"Qamshy" portalynda kúni keshe «Qazaq qyzdaryna Qytaıdyń aýqatty kúıeý jigitterin 15-20 myńǵa usynyp jatyr» degen maqala jaryq kórgen bolatyn. Atalmysh materıal qoǵamda dúrbeleń týǵyzǵany ras. Maqala astynda pikir qaldyrǵandardyń arasynda osyndaı aqparattyń saıtta jaryq kórýi ony jarnamalaýmen teń dep oı bildirgender de tabyldy. Alaıda oqyrmanǵa «aýrýyn jasyrǵan óledi» degendi eske salǵymyz keledi. Búgingi kúni qytaılyq kúıeý jigitter ǵalamtorda qyzý talqylanyp jatyr.

Belgili jýrnalıs Serik Janbolat feısbýk áleýmettik paraqshasynda mynandaı jazba qaldyrypty. 
Serik Janbolat: "Qytaıdyń oqyǵan, toqyǵan, myqty-myqty jigitteri qazaq qyzdaryna úılený úshin Astanaǵa kele jatyr deı me? Rasynda da Qytaıda bala sanyn shekteýdiń saldarynan uldardyń kóp týǵany anyq. Jalǵyz balany erkek kindik, ıaǵnı murager jasaýdyń nebir aıla-tásilin qoldanǵan ǵoı. Mıllıard adam qoısyn ba, sol aıla-amaldarynyń bir prosenti nátıjeli bolǵannyń ózinde qansha er bala dúnıege keledi deseńizshi! Sóıtip, qazir, Qytaıda qyzdarǵa qaraǵanda uldar sany kóp. Olardyń shet elden úılenetin jan izdeıtin sebebi bar. Al, bizde, jalǵyzbasty analar men otyryp qalǵan qyzdar barshylyq. Bul resmı sanaqsyz-aq belgili dúnıe. Qyz balanyń bireýge jar bolyp, bala súıý - armany. Sondyqtan, erteń olardy qytaıǵa turmysqa shyqpańdar dep qansha úgitte, urys, aıqaıla - túk te shyqpaıdy. Talaı qazaq qyzynyń olarǵa qosaq bolyp ketetini anyq. Eń qıyny ol emes, eń qıyny sol qytaılardyń erteń Qazaqstan azamattyǵyn alý quqyna ıe bolatyndyǵy emes pe? Jáne olar kúıeý balasyń dep anaý-mynaý jumysqa jegip, minip alatyn álsizder emes, shetinen sen tur - men ataıyn, bilimdi, myqty jigitter. Sondyqtan, bizdiń qyzdar bir ǵana talap qoıa alsa kerek, qytaı jigitteri ıslam dinin qabyldaýy tıis. Musylman balasyna ǵana turmysqa shyǵamyn desin. Ol qytaı balalaryn qazaqqa moıyn burǵyzatyn jalǵyz jol osy ǵoı deımin? Áıtpese, óz ishimizden bólek otaý tigip, dıaspora qylyp tutastyrmaýdyń basqa jolyn kórmeı otyrmyn. Osylaı durys bolmaı ma? Basqa joly bar ma?"

Ult zıalysy Muhtar Shahanov bolsa ótken jyldyń mamyr aıynda qazaq qyzynyń qytaıǵa tıý máselesin bylaısha kótergen bolatyn: «Jerdi Qazaqstan azamattaryna jalǵa berýge bolady dep jatyrmyz. Tek, bir máseleni qatań túrde eskerýimiz kerek.  Búgingi tańda 24 myń qazaq qyzy  qytaı jigitterine turmysqa shyǵypty. Qyzdarymyzdyń bul úrdisi úlken deńgeıde jalǵasyp jatyr. Bolashaqta  Qazaqstan azamatshasyna úılengen qytaı kúıeý balalar san mıllıondaǵan jerdi jalǵa alyp, qytaı qudalardy qaptatsa qaıtemiz? Sondyqtan aralas nekedegi adamdardan keletin qaýipti Jer týraly zańǵa engizýimiz kerek».

