Elimizde boıdaqtardyń sany artpasa, kemimeı otyr. Statısıkaǵa súıensek, qazirgi tańda elimizdegi jasy jıyrma besten joǵary boıdaqtardyń sany úsh mıllıonnan asyp ketken. Úılenbeı júrýiniń sebebin er-azamattar bylaı túsindiredi:
 «qazir maǵan karera mańyzdyraq»;
 «úı salyp, kólik minip, jaǵdaıymdy jasap alaıyn»;
 «normalnyı» qyz joq;
 «boıdaqtyq ómirmen qoshtasqym kelmeıdi, rahat, óz bıligim ózimde…»
 «mynadaı krızıste qalaı úılenem? aqsha joq…» osy sıaqty bitpeıtin sebepter men syltaýlar…
 

Al ýaqyt ótip jatyr, ol sizdiń jaǵdaıyńyzǵa, karerańyzǵa, qyzyqqa toımaı júrgenińizge qarap turmaıdy. Sóıtip, jigitter óziniń 30-ǵa qalaı kelip qalǵanyn bilmeı de qalady. Al Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.) bir hadısinde: «Úılenýge múmkindigi bola turyp, úılenbegender, meniń úmmetimnen emes», – degen.
 

Al úılenbeı júrip alýdyń nemese kesh úılenýdiń zıany qandaı? Endi osy jaıly.
1. «Úılenińder, kóbeıińder, men qıamet kúni úmbetimniń kóptigimen maqtanamyn» degen Paıǵambarymyzǵa (s.ǵ.s.) qarsy shyǵamyz degen sóz. Al Alla elshisine (s.ǵ.s.) qarsy shyǵý – Allaǵa qarsy shyǵý, Onyń buıryqtaryn oryndamaý degen sóz.
 

2. Otbasylyq baqytty kesh sezinesiz. Dostaryńyz, qatarlastaryńyz nemere súıip otyrǵanda siz áli balalaryńyzdy mektepke, bireýin balabaqshaǵa súırep júresiz.
 

3. Kesh úılený – densaýlyqqa óte zıan! Er adam úshin 17-18 jas – tolyqtaı damyǵan, urpaq jalǵastyrýǵa qabiletti, kúsh-qaıratynyń tasyp turǵan kezeńi. Jasyratyny joq, aǵzasynda gormondary oınap turǵan jigit tabıǵı qajettiligin kósheden izdeıtini anyq. Tósekte ár áıelmen bir tabysqan erkek 30 jasqa jetpeı jatyp túrli jynystyq aýrýlardan bastap sońy belsizdikke ushyraıdy. Eń bastysy – zınaqorlyq jasaý – eń úlken kúnálardyń biri.
 

4. Azamattyq neke kóbeıdi. Bul – erkek pen áıel qalasa turady, qalamasa ajyrasyp kete salatyn neke. Er adamdardyń kóbisi neke qıyp, ony zańdastyryp bas qatyrmaı-aq osylaı úılene salǵandy qup kóredi. Eshqandaı mindet te júktelmeıdi. Al sońynda jetim bolyp balalar qalady. Mamandar búgingi tańda azamattyq nekeden (oınastan) týǵandardyń zańdy nekeden (adal, aq nekeden) týylatyn balalardyń jyl saıynǵy sanymen para-par keletindigin aıtýda.
 

5. Ajyrasatyndardyń kóbi – kesh úılengender. Adam jasy ulǵaıǵan saıyn talǵamy da artyp, ekinshi jartysyna qoıatyn sharttary da kóbeıe túsedi.
Mine, osylaısha kesh úılengender ózine de, qoǵamǵa da edáýir zıan keltiredi. Qasıetti Quranda:

«Sondaı-aq, Alla óz bolmystaryńnan ózderiń úshin jubaılar jaratty. Sol jubaılaryń arqyly senderge bala-shaǵa, nemere-shóbere súıgizdi jáne taza ári paıdaly azyqtardy rızyq etip berdi…» delingen («Nahyl» súresi, 72-aıat).
Endeshe, Allanyń razylyǵyn tabý úshin adal jolmen úılenip, urpaq súıip, izgi amaldar jasaýǵa kóbirek umtylaıyq!

Derekkóz: asylsoz.kz