Prezıdenttikke úmitkerlerdiń saılaýaldy úgit-nasıhat jumystary bastalyp ketti. Áleýmettik jelide 9 maýsymda ótetin saılaýǵa baılanysty túrli pikirler jazylyp, talqylanýda. Kópshilik aldaǵy saılaýdyń basty keıipkeri retinde Qosanov pen Toqaevtyń esimin ataýda.  Qamshy.kz aqparat agenttigi qoǵam belsendileriniń aldaǵy saılaýǵa qatysty feısbýk jelisine jazǵan pikirin oqyrman nazaryna usynady. 

Baýyrjan Serikbaev: 

— Qosanovtyń komandasy kún ótken saıyn bárin búldirip barady. Tyǵyryqtan shyǵý úshin tez arada iske asýy tıis qadamdar tómendegideı bolýy qajet:

1. Soltústiktegi aýyldardan ketý kerek! Baǵyt Almaty bolýy tıis. Almaty elimizdiń júregi. Qazaqstannyń barlyq óńirinen xalyq bar. Jýrnalıser, zıaly qaýym, jazýshylar, qoǵam qaıratkerleri, ánsheler, sportshylar men jastardyń negizgi shoǵyry Almatyda. Kezdesýler kitapxanada emes Almatydaǵy ashyq alańdar men ortalyq parkterde ótýi kerek!

2. Qazir Keńes zamanyndaǵydaı ár aýyldy aralap júrip túsindiretin zaman emes. Bastysy xalyqtyń aldyna shyqqanda aýyldan bastap, Astanaǵa deıingi máselelerdi jik-jigimen jetkize bilý qajet. Júrekten shyǵaryp, saýatty túrde jetkize bilse elge áseri mol bolady.

3. Áleýmettik jeliniń kúshin Qosanovtyń komandasy óte álsiz qoldanýda. Kezdesýleriniń bárin ınsta men feısbýkte tikeleı efırde ótkizip otyrýy shart! Kelesi bolatyn jıyndardyń orny men ýaqyty jaıly banerler jasalyp vatsap arqyly taratylýy qajet!

4. Almatyda ánshi men bıshi, sportshylar kóp. Óz bedelin paıdalanyp olarmen arnaıy kezdesý ótkizýi kerek. Qosanovtyń komandasyna elge tanymal Meırambek, Sáken syndy 4-5 juldyzdar kerek. Álgi juldyzdar barlyq kezdesýdi óz paraqshalarynda tikeleı efırde taratyp jatsa búkil Qazaqstan kórip otyr dep esepteı berińiz. Aýylǵa barýdyń da qajeti joq. Ýaqyt tyǵyz. Óz baǵdarlamańdy tanytý men xalyqty sońyńnan ertý úshin XXI ǵasyrdyń texnologıasyn qoldansyn. Qazir zaman basqa!

5. Bılik shekteý jasap jatsa tipti keremet! Almatyda ornalasqan xalyqaralyq uıymdar men baqylaýshylardy shaqyryp, bıliktiń zańdy belshesinen basqan áreketterin tikeleı efırde xalyqqa kórsetip otyrýy shart! Bul taktıka arqyly "Saılaý ádil ótedi" degen Toqaevtyń sózi oryndalmady dep qoǵamǵa aqparattyq soǵyspen myqty messedj tastalýy kerek.

6. "Opozısıanyń jumsaq kúshi" degen saıasattyń jańa termınimen jumys jasaýy qajet. Ol degenimiz - zańnan attamaı, saýatty sóılep, barlyq áreketterin xalyqaralyq talaptarǵa saı jasaı otyryp bıliktiń zańsyz áreketterin, saılaýaldy naýqandaǵy qysymyn ınettiń kúshimen elge, álemge jetkizý. Halyqty kóterý. Elge zańdy buzyp otyrǵan opozısıa emes, bılik degen kúshti messedjdi berý.

7. Ózi mamandyǵy jýrnalıs kisi. "Azattyqtan" bastap elge tanymal jýrnalıser men blogerlermen myqty baılanys ornatýy tıis. Osy arqyly barlyq qadamy eldiń nazarynda bolýy kerek. Barlyq kezdesýleri "Azattyq" pen elge tanymal blogerler arqyly tikeleı efırde Qazaqstanǵa taralyp otyrýy shart.

8. Ár kezdesýdiń sońyn Toqaevty Almatydaǵy nemese Astanadaǵy ortalyq stadıonǵa ashyq debatqa shaqyrýmen aıataý kerek. 10 kúnnen keıin bul xalyqtyń da talabyna aınalmasa maǵan kelińiz. Eger Toqaev debatqa shyqpasa tipti jaqsy! Kúni men ýaqytyn belgilep el bolyp kútý qajet! Bul tikeleı efırde Qazaqstanǵa taralýy shart. Eger kelmese Toqaevty shyndyqtyń betine týra qaraýǵa batyly jetpegen, xalyqtyń talabyn oryndamaǵan tulǵa retinde antıpıar jasaýǵa paıdalanýǵa bolady.

9. Óz jazbalary men sózderinde "Bilmedim", "Olaı bolatynyn eseptemedim", "Bılik debatqa shyqsa men daıynmyn" degen pozısıadan ketýi kerek. Anyq, naqty ári talap etýshi, ózine senimdi adamnyń ımmıdjin berýi qajet.

10. Kıimi men sózin, júris-turysyn retteıtin ımmıdjmeıkerlermen, stılısermen jumys jasasyn. Qazirgi kelbeti men áreketi bolmaıdy. Eldi basqarar, prezıdenttikke úmitker adamnyń júris-turysy bulaı bolmaýy kerek!

11. Baǵdarlamasyn qaıta jazyp shyqsyn! Bul talqylaýdy qajet etpeıtin aksıoma. Qazirgisi uıatty jaǵdaı!

Osy aıtylǵan 11 qadamdy aldaǵy 1-2 kúnde qolǵa alýy shart. Olaı jasamaı tıip-qashyp aıdalada aýylda júrýin jalǵastyra berse bıliktiń adamy ekenine kúmánińiz bolmasyn! Eldiń basyn qatyrmaı osy 11 qadamdy shuǵyl túrde qolǵa alsyn!

Aıatjan Ahmetjanuly: 

— Bıylǵy saılaý burynǵy saılaýlarǵa qaraǵanda sál tartysty bolatyny aqıqat.

Basty tartys — osy eki kisi arasynda. 
Biri, "Ult taǵdyry" qoǵamdyq qozǵalysy atynan saılaýǵa túsetin - Ámirjan Qosanov. Ol kisi dál búgin, 13 mamyrda 55 jasqa tolyp jatyr. Qutty bolsyn!

Ekinshisi, "Nur Otan" partıasynyń kandıdaty - Qasym-Jomart Toqaev. Ol kisi 4 kúnnen keıin, 17 mamyr kúni 66 jasqa tolady. Qutty bolsyn!

55 jáne 66 jastyń aıqasy. Úgit-nasıhat bastalǵaly áleýmettik jeli ózge bes kandıdatty umytqan, talqylaý tek osy eki kandıdat jaıynda.

Ekeýinde de maqtaýshy da, dattaýshy da kóp. Ekeýiniń de óz artyqshylyǵy bar, kemshiligi de joq emes. Biraq, Amerıkany Uly depressıadan qutqarǵan Rýzvelttiń «Men eldegi eń aqyldy jigit emespin. Biraq, qasyma erteń eń aqyldy jigitterdi jınap alýǵa aqylym da, erik-jigerim de jetedi» degen sózi eń mańyzdy dep oılaımyn. Sebebi, eldiń jaǵdaıyn túzeıtin organ - jalǵyz prezıdent emes, onyń myqty komandasy.

Saılaý naýqany eń qyzý kez. Kim qansha paıyz alady? Ol aldaǵy kúnniń enshisinde. 

Aıgúl Orynbek: 

— Saılaýda kimdi qoldaısyz? Oqyrmandaryńyz kóp qoı! Eshkimdi qoldamaımyn! Oqyrmandarymdy maǵan prezıdentikke kandıdat bolyp otyrǵandar jınap bergen joq!

Óz ustanymdaryn ashyq aıta almaıtyn azamattarǵa daýys bergim kelmeıdi. Qoldan jasalǵan sırktiń kórermeni ǵana bolǵan durys. Saılaýǵa mindetti túrde baramyn, blankini bos jibermeı shımaqtap demokratıa jaıly shyǵarma jazyp ketem! Bárińiz mindetti túrde baryńyzdar! Bul meniń azamattyq ustanymym! Ár bir azamattyń qalaýyn syılap, qurmetteý kerek! Iá barlyq kandıdat sýper-pýper shyǵar. Biraq qazaqty qutqaryp qalatyn Robın Gýdti kórip turǵanym joq!

Sol úshin ánshi kúıshi, bıshiler agetasıasyn júrgize bersin!  Bıliktegi shópke tysharlardyń deńgeıi belgili boldy. Óńkeı ánshilerdi jınap halyqtyń aldynda maımyl bolyp daýys jınap ne masqara?

Otyz jyl telearna arqyly mıymyzdy ýlaǵandary azdaı, endi otyz jyl taǵy ánshilerdi kórý meniń qusqymdy keltiredi... Men mundaı shoýǵa qatyspaımyn! Halyqtyń júzine tike qarap júrgim keledi!

Dına Elgezek: 

2011-diń 3-shi sáýirinde opozısıalyq kúshter saılaýǵa "boıkot" jarıalaǵan bolatyn. Aıǵaılap alańǵa shyqqan joq. Qatyryp saıası kúres júrgizdi deýge taǵy kelmeıdi. Boıkottyń nátıjesi sol, saılaýda falsıfıkasıa jasaǵan bılik 89,98 % daýyspen degenine jetti. 

Sóıtip opozısıa men bılik bir de nól boldy! 2015-shi jyldyń 26-shy sáýirinde bolǵan saılaýda olar taǵy boıkotqa shyqty. 

Saılaý qorytyndysy: Nursultan Nazarbaev 95,21 daýyspen kezekti "jeńisin" ıemdendi. 
Al opozısıa kezekti ret nokdaýnǵa tústi. 

Endi 2019-da bolatyn saılaýǵa taǵy boıkot jasap jatyr! Eki ret mańdaı tasqa soǵylǵan soń, nátıje shyǵarýǵa bolady ǵoı. Joq, "opát za svoe"...  Túsinem, boıkot ta – saıası kúrestiń bir tásili. Biraq bul tásil bizdiń bılikke ótpeıdi. 

Daıyndaǵan: Ásel Bolatqyzy