Almaty. Qamshy portaly - Álemdik ekonomıkadaǵy shyrǵalańnyń bizdiń elimizdiń ekonomıkalyq, sol arqyly áleýmettik ahýalyna óz áserin tıgizetini anyq. Alyp elder arasyndaǵy qyrǵı-qabaq teketires, salynǵan túrli sanksıalar qyspaǵy men kórshi elder valútalaryndaǵy turaqsyzdyq Qazaqstannyń naryqtaǵy yrǵaǵyna óz yqpalyn tıgize de bastady.
Qazirgi tańda týyndaǵan dollar baǵamynyń kóterilýi men teńgeniń erkindikke jiberilýin jurtshylyq qalaı qabyldaýda? «Egemen Qazaqstan» basylymy tilshisiniń Aqtaý qalasyndaǵy «Pojstroıservıs» JSHS dırektory, «Samýr» lezgın etnomádenı birlestiginiń tóraǵasy Gadjy Selımovpen suhbaty osy máseleni qozǵaıdy.
- Gadjy Nazaralyuly, elimizde qarjylyq ahýalǵa qatysty oryn alyp otyrǵan jaǵdaıdy qalaı baǵamdaısyz?
- Sózimdi bylaı bastaıyn. Eń bastysy - elimiz tynysh, ishki birligimiz bekem. Bizde oryn alyp otyrǵan mundaı jaǵdaılar - syrtqy ortanyń áseri. Siz ben bizdi tolǵandyratyn, naqtyraq aıtsam, mazalaıtyn da osy másele. Qazaqstan - jer betindegi san myńdaǵan elderdiń biri bolǵandyqtan, olarmen naryq alańynda, ekonomıkalyq qarym-qatynasta bolatyny belgili. Sondyqtan, basqa elderde oryn alatyn jamandy-jaqsyly jaǵdaılardyń birqatary bizge úlkendi-kishili áserin tıgizip ótedi. Men dál qazirgi tańda oryn alyp otyrǵan qarjylyq ahýal men onyń áleýmettik-ekonomıkalyq bolýy yqtımal áserine osy turǵyda qaraımyn.
- Demek, ishki tynyshtyq bizdi sabyrly bolýǵa shaqyrady deısiz ǵoı.
- Iá, dúrligýdiń, abyrjýdyń qajeti shamaly. Dollar baǵamynyń kóterilýi, munaı, metal baǵalarynyń tómendeýi, eksport máselesi kókjıeginiń kúńgirttenýi, ulttyq tól valútamyz - teńgeniń erkindikke jiberilýi qazaqstandyqtardy biraz alańdatyp otyr. Ásirese, «ekpini túıe emes, taý qoparǵandaı daǵdarys oryn ala ma?» dep seskený bar. Qazir daǵdaryspen betpe-bet kelip turǵanymyz joq, sabyr eteıik. Al bola qalǵan jaǵdaıda, buǵan deıin de ózindik ekpini bar birqatar ekonomıkalyq qıyndyqty kórgen kezderimiz boldy, demek tájirıbe bar. El tizginin qolyna alǵan azamattardyń utymdy jol bastaýy, qıyndyqty eńserýdegi tabandylyǵy arqasynda odan qısaısaq ta synbaı shyqqanbyz. Bul da bir ótkinshi syn dep oılaımyn jáne is basyndaǵy azamattarǵa senim mol. Árıne, ekonomıkasy endi aıaqtan turyp, óziniń múmkindigine qaraı túrli alyp jobalardy aldyna qoıyp otyrǵan elimizge bul jaǵdaıdyń ońaı soqpasy anyq. Áıtse de biz sabyrlylyq, shydamdylyq tanytýmyz qajet.
- Siz aıtyp otyrǵan sabyr, shydamdylyqpen birge, qandaı jaǵdaıda da óndiristi turalatpaý máselesi de asa mańyzdy dep oılaımyz.
- Álemdik ekonomıkadaǵy jaǵdaıdyń shatqaıaqtaýy saldarynan munaı, metal ónimderiniń sheteldik naryqtaǵy baǵasy tómendep ketti. Bular bizdiń elimizdiń syrtqa eksporttaıtyn negizgi ónimderi ǵoı. Bul jaǵdaı da el ekonomıkasyna óz áserin tıgizdi. Osy máseleler bizge áleýmettik-ekonomıkalyq turaqtylyqty saqtaý úshin shuǵyl sharalar qabyldaý qajettigin uqtyrdy. El Úkimeti men Ulttyq bank 2015 jyldyń 20 tamyzynan bastap jańa aqsha-nesıe saıasatyn iske asyrýǵa kirisý týraly sheshim qabyldady. Atalmysh sheshimnen biz ekonomıka ósimine, jańa jumys oryndarynyń qurylýyna, ınflásıanyń tómendeýine qol jetkizemiz. Jeke kásipker bolǵandyqtan, bizdiń de kásibimizge yqpaly bolady dep oılaımyn, nede bolsa kórýge jáne tek kórip qana qoımaı, shydaýǵa, jeńip shyǵýǵa bekemdenip otyrmyz. «Sabyr túbi - sary altyn», deıdi ǵoı qazaq halqy. Osy sabyrlylyq bizdiń senimdi serigimiz bolýy tıis.
Derekkózi: Qazaqaparat