soviet republics; each has large ethnic Russian minorities, “abandoned” after the Soviet Union collapse. Russia could also use the defense of Russians from Belorussian “nationalists” or Kazakh “religious extremists” as an excuse for aggression, as it has done with Ukraine).
Osylaısha, Reseı men AQSH arasyndaǵy aıqasta Qazaqstan men Belorýssıanyń pozısıasy kóp túıinge sheshim bolatynyn aıtqan basylym, Qazaqstannyń taǵy bir strategıalyq seriktesi ám kórshisi Qytaı týraly «lám-mım» demepti.
