Sharaǵa sondaı-aq Qazaqstan men Reseı úkimetteriniń músheleri, óńirlerdiń basshylary qatysty.
Memleket basshysy óz sózinde V.Pýtınge sharanyń joǵary deńgeıde uıymdastyrylǵany úshin alǵys aıtyp, Qazaqstan tarapy forýmǵa zor mán beretinin atap ótti. Bul týraly "Qamshy" portaly Aqorda.kzke silteme jasaı otyryp habarlaıdy.
Elderimiz arasyndaǵy taýar aınalymynyń negizgi kólemi óńirler arqyly iske asyrylady. Bul dástúrdi ásirese qazir, álemdik daǵdarystyń áserin sezinip otyrǵan kezde jalǵastyrý qajet. Sharanyń bolashaq urpaq úshin jumys istep, paıda ákeletin, gıperjobaǵa aınalǵan Sochıde ótýiniń sımvoldyq nyshany bar, – dedi Nursultan Nazarbaev.
Qazaqstan Prezıdenti sondaı-aq álemdegi eń turaqty valúta azyq-túlik ekenin ataı otyryp, forým taqyrybynyń mańyzdylyǵyn aıtty.
Bizder agrarlyq-ónerkásiptik eldermiz, sáıkesinshe osy salada zor múmkindikterimiz bar. BUU derekteri boıynsha, 2050 jylǵa qaraı Jer betindegi halyq sany 9 mıllıard adamǵa jetedi. Sondyqtan azyq-túlik qaýipsizdigi budan ári qaraı jahandyq damýdyń ózekti máselesine aınalady. Qazaqstan men Reseı baǵa jetpes baılyqqa – jalpy aýmaǵy 435 mıllıon gektar aýqymdy aýyl sharýashylyǵy jerlerine, irgeli agrarlyq ǵylym tájirıbesine ıe bolyp otyr. Tabıǵı-klımattyq aımaqtardyń áralýandylyǵy, topyraqtyń qunarlylyǵy bizge kóptegen agrarlyq sala boıynsha básekege qabiletti bolýǵa múmkindik beredi, – dedi Memleket basshysy.
Nursultan Nazarbaev Qazaqstan men Reseıdiń agroónerkásip kesheni biregeı eksporttyq áleýetke ıe ekenin aıtty.
Qytaı, Úndistan, Kaspıı mańy men Ortalyq Azıa elderiniń jıyntyq ımportynyń ózi ǵana 170 mıllıard AQSH dollarynan asady. Bizdiń elderimizdiń álemdik azyq-túlik naryǵynda jetekshi rólge ıe bolý úshin qajetti áleýeti bar. Reseı qazirdiń ózinde astyq eksporty boıynsha álemde úshinshi oryn alady. Búginde bizdiń el de osy naryqtyń bir bóligi bolyp sanalady, – dedi Qazaqstan Prezıdenti.
Memleket basshysy búginde agrarlyq salanyń múmkindikteri tolyq paıdalanylmaı otyrǵanyn da aıtty.
Bizdiń elderimizge sút óndirisiniń tek 6 paıyzy, sıyr etiniń 3 paıyzy tıesili. Eńbek ónimdiligi Kanada men Qytaıǵa qaraǵanda 8-10 ese tómen. Qazir jaǵymsyz ekonomıkalyq úrdister elderimizdiń damýyna keri áser etip otyr. Sonymen birge bul jaǵdaı ósimniń, sonyń ishinde aýyl sharýashylyǵy salasyndaǵy ósimniń ishki rezervterin ashýǵa múmkindik beredi, – dedi Nursultan Nazarbaev.
Osyǵan baılanysty Qazaqstan Prezıdenti elderimizdiń agrarshylary men óńdeýshileri arasyndaǵy óndiristik kooperasıany keńeıtý qajettigine nazar aýdardy.
Búginde elderimiz Eýrazıalyq ekonomıkalyq odaqta bolsa da, agrarlyqtardyń jumysy árqıly ekenin baıqap otyrmyz. Reseı 1,5 mıllıon tonna et ımporttaıdy, sonyń ishindegi 600 myń tonna sıyr etin úshinshi elderden ákeledi. Qazaqstan qazir osy naryqty ıgerý jumystaryn júrgizip jatyr, óıtkeni bizde mal sharýashylyǵy salasynda zor áleýet bar. Respýblıkamyz qazir jylyna 4 myń tonna sıyr etin óndiredi. Biz bul kórsetkishti ulǵaıtýǵa daıynbyz. Elimizdiń ońtústiginen jemis-jıdek pen kókónis ónimderin Reseı naryǵyna jetkizý kólemin ulǵaıtýǵa qajetti aıtarlyqtaı resýrs bar jáne biz Túrkıadan, Polshadan, Qytaıdan keletin ımportty almastyra alamyz, – dedi Memleket basshysy.
Sonymen qatar Nursultan Nazarbaev taǵy bir basymdyq retinde ónimniń quramyn naqty aıqyndaý turǵysynan jańa standarttar men tehnıkalyq reglament talaptaryn ázirleý máselesine toqtaldy.
Qazaqstan Prezıdenti aýyl sharýashylyǵynda ınovasıalar engizýdiń mańyzdylyǵyn da atap ótti.
Agrarlyq sektor jańǵyrtýdy, ozyq tehnologıalar engizýdi qajet etedi. Izraıldi mysalǵa keltireıin, bul eldiń is júzinde qunarly jeri joq bolsa da, álemdik naryqqa jemis-jıdek jáne kókónis ónimderin shyǵarady. Sondyqtan elderimizdiń aýyl sharýashylyǵy mınıstrlikteri birlesken agroınnovasıa ortalyqtaryn qurý máselesin oılastyrǵany jón, – dedi Memleket basshysy.
Nursultan Nazarbaev ózara ınvestısıalar, transshekaralyq birlesken kásiporyndar qurý, óndiristik tizbekter túzý, sapaly kólik-logıstıka ınfraqurylymyn qamtamasyz etý salasyndaǵy yntymaqtastyqtyń mańyzdylyǵyn aıtty.
Qazaqstan Reseı arqyly ótetin Batys Eýropa – Batys Qytaı dálizi qurylysyn aıaqtaýǵa taıady. Osynyń arqasynda biz azyq-túlik jetkizý mólsherin ulǵaıtý jónindegi ortalyqtar qura alar edik. Bul úshin Eýrazıa damý bankiniń resýrstaryn paıdalanýǵa bolady. Máselen, banktiń bıyl qarjylandyrǵan 12 jobasynyń 10-y aýyl sharýashylyǵyna tıesili, – dedi Qazaqstan Prezıdenti.
Sońynda Memleket basshysy Eýrazıalyq ekonomıkalyq odaqtan artyqshylyq alý jáne múshe elderdiń ekonomıkalyq múddelerin birlesip qorǵaýdy qamtamasyz etý qajettigin atap kórsetti.
Qazir EAEO kúrdeli kezdi bastan ótkerýde, taýar aınalymy 20-25 paıyzǵa tómendep ketti. Biraq másele ıntegrasıaǵa emes, syrtqy yqpaldarǵa, sonyń ishinde álemdik naryqtaǵy turaqsyzdyqqa baılanysty bolyp otyr. Biz qıyn kezeńdi eńserýge tıispiz. Kez kelgen daǵdarystan soń ósim bolady, sondyqtan tyń serpiliske daıyndalýymyz kerek, – dedi Nursultan Nazarbaev.
