Google sóz bostandyǵy prınsıpterinen bas tartyp, Qytaıdyń kontent súzgileý talabyna kónýi múmkin. Osy arqyly Álemdegi eń úlken izdeý júıesi qytaılyq naryqqa qaıta oralýy ǵajap emes. Bul týraly The Intercept habarlaǵan. Bundaı aqparat taratýǵa kompanıanyń anonımdi ókili bergen qupıa qujattar negiz bolǵan.
Google qytaılyq nusqasyn jelidegi sóz bostandyǵyn shekteýge baǵyttalǵan úkimet áreketterine kónbeı 2010 jyly jaýyp tynǵan edi. Degenmen, 2017 jyldyń basynan bastap, kompanıa Dragonfly deıtin izdeý júıesiniń arnaıy nusqasyn jasap jatqanǵa uqsaıdy. Ol Android-qosymshasy retinde iske asyrylady jáne Qytaı bıligi tarapynan qalaýsyz dep tanylǵan kez-kelgen resýrstardy, tipti BBC-den Wikipedia-ǵa deıin súzgileý fýnksıasyn qamtıdy. Sondaı-aq, izdeýshige usynystar jasap, tipti usynystaryn avtomatty túrde aýystyrady. Ras, kompanıa osy baǵdarlamamen qytaılyq naryqqa barýǵa tyrysý týraly sheshim qabyldaǵan joq. Ondaı aqparat taratpady. Ázirleýshiler eldegi jetekshi Baidu izdeý júıesine qaraǵanda paıdalanýshylarǵa jaqsy qyzmet kórsete alatynyna senimdi bolmaýy múmkin.
Qytaıda ınternetke aýyr senzýra qoıylǵan. Bloktar sheteldik veb-saıttar men áleýmettik jeliler kóptegen jergilikti aqparattar súzilgen (mysaly, Tánanmen alańynda nemese Taıvan táýelsizdigi oqıǵalar týraly aqparat tabylmaıdy). Jaqynda memlekettik buqaralyq aqparat quraldarynda iMessage-te ártúrli aıyptaýshylyq mazmundy baqylamaǵany úshin Apple-di synaý naýqany bastaldy.
BAQ-ta senzýralanǵan izdeý júıesin damytý týraly habarlaǵan Google kompanıasynyń qyzmetkeri óz áreketin qytaılyq azamattardyń bostandyqtaryn shekteıtin iri kompanıalar men úkimetti Google-diń qoldaýyna qarsy turý dep túsindirgen. Basylymnyń áńgimelesýshisi jáne onyń áriptesteri jalpy aqparatty baqylaýǵa alýdyń qytaılyq úlgisi ony basqa elderdiń úkimetterine qyzmet etýdi qalaıtyn úkimetter úshin óte tartymdy qarý bolýy múmkin dep qorqady.
Amnesty International zertteýshisi Patrık Pýnnyń sózinshe, Qytaıdaǵy senzýralanǵan Google izdeý júıesin iske qosý basqa kompanıalar úshin «túrshigerlik úlgi» bolady. «Álemdegi eń úlken izdeý júıesiniń Qytaıda senzýraǵa ushyraýy - bul Qytaı úkimetiniń jeńisi. Jáne eshkim senzýraǵa qarsy tura almaıdy degenniń belgisi», - deıdi The Intercept. Google ázirshe bul týraly ashyq málimdeme jasamaǵan.
Reuters-tiń jazýynsha da Google bul jóninde túsinikteme berýden bas tartqan jáne CAC beısenbi kúni Reuters-tiń túsinikteme suraýyna dereý jaýap bermegen. Esesine, bundaı qaýesetten keıin Qytaıdyń Baidu izdeý júıesiniń aksıasy 7,7 paıyzǵa arzandǵan.
Eske salsaq, Qytaı AQSH-tyń ınjınırıńtik fırmalary Facebook Inc, Apple Inc jáne Qualcomm Inc kompanıalary arasynda iskerlik qarym-qatynastardy baqylaýdy kúsheıte otyryp, Pekın men Vashıngton arasyndaǵy saýda shıelenisteri arta túsken.
