– Mamaıǵa qarsy qozǵalǵan qylmystyq isterdiń sıpaty men mán-jáıy onyń opozısıalyq áreketi men bılikti synaǵany úshin kek alý maqsatynda qozǵalǵanyn anyq kórsetedi. Beıbit túrde opozısıalyq kózqarasyn bildirgenniń jáne ózgerister úshin úgit-nasıhat júrgizgenniń qylmys bolarlyqtaı eshteńesi joq – bılik ony bul úshin jazalamaýy kerek, kerisinshe onyń Qazaqstandaǵy áleýmettik ádilettilik pen demokratıalyq basqarýdy jaqsartý jolyndaǵy kúsh-jigerin qurmettep, qoldap, quptaýy kerek, – deıdi Adam quqyqtary jónindegi halyqaralyq seriktestik (IPHR) dırektory Brıjıt Dúfýr.
Mamaıǵa taǵylǵan jańa aıyptar Qylmystyq kodekstiń «Jappaı tártipsizdikter uıymdastyrýǵa» (272-baptyń 1-baby) jáne «Qasaqana jalǵan aqparat taratýǵa» (274-baptyń 4-tarmaǵy) tyıym salatyn normalaryna negizdelgen. Mamaıdyń kinási dáleldense, uzaq merzimge bas bostandyǵynan aıyrylýy múmkin. Tek birinshi qylmys úshin on jylǵa deıin bas bostandyǵynan aıyrý jazasy qarastyrylǵan.
– Bılik 2022 jylǵy qańtardaǵy oqıǵany mańyzdy máseleler boıynsha óz pikirin bildirý maqsatynda negizgi bostandyqtaryn beıbit túrde paıdalanǵan Mamaı sıaqty yńǵaısyz adamdardy nysanaǵa alý úshin syltaý retinde paıdalanbaýy kerek. Kerisinshe, olar osy qaıǵyly oqıǵalar kezinde zorlyq-zombylyq kórip, adamı quqyqtary buzylǵan qurbandar úshin ádil sot tóreligin qamtamasyz etýge basa nazar aýdarýy kerek, – dedi Adam quqyqtary jáne zańdylyqty saqtaý jónindegi Qazaqstan halyqaralyq búrosynyń (KIBHR) dırektory Evgenıı Jovtıs.
Búro taratqan málimdemede, Mamaıdan basqa birqatar opozısıa ókilderi, azamattyq qoǵam jáne quqyq qorǵaýshylar zańdy azamattyq belsendiligi úshin, kek alý maqsatynda, 2022 jylǵy qańtardaǵy oqıǵaǵa qatysty aıyptalyp otyrǵany aıtylady.
– 2022 jylǵy qańtardaǵy oqıǵa halyqtyń zańdy talaptaryn elemeý qanshalyqty qaýipti ekenin kórsetti. Bılik halyqtyń synı únin tunshyqtyrýdyń ornyna, Qazaqstandaǵy qazirgi qıyndyqtardy azamattyq qoǵammen jáne saıası opozısıamen birige otyryp, sheshýge tyrysýy kerek, – dedi Norvegıalyq Helsınkı komıtetiniń (NHC) Bas hatshysy Berıt Lındeman.
Opozısıalyq saıasatker, tirkelmegen Demokratıalyq partıanyń jetekshisi Janbolat Mamaı aqpan aıynan beri qamaýda otyr. Ol aldymen qańtar oqıǵasy qurbandaryna arnalǵan qaraly mıtıńti uıymdastyrǵany úshin 15 táýlikke, artynsha eki qylmystyq is boıynsha eki aıǵa qamaýǵa alynǵan. 2022 jylǵy 10 maýsymda ýaqytsha qamaý merzimi 2022 jylǵy 9 shildege deıin uzartylǵan. Oǵan "qarabet" degeni úshin quqyqqorǵaý organy qyzmetkerin qorlady, nesıe amnıstıasyna baılanysty "jalǵan aqparat" taratty degen aıyp taǵylǵan. Jaqynda ǵana Janbolat Mamaıǵa qylmystyq kodekstiń taǵy baby – 272-baptyń 1-tarmaǵy (jappaı tártipsizdikti uıymdastyrý) jáne 274-baptyń 4-tarmaǵy (kórineý jalǵan aqparat taratý) boıynsha aıyp taǵylǵany belggili boldy. Janbolat Mamaıdyń jaqtastary men adam quqyǵy salasyndaǵy bedeldi halyqaralyq Human Rights Watch jáne Amnesty International uıymdary belsendini qýdalaýdyń saıası astary bar ekenin aıtady.
