Álem elderiniń nazaryn aýdaryp otyrǵan salafılik ıdeologıanyń salqyny el ishin jaılap, dástúrli dinı tanymymyzǵa qaıshy keletin túsinikterimen qoǵamda iritki salyp júr. Salafılik ıdeologıanyń ulttyq qundylyqtar men mádenı-dinı tanymdy buzýǵa baǵyttalǵan áreketterine qaramastan keıbir azamattarymyz osy aǵymnyń jetegine erip, solardyń senimderin ıslamnyń shynaıy qaǵıdattary retinde qabyldaýda.

Salafızm ıdeologıasy ustanýshylarynyń ýaǵyzdarymen ulttyq, dinı dúnıetanymymyzǵa qaıshy keletin ıdeologıa taralýda. Din atyn jamylǵan aǵymnyń kózqarastary boıynsha, mádenıettiń mýzyka, óner, teatr sekildi quramdas bólshekteri – haram, dástúrli qundylyqtarymyz – qunsyz. Olar halyqty rýhanı quldyraýǵa ushyratyp, óz maqsattaryna jaqyndaı túsý úshin jantalasýda.Sonyń saldarynan qoǵamda túsinispeýshilikter men qaıshylyqtar týyndap, ekiudaı senim jetegindegiler kóbeıýde.

Syrtqy kelbeti desalafılik ıdeologıamen «qarýlanǵan» adam ekenin baıqatatyn dinshilder basqa aǵym ókilderine agresıamen, tákapparlyqpen qaraıdy. Elimizdegi dástúrli emes aǵymnyń ustanýshylary saqaldaryn uzyn qoıyp, tobyqtan joǵary keletin qysqa shalbar nemese arabtyq úlgidegi kıim, al áıelderi qara jáne sur tústi nıqab kıedi, paranja jamylady. Alaıda, hıdjabpen júrip, saqal ósirip, namaz oqıtyndardyń tek teris dinı aǵym ókilderi emes, halqymyz úshin dástúrli bolyp tabylatyn hanafı mazhabyndaǵy ıslam dinin ustanatyndary da bar, olardy ajyratý úshin dinı kózqarastaryna nazar aýdarý qajet.

Búgingi kúni qara nıqab pen paranja elimizdegi daýly máselelerdiń birine aınalyp otyr. Qara jamylǵan qyzdardy búgin Qazaqstannyń barlyq óńirlerinen kezdestirýge bolady, tipti, kózderine kózildirik taǵyp, qoldaryna qolǵap kıip, shekten shyǵýshylyqqa deıin baratyndary da bar. Eń qaýiptisi – olardyń sany kúnnen-kúnge artýda.

Elbasy Qazaqstan musylmandary dinı basqarmasy ókilderimen kezdesý barysynda «Sońǵy kezde jas jigitter saqalyn sapsıtyp qoıyp, balaqtaryn short kesetin boldy. Betin tumshalap, búrkep, qap-qara kóılek kıgen qyzdardyń qatary kóbeıdi. Bul bizdiń ultymyzǵa da, sana-senimimizge de, dástúrimizge de kelmeıdi. Qazaqta qara kıim kisi ólgende kıedi... Árıne árkimniń ne kıem desem, ózim bilem deıtin bostandyǵy bar. Ol - basqa nárse. Mynaý - ádeıilep turyp bizge qarsy shyǵatyn, qazaqty bóletin qubylys», – dep óz pozısıasyn bildirdi, Qazaqstan musylmandary dinı basqarmanyń tóraǵasy Erjan qajy Malǵajyuly da sóz teri kelgende betti tumshalaý sharıǵatta joq ekenine nazar aýdarypótti. Osy kezdesýden keıin atalmysh atrıbýttarǵa shekteý qoıý máselesi qaralyp jatqandyǵyna quzyrly organ ókilderiniń ǵalamtorda jasalǵan kóptegen jarıalanymdary dálel.

QR Din isteri jáne azamattyq qoǵam mınıstrligi qara jamylǵyǵa baılanysty jasaǵan ustanymynda shekteý hıdjab pen oramalǵa emes, adamnyń bet-júzin anyqtaýǵa múmkindik bermeıtin kıim túrlerine ǵana qatysty bolatyndyǵyn aıtady. Shekteý nemese tyıym salý konfesıalardyń dinı qyzmetkerlerine nemese shetel azamattaryna nemese betti jasyratyn kıimdi kıýge mindetteıtin qyzmetkerlerge qoıylmaıdy. Bul shekteýdiń mańyzdylyǵy – dindarlyqtyń syrtqy atrıbýtıkasyna shekten tys nazar aýdarǵan shetin kózqarasty toptar tóndiretin qaýiptiń aldyn alýǵa baǵyttalady. Dinı fanatızmge boı aldyrmaı, ulttyq qundylyqtarymyzdy, dinı mádenıet pen dástúrimizdi saqtap qalý – elimizdiń damýy men ekonomıkalyq órkendeýiniń kepili bolyp tabylady. Osy jaıynda mınıstrlik ıslam dininiń dástúrge degen tolerantty kózqarasy týraly tujyrymdy negizge ala otyryp, qazaq halqynyń ımany syrtqy kelbeti emes, ishki tazalyǵynda degen oıdy ortaǵa saldy.

Jalpy,ıslam dininde kıimniń túsi men úlgisi bekitilmegen, sondyqtan da kıim úlgileri árbir halyqtyń dástúrli tanymy men mádenıetine, aýa-raıynyń erekshelikterine oraı qalyptasady.Al keıbir azamattar úshin «dinı» kıimge aınalǵan nıqab pen paranja halqymyzdyń dástúrine de, dúnıetanymyna da saı kelmeıdi. Osy tusta Elbasymyz óz sózinde «Bizdiń áıelder eshqashan ony kımegen, júzderin jasyrmaǵan. Árıne, biz musylman dininiń barlyq ókilderine qurmetpen qaraımyz, biraq bizdiń óz jolymyz bar, óz ulttyq salt-dástúrlerimiz bar. Jastardyń boıynda dinge degen qyzyǵýshylyqtyń artýy – jaǵymdy proses. Biraq shynaıy dindi jalǵan dinnen aıyra bilý qajet», – dep arabtyq kıimderdiń halqymyzdyń tanymyna saı kelmeıtinin aıtyp ótken.

Al salafızm ıdeıasyn ustanýshylar úshin arabsha úlgidegi kıim úlgilerin kıip, betti jaýyp turatyn qara jamylǵyny jabý – paryz, munyń sebebin keıbir ǵalymdar olardyń hadıs dárejelerin ajyrata bilmegendikterinen dep esepteıdi. Olar ǵalamtor jelilerinde hıdjab, paranja, nıqabty nasıhattaıtyn posttar men beınerolıkterdi, ulttyq kıim sanalatyn kımeshekti nıqabtyń bir túri degen oılardy taratyp qoǵamda ekijaqty pikirler týdyrýda. Bul jaǵdaı ǵalamtordyń turaqty qoldanýshylary – sanasy qataımaǵan jastardyń oǵash túsinikterdi qabyldaýyna sebep bolyp otyr.

Dinı ıdeologıany qarý etip, halyqtyń dinı saýatsyzdyǵy men áleýmettik jaǵdaıynyń tómendigin paıdalanǵan shetin kózqarastaǵylardyń tujyrymdamalaryna qarsy turýdyń birden-bir joly – dinı jáne dintanýlyq saýattylyqty arttyryp, ulttyq dástúrlerimizdi dáripteý. Qoǵamdaǵy keleńsizdiktiń aldyn alý úshin ıdeologıaǵa ıdeologıamen toıtarys berip, dástúrli emes aǵymdardyń etek jaıýyna jol bermeý qajet.

Zaınoldına A.A.

QR Din isteri jáne azamattyq qoǵam mınıstrligi Din isteri komıteti Din máseleleri jónindegi ǵylymı-zertteý jáne taldaý ortalyǵynyń ǵylymı qyzmetkeri