Almaty qalasy Naýryzbaı aýdany men Qaraǵaıly aýylynda bolǵan laı tasqynyna qatysty qazaqstandyq BAQ-ta sarapshylar pikirleri jaryq kórdi. Selden qandaı jaǵdaılarda saqtaný kerek? Mundaı tabıǵı hám tabıǵı emes kataklızmder nege jıi qaıtalanýda? Bul týraly Qazgıdromedtiń jetekshi ǵylymı qyzmetkeri, ǵylym doktory, profesor Borıs Stepanov jýrnalıserge aıtyp bergen, -dep habarlaıdy «Qamshy» portaly Today.kz-ke silteme jasaı otyryp.
Profesor Stepanov tabıǵı apattardyń oshaǵyn 45 jylǵa jýyq ýaqyt boıy zerttep kelgen. Onyń aıtýynsha, kúnniń kúrt jylynýy seldiń júrýine basty sebep bola almaıdy eken.
«Almatydaǵy seldiń sebebi retinde – kúnniń kúrt jylynýy degenge senbeımin. Sońǵy 40 jylda temperatýranyń jylynýynan eki-aq ret sel bolǵan. 42 jyldyń ishinde kún raıy tap osylaı ysyǵan kezder kóp boldy. Biraq, eshqandaı da sel júrgen joq. Sondaı-aq, jaz aıaqtalyp, kúz bastalǵan kezderde de sý arnasynan tasyp ketedi. Seldiń qashan júretinin eshkim dóp basyp aıta almaıdy. Óıtkeni eshkim bel sheshe kirisip, kóldiń deńgeıin zerttemeıdi. Al arnaıy mamandardy shaqyrtyp kóldiń mólsherin, ondaǵy muzdardyń qýattylyǵyna zertteý júrgizý qymbatqa túsetindikten, buǵan eshkim mán bere bermeıdi »,-deıdi ǵylym doktory Borıs Stepanov.
Sonymen qatar, Stepanov myrza Almatydaǵy eń qaýipti degen kólderdi atap kórketken.
«Almatylyqtar úshin qaýip tóndirip turǵan №6 jáne №13 kólder. Mysaly, sol №6 kólge baqylaý júrgizýshi «Qazselqorǵaý» mamandary onyń deńgeıin 5 metrge deıin ǵana baqylaı alady. Al kóldiń negizgi tereńdigi 20 metr ǵoı. Al 23 shilde kúngi sel – «orta» klassqa jatady. Ǵalymdardyń ortaq pikirinshe sel jyldar boıy jınaqtalyp kelgen.
Taýly aımaq úshin sel qalypty jaǵdaı. Seldiń úsh tıpi bolady. Kóbine nanostardyń jınaqtalýynan bolady. Nanos – iri jáne usaq tastar. Birinshi deńgeı – bıik taýly aımaqtar, munda muzdar jáne kesekter aǵady. Ekinshi deńgeı – konýstar. Bizdiń turyp jatqan aımaǵymyz. »
Doktor Stepanovtyń aıtýynsha sońǵy ret eń qýatty sel Almatyda – 1921 jyly oryn alǵan.
Esterińizge sala keteıik, shildeniń 22-sinen 23-ne qaraǵan túni Almaty qalasynyń Naýryzbaı aýdanynda laı tasqyny júrgen bolatyn. Al Almaty qalasynyń ákimi Ahmetjan Esimov qalada tótenshe jaǵdaı jarıalaǵan..
Nurgeldi Ábdiǵanıuly