Kezinde demograf, sanaqshy Maqash Tátimov bylaı dep shyryldapty:

"Qyzdardyń kópshiligi ilim qýyp, jastyq shaǵyn sarp etse, jigitterdiń deni materıaldyq jaǵdaıyn túzep alaıyn dep ýaqyt ótkizip alady. Bas quraýdy oıǵa almaı, serilikpen altyn ýaqytty bosqa ótkizip júrgen súrboıdaq jigitterimiz ózderiniń ósip-ónýine ǵana emes, ultymyzdyń tabıǵı ósýine de keri áser etip júrgendikterin uǵyna bermeıdi. Osy sebepten de sońǵy ýaqytta qoǵamymyzǵa qaýipti qubylystyń biri azamattyq nekege júgingenderdiń sany ósip barady. Halyq sany ósiminiń kesheýildeýi ekonomıkanyń órkendeýine de keri áserin tıgizetini belgili. Osy oraıda aıtpaı ketpeýge bolmaıtyn úlken qaýip bar. Búginde sheteldikterge, ásirese qytaı azamattaryna turmysqa shyǵyp jatqan qyzdarymyz kóp.

Qazaq halqy sıaqty qytaılyqtar da ul balany ǵana urpaqqa sanaıdy. Osydan 30 jyldaı buryn álem halqyna qaýip tóndirer qasiret bastalǵan-tuǵyn. Aıaǵy aýyrlaǵan áıel ÝDZ apparatyna túsip, sharananyń jynysyn anyqtatady. Qyz bolsa árıne, abort jasatady.

30 jyldan beri úzdiksiz jasalǵan osyndaı úrdisten keıin qazir Qytaıda "erkek daǵdarysy" tipten beleń alyp ketti. Halqynyń sany bir jarym mıllıardtan asyp qalǵan qytaıda jylyna 16 mıllıon bala ómirge kelse, sonyń 65 paıyzdan astamy – ul bala.

Eldegi resmı málimetterge qaraǵanda, Qytaıda qazir 20-30 jas aralyǵyndaǵy úılenetin jasqa jetken erkekter sany 31 mılıonnan asyp ketken. Osy eldiń statısıkteri endi aldaǵy 20 jylda aspan asty elinde qyz jetpeıtin erkekter sany 70 mıllıonnan asyp jyǵylady dep jobalap otyr.

Birneshe júz mıllıonnnan asyp jyǵylatyn súrboıdaq qytaı tek bizdiń elimizge ǵana emes, búkil dúnıe júzine tóngen úlken qaýip ekenine álem ǵalymdary endi nazar aýdara bastady. Erkek daǵdarysynan qutylýdyń tóte jolyn tapqan Qytaı úkimeti shetel azamattyǵyn, basqa memlekettiń qyzyn alǵan óz azamattaryna ekonomıkalyq kómek kórsete bastady. Óz "qoblandaryn" qolpashtaǵan qytaılyqtar ózge eldiń azamatshasyna úılense, memleket tarapynan mol syı-sıapat taǵaıyndap otyr.

Sheteldik azamat elimizdiń azamatshasymen nekege tursa, Qazaqstan azamatyǵyn alýǵa bolady degen zańymyz aldaǵy bolashaqta úlken qaýip tóndirmek. Tipti, bul álemdegi №1 máselege aınalýy da bek múmkin.

Mundaı jaǵdaıda árıne, ózimizdiń qarakóz súrboıdaqtarymyz aýzyndaǵysynan qaǵylary sózsiz. Shetten kelgenderdiń shekemizdi shylqytpasy beseneden belgili. Sheteldikke kúıeýge tıgen qyzymyz balasyn da shetelshe tárbıeleıtini anyq. Qytaıdan týǵan jıenniń el bolyp jarytpasy taǵy anyq".