BBC zertteý barysynda esimi atalǵan qazirgi jáne burynǵy 35 memleket basshysynyń qatarynda bolǵan Reseı prezıdenti Vladımır Pýtın men Iordanıa koroli Abdalla II ben Ál-Hýseın tarapynan jasalǵan málimdemede, olardyń "jaman eshteńe jasamaǵany" aıtylǵanyn habarlady.

Iordanıa koroli saraıy "Abdalla koróldiń shetelde jyljymaıtyn múlikke ıelik etýinde turǵan esh ábestik joǵyn" málim etken. Jylystaǵan qujattarda memleket basshysy bılikke kelgen 1999 jyldan beri Ulybrıtanıa men AQSH-taǵy menshik ımperıasy úshin jasyryn túrde 100 mıllıon dollar jumsaǵany keltirilgen.

Al Kremldiń resmı ókili Dmıtrıı Peskov Pýtın men oǵan jaqyn adamdardyń jasyryn baılyǵy týraly aqparattyń rastyǵyna kúmán keltirip, ony "negizsiz" dep aıtqan.

"Qazirgi tańda bul qandaı aqparat jáne ne týraly ekeni belgisiz. Biz Pýtınniń jaqyn adamdarynyń eshqandaı jasyryn baılyǵyn kórip turǵan joqpyz" dedi Dmıtrıı Peskov.

Derekterde Reseı prezıdentiniń jaqyn qurbysy ári onyń yqtımaldy úshinshi qyzynyń anasy delingen Svetlana Krıvonogıh Brockville Development ofshor kompanıasy arqyly Monakadaǵy 3,6 mıllıon eýrolyq páterge ıelik etetini aıtylǵan.

• Chehıa premer-mınıstri Andreı Babısh týraly "Fransıanyń ońtústigindegi quny 12 mıllıon fýnt turatyn eki vıllany satyp alarda ofshorlyq ınvestısıalyq kompanıany qoldanǵanyn habarlamady" delingen derek shyqqan. Ol muny óziniń tvıtinde osy aptaǵa josparlanǵan saılaýǵa yqpal etý áreketi dep baǵalap, "eshqashan jaman ári zańsyz áreket jasamaǵynyn" aıtty.

• Ózi jáne otbasy músheleriniń 13 ofshorlyq kompanıamen baılanysy bary týraly derek shyqqan Kenıa prezıdenti Ýhýrý Kenátta "Pandora qujattary" zertteýiniń álem úshin, sonyń ishinde Kenıa úshin qarjylyq ashyqtyqty kóterýge úlken mańyzy baryn aıtyp, sheteldik sapardan oralǵan soń zertteýdegi derekterge baılanysty jan-jaqty pikir bildiretinin málimdedi. Pandora qujattarynda Kenátta otbasy ofshorlyq kompanıalar arqyly memlekettik aktıvterdi urlaǵany nemese jasyrǵany týraly dálel joq.

• Chılı prezıdenti Sebastán Pıner ekologıalyq aımaqtaǵy mys-temir ken oshaǵyn bala kúngi dosyna satyp jibergeni týraly aqparat anyqtalǵan. Pıner keńsesi onyń taý ken jobasyn satqany nemese satýǵa qatysqany týraly derekti joqqa shyǵarǵanyn habarlaǵan.

• Ázerbaıjan prezıdenti, onyń otbasy músheleri men jaqyn serikteri Ulybrıtanıadaǵy quny 400 mıllıon fýnt sterlıń bolatyn qupıa kelisimderge qatysy bar bolyp shyǵýy múmkin degen aqparatqa baılanysty pikir bildirmegen.

• Pákistan premer-mınıstri Imran Han Pandora qujattarymen baılanysy bar azamattarǵa qatysty tergeý júrgizýge ýáde berdi. Jylystaǵan qujattarda Pákistannyń júzdegen azamattarynyń aty atalǵan, arasynda mınıstrler kabıneti músheleri de bar.

• Ýkraına prezıdenti Vladımır Zelenskıı oryntaǵyna jaıǵasqanǵa deıin óziniń kómekshisi Sergeı Sherıfke ofshorlyq kompanıalardaǵy úlesin syıǵa tartqan. Pandora zertteýi sol úlesten Zelenskıı áli kúnge deıin paıda kórip otyrǵan bolýy múmkin ekenin kórsetken. Áshkere bolǵan qujattarǵa saı, syıǵa tartylǵan kompanıa Zelenskııdiń áıeline tıesili kompanıamen kelisimge kelip, oǵan dıvıdent tólep keledi. Zelenskııdiń baspasóz hatshysy Sergeı Nıkıforov "Strana" basylymyna mundaı aqparatqa keıinirek pikir bildiriletinin jetkizip, "jyldam reaksıa bolmaıdy" dep jaýap bergen.

• Zertteý barysynda Ulybrıtanıanyń eks-premeri Tonı Bler salyqtan jaltarǵany týraly derek shyqqan. Ol áıeli ekeýi Bahreınniń ónerkásip jáne týrızm mınıstrinen 8,8 mln dollarlyq jyljymaıtyn múlik aksıasyn ofshor arqyly satyp alý arqyly 400 myń dollar múlik salyǵynan jaltarǵan. Nemistiń dw.com basylymy Tonı Bler mundaı kelisimge esh qatysy joǵyn jetkizgenin habarlaǵan.

• "Pandora qujattarynda" baılyǵy týraly aqparat shyqqandardyń biri Serbıanyń qarjy mınıstri Sınash Malı. Osydan alty jyl buryn Malı Belgrad meri bolyp turǵanda serbıalyq basylymdar ol Bolgarıanyń Qara teńizi jaǵalaýynda 6,1 mıllıon dollarlyq 24 páterge ıelik etetini týraly aqparat jarıalaǵan. Belgrad meri ol kezde aqparatty úzildi kesildi joqqa shyǵarǵan. Alaıda Pandora qujattary 24 páter Malıge tıesili ekenin, onyń jyldyq jalaqysy 34 myń eýrodan aspaǵanyn aıǵaqtap otyr. Sınash Malı osy joly ázirge zertteý derekterine baılanysty pikir bildirmedi.

• Aty atalyp, biraq pikir bildirmegenderdiń qatarynda Qazaqstannyń eks-prezıdenti Nursultan Nazarbaevtyń beıresmı áıeli delinip júrgen Ásel Qurmanbaeva da bar. Qujattarda ol 30 mıllıon dollar men Brıtandyq Vırgın araldarynda tirkelgen ofshorlyq kompanıa aksıalarynyń paketin alǵany týraly derek jarıalanǵan. Ofshordaǵy bıznesterin ol Nazarbaevqa jaqyn olıgarhtar Vladımırom Nı jáne Vladımırom Kımmen birge basqarǵan.

Pandora qujattary – Jemqorlyq pen uıymdasqan qylmysty zertteý ortalyǵynyń (OCCRP) zertteýi. Ol álemdik lıderler, saıasatkerler men mıllıarderlerdiń qupıa baılyǵy men isterin áshkereleıtin 12 mıllıon qujat pen faıldan turady. Derekterge Vashıngtonda ornalasqan Jýrnalıs-zertteýshilerdiń halyqaralyq konsorsıýmy qol jetkizgen. Jahandyq zertteý tarıhyndaǵy aýqymdy zertteýge álemniń 117 elinen 600-den astam jýrnalıs qatysqan.