Al myna ǵasyr she? Bul ǵasyrdyń da jaqsylyǵy men jamandyǵy qabattasyp qatar jetti. Qunsyz qaǵaz úshin qunyqpaǵan qazaq qalmady. Bala anasyn, ana balasyn óltirdi. Áke óz qyzyna shapty. Talaı analardyń jatyry jat násildilerdiń qanymen bylǵandy. Qyzyńnan qylyq, ulyńnan uıat ketti. Kókek analar oınastan bala taýyp satty. Durysyn aıtsaq, bul zaman rýhanı azýdyń «altyn ǵasyryna» aınaldy. Sonyń biri jáne biregeı dáleli – besikten beli shyqpaǵan sábılerge jasalǵan ashshy aıýandyq. Estigen qulaq «shyń» etip, esińnen tandyrar mundaı jaısyz habarlardyń kóptigi sonsha, sońǵy kezderi estýge qulaq ta úırenip qalǵandaı. Bul túgili kómilip kórde jatqandardy da sýyryp alyp, nápsisin qandyratyndardy estidik. Nege? Boıymyzda jylqy ekesh jylqynyń da tektiligi qalmaǵany ma, sonda?! Namyssyz bolýdyń da shegi bar edi ǵoı...

2011 jyldyń basynan beri qaraı osyndaı arsyz qadamǵa barǵan 36 azamat bas bostandyǵynan aıyrylyp, 111 qylmystyq is qozǵalypty. Ókinishtisi sol, 2010 jylǵa qaraǵanda bul jyly 17 qylmystyq is artyq qozǵalǵan. El arasynda pedofıl atanǵandardyń keıbiri 5 jasar ul balalarǵa artylýdy da ar sanamaǵan. Bul jantúrshigerlik oqıǵa Almatynyń irgesindegi Qarasaı aýdanyndaǵy dárethanada oryn alǵan.  Pedofıl kórshisiniń 5 jastaǵy ulyn aýyl shetindegi dárethanalardyń birine aldap aparyp, sol jerde oıyna kelgenin istegen. Eń soraqysy sol – Alash balasy rýhanı astanasyna balap, kıeli qala sanaıtyn Túrkistanda da osyndaı oqıǵanyń júz berýi. Arsyz jigit besikten beli shyqpaǵan tórt-aq jastaǵy sábı qyzdy zorlap, sol jerdegi zırattyń mańyna tastap ketken. Ústimizdegi jyldyń ózinde osy tektes oqıǵalardyń bolyp jatqany týraly telearnalar jarysa aıtýda.  Aıta bersek, mundaı oqıǵalardyń qatary tipten kóp.

Qasıetti kitabymyz Quranda:  «Zınaǵa jolamańdar! Ol arsyzdyq, las, tómen is, jaman jol bolyp tabylady» (Isra, 32) dep ashyq jazylǵan. Al sahabalarymyz «Allahtyń aldynda zınadan úlken kúná joq» (R. Nasıhın) dep ashyp aıtady. Endeshe, búgingi pendeler nege osy qaǵıdatqa boıusynbaıdy. Mundaı kúnáli qadamǵa barǵandardyń alar jazasynyń eki dúnıede de aýyr bolary anyq. Degenmen bizdegi Ata Zańda bul pátshaǵarlarǵa qoldanylatyn jaza halyqtyń kóńilin kónshitip otyrǵan joq. Sábılerge zorlyq jasamaq túgili, ata saqaly aýzyna shyqqan eresekterdiń ózi nekesiz jynystyq qatynasqa barǵany úshin baıaǵy ata-babalarymyz ústinen qoı aıdatqyzyp óltirse, keı óńirlerde mundaılarǵa layǵnet aıtyp, tas jaýdyryp janyn qıǵan. Osyndaı qatań jazany kórgen urpaq osy iske barmaq túgili, oıyna da almaıtyn bolǵan. Deı turǵanmen, mundaı jaza adamdyq quqyqty tý etip, demokratıa dep urandaıtyn qazirgi qoǵamymyzdaǵy zańnyń taqıasyna tar keletin shyǵar. Alaıda sábılerdiń aryn bylǵap, qor qylǵandarǵa bizden áldeqaıda órkenıetti sanalatyn Batys elderi áli de qatań jaza qoldanady eken. Aıtalyq, Fransıada mundaılardy uzaq merzimge bas bostandyǵynan aıyrmasa, onda piship tastaıdy. Bul jazany Ulybrıtanıa men Polsha eli de atqaryp keledi. Al demokratıanyń atasy atanyp júrgen AQSH-ta 12 jasqa kelmegen balalarǵa zábir kórsetkenderdi 25 jyldan joǵary merzimge qamap nemese ómir boıy bas bostandyǵynan aıyrady eken. Bul az bolǵandaı, jazasyn ótep shyqqandar ómir boıy elektrondyq qurylǵy taǵyp júrýge mindetti. Al ıslam dinin qatań ustanatyn elderde pedofılder bul pánıdegi jazasynan tek ólip qana qutyla alady. Iran Islam respýblıkasynda ótken jyly arynan bezgen osyndaı eki azamat darǵa asylǵan.

Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń málimeti boıynsha, mundaı arsyz qadamǵa baratyndardyń 94 paıyzyn erkekter qurasa, olardyń jábirleýine ushyraıtyndardyń 70-75 paıyzy kámelettik jasqa tolmaǵan qyzdar, 15-30 paıyzy ul balalardan turady eken. Osy tektes sumdyqtardy jipke tize berseńiz, «Estimegen elde kóp» dep máteldeıtin halqymyz úshin endi estimegen neń qaldy deıtin suraq turady kókeıde. Rýhy oıaý, kózi ashyq pende úshin bul qoǵam belgisiz bir damýdyń kóshine ilesip, rýhanı qurdymǵa qulap bara jatqandaı sezileri haq..

Mamyrbek TÓKESH