«Amerıkandyq jýrnalıser Qazaqstan el atýyn ózgertetin boldy ma degen máselege qyzyǵýshylyq tanytýda». Zakon.kz saıty osyndaı taqyryppen maqala jarıalady.  Buǵan amerıkandyq  «Foreign Policy» basylymynyń «Ortalyq Azıada ımıj úlken problema bolýda» dep jazǵany túrtki bolǵan.

Qazaqstan men Qyrǵyzstan óz ataýyn ózgerte me? «stan» jalǵaýymen aıaqtalatyn ataýǵa ıe memleketter úshin mundaı ataý el abyroıyna nuqsan. «Foreign Policy» jýrnalıseri osy jóninde talqylaýlar jasaǵan.

«Bir anyǵy tek Qazaqstan men Qyrǵyzstanda el ataýyn ózgertý máseleleri júrgizilýde.» Bundaı sóılemge sebep retinde «Foreign Policy» jýrnalıseri osy elderdiń atýyna batys elderinde bolyp jatatyn shatasýlardy mysalǵa keltiredi. Atap aıtsaq, AQSH-tyń memlekettik hatshysy Djon Kerrı eki jyl buryn birneshe ret Qyrǵyzstan ataýyn «Qyrzaqstan», «Qyrzyǵystan» dep shatasyp aıtqan. Basylym: «Alaıda bul memleketter el ataýyn ózgertetin qadamǵa jaqyn ýaqytta bara qoımaýy múmkin» , - deıdi.  Sebebi Memleket ataýy ózgergen jaǵdaıda jalpyhalyqtyq referendým ótkizýmen qatar valútadan pasportqa deıingi ulttyq sımvol qatystyrylǵan dúnıeler túgeldeı aýystyrylýǵa tıis bolady. Amerıkalyq basylymnyń jýrnalıseri sondaı-aq, «Qazaqstan» ataýynyń bıylǵy jyly kóktemde «Qazaq eli» bolyp ózgertýi týraly kóterilgen máseleni de eske sala ketipti.

Zakon.kz –tegi Osy materıaldyń sońyna túsken pikirlerge toqtala ketsek:

• Qazaqstan degen ataý jalyndy estiledi.
• Prezıdent joldas eldiń ataýyn ózgertýdi emes, qaıtkende elimizdi álem tanıdy sony oılaýy tıis.
• Bul kóktemgi teńge qunsyzdanýy aldynda kóterilgen másele bolatyn, endi ne búliner eken?
• Imıj eldiń ataýynda emes, ekonomıkasy men turaqtylyǵynda.
• Onda jer sharynyń da atyn aýystyryp alaıyq...
• Bostandaǵy jaǵdaıdan keıin bizdi barlyǵy Qazaqstan retinde tanıdy ǵoı...
• Kerek bolsa AQSH óz ataýyn aýystyryp alsyn.
• Qazaq Respýblıkasy dep ataý kerek bitti.
• Qazaqstan ataýyn ózgertýge qyrýar aqsha jumsaý kerek.

Shyndyǵynda Qyrǵyzstan ataýy qazir Qyrǵyz Respýblıkasy bolyp ózgergen. Ony Qyrǵyz Respýblıkasy Prezıdenti saıtynan-aq bilýge bolady. Onda «Kyrgyz Respýblıkasynyn Prezıdentının rasmıı Internet saıty» dep jazylǵan.  Qazaqstan týraly az-kem sóz qozǵasaq, Qazaqstanda kóktem aılarynda el ataýyn ózgertý máselesi qyzý talqylandy. Osy tusta orys tildi BAQ-tar túbegeıli qarsylyq tanytyp, memleket ataýynyń ózgerýine qarsy aqparattar taratyp jatty. Tipti «Qazaq eli» oryssha ataýǵa yńǵaısyz degen esh qısynǵa kelmeıtin pikirlerde aıtyldy. El ataýyn ózgertýlerge qarsylar Elbasynyń atyna hat jazyp, ınternetten qol jınaýdy da uıymdastyryp jiberdi. Kórshi Reseıdiń BAQ-tary da Qazaqstan ataýynyń aýysýyna negatıvti aqparattardy sýsha sapyrdy. Ókinishtisi qazaq tildi qoǵam da, memleket ataýy ózgerý kerek degen Prezıdent te bul máselege qaıtyp aınalyp soqpady. Bul az ýaqyttyq daýryqpa naýqan sıaqty áser berip, umytylyp qala berdi.

Qazaqstan ataýy aýystyrylýy týraly másele kún tártibine qaıta shyǵatyn jóni de bar. Sebebi bizge Qazaqstan ataýy sovettik júıe tusynda tańyldy. Tórt jarym ǵasyrǵa jýyq menshikti terıtorıasy bolyp ómir súrgen Qazaq handyǵyn orys patshalyǵy qaptaǵan qamal-bekinisterimen birtindep otarlap aldy. 1917 jylǵy aqpan tóńkerisinen keıin qurylyp, úsh jylǵa jýyq ýaqyt ómir súrgen Alash orda avtonomıasy Qazaqstannyń qazirgi terıtorıasyn tuńǵysh ret qaǵaz júzinde bekitti. Alash ordanyń terıtorıasymen qatar memlekettik týy, áskeri, búdjeti boldy. Alaıda orys qysymy bul memlekettiń ómir súrine múmkindik bermedi.

Qazirgi kúnde «stan» jalǵaýy bar memleketter postsovettik memleketter. Sondaı-aq Reseı federasıasyna baǵyndyrylǵan birneshe memlekettiń ataýynda osy jurnaq kezigedi. Qazaqstannyń halyqaralyq ataýy da orystyń Kazahstan(Kazakhstan) sózimen berilgen.  Olaı bolsa Qazaqstan ataýynyń ózgermeýine kimder múddeli ekeni soqyrǵa taıaq ustatqandaı-aq anyq dúnıe.Endeshe qazaq qoǵamy el ataýyn ózgertý máselesin halyq bolyp talqyǵa salýy tıis jáne memlekettiń bul máselemen resmı aınalysýy qajet.

Nurǵalı Nurtaı